مفصل آکرومیوکلاویکولار یا AC مفصلی در شانه است که در آن دو استخوان به هم می رسند. یکی از این استخوان ها استخوان ترقوه است. استخوان دوم در واقع بخشی از تیغه شانه (کتف) است که استخوان بزرگ پشت شانه است که بخشی از مفصل شانه را نیز تشکیل می دهد. بخشی از تیغه شانه که به ترقوه می رسد، آکرومیون نامیده می شود. در نتیجه، جایی که ترقوه با آکرومیون برخورد می کند، مفصل AC نامیده می شود. مانند بسیاری از مفاصل بدن که استخوان ها به هم می رسند، غضروفی بین دو استخوان وجود دارد که بافت سفید بین استخوان ها است که به آنها اجازه می دهد روی یکدیگر حرکت کنند.
مشکلات زیادی در مفصل آکرومیوکلاویکولار بوجود می آید، اما شایع ترین آن آرتریت، شکستگی و جدایی است. آرتریت وضعیتی است که با از بین رفتن غضروف در مفصل بوجود می آید، که در اصل ساییدگی و پارگی غضروف صاف است که به استخوان ها اجازه می دهد به آرامی روی هم حرکت کنند. این بیماری مانند آرتریت در سایر مفاصل بدن، با درد و تورم همراه است و با فعالیت کردن به مرور شدیدتر می شود. با گذشت زمان، مفصل ممکن است فرسوده شود و در اطراف آن خارهایی ایجاد شود. این خارها نشانه آرتریت هستند نه دلیل درد. بی توجهی و عدم درمانف باعث می شود درد به سمت بازوی دیگر هم منتقل شود. ساییدگی و پارگی مفصل AC در وزنه برداران، به ویژه در بین کسانی که پرس سینه و تا حدی پرس نظامی انجام می دهند، رایج است.
هنگامی که مفصل AC جدا می شود، به این معنی است که رباط ها پاره شده اند و استخوان ترقوه دیگر با آکرومیون هماهنگ نیست. رباط ها بافت های سخت و سیخ دار هستند که مانند اتصال دهنده ها برای نگه داشتن استخوان ها در کنار هم عمل می کنند. هنگامی که این رباط ها کشیده یا پاره می شوند، می توانند بسیار دردناک باشند.
آسیب به رباط ها در جداسازی AC می تواند خفیف تا شدید باشد. آسیب ها بسته به اینکه کدام رباط ها پاره شده اند و شدت پارگی چقدر است، درجه بندی می شوند. آسیب درجه 1 جایی است که کمترین آسیب وارد می شود و فقط خود مفصل آسیب می بیند. آسیب درجه 2 شامل آسیب به رباط های مفصل AC و همچنین سایر رباط هایی است که مفصل را تثبیت می کنند. این مجموعه از رباط ها، استخوان ترقوه را به بخشی از تیغه شانه به نام کوراکوئید متصل می کند. به این رباط ها، رباط های کوراکوکلاویکولار می گویند. در آسیب درجه 2، این رباط ها فقط کشیده می شوند اما به طور کامل پاره نمی شوند. اگر این استخوان ها کشیده شوند و منجر به ایجاد توده در مفصل AC شوند، ممکن است استخوان ترقوه با آکرومیون هماهنگ نباشد. در آسیب درجه 3، رباط های کوراکوکلوکولار به طور کامل پاره شده و استخوان ترقوه دیگر به تیغه شانه متصل نمی شود. در نتیجه استخوان ترقوه دیگر با آکرومیون هماهنگ نمی شود و تغییر شکل در مفصل وجود دارد.
این آسیب ها می توانند بسیار دردناک باشند و درمان اولیه کاهش درد است. این کار با بی حرکت نگه داشتن بازو در بند، قرار دادن کیسه یخ روی شانه به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه هر دو ساعت یکبار و استفاده از داروهای مسکن به بهترین وجه انجام می شود. درد معمولاً متناسب با شدت جدایی است.
همزمان با کاهش درد، حرکت دادن انگشتان، مچ دست و آرنج برای جلوگیری از سفتی مهم است. در مرحله بعد، شروع حرکت شانه برای جلوگیری از سفت شدن یا یخ زدگی شانه است. زمان و میزان حرکت شانه باید به دستور پزشک، فیزیوتراپ یا مربی شما انجام شود. معمولاً با کاهش درد، متوجه می‌شوید که می‌توانید آن را بیشتر حرکت دهید و این به روند بهبودی آسیب نمی‌رساند. مدت زمان لازم برای بازیابی کامل حرکت و عملکرد بستگی به شدت یا درجه آسیب دارد. درجه ۱، ۱۰ تا ۱۴ روز طول می کشد، در حالی که درجه ۳ شش تا هشت هفته زمان می برد. آسیب درجه ۲ مابین این دو قرار می گیرد.
جدایی مفصل AC در اکثر افراد با رعایت کردن نکات بالا درمان می شود و نیازی به جراحی ندارد.
وقتی غضروف از مفصل خارج شد، راهی برای جایگزینی آن وجود ندارد. در نتیجه، یکی از راه‌های درمان آرتروز این است که فعالیت‌های خود را اصلاح کنید تا شرایط را تشدید نکنید. این به معنای کنار گذاشتن کامل فعالیت‌ها نیست، بلکه ممکن است به این معنا باشد که برخی از آنها را کمتر یا با شدت کمتر انجام دهید. به عنوان مثال، وزنه برداران ممکن است به جای انجام یک پرس نیمکتی کامل، تنها سه چهارم پایین پرس را انجام دهند و یا برای تمرین حرکاتی که عضلات سینه را قوی تر می کنند لیفتی به نام پروانه انجام دهند.
یکی دیگر از روش های درمان آرتروز مفصل AC شامل استفاده از یخ و دارو است. استفاده از یخ روی مفصل باعث کاهش درد و التهاب مفصل می شود. توصیه می شود که هر چه مفصل بیشتر آسیب دیده است، از یخ بیشتری استفاده شود، به ویژه بعد از فعالیت های ورزشی. اگر مفصل بسیار دردناک است، یخ باید روزانه یا هر دو ساعت یکبار استفاده شود. یخ را باید به مدت 20 تا 30 دقیقه مستقیماً یا با استفاده از کیسه یخ همراه با ماساژ دادن روی مفصل قرار دهید. از آنجایی که مفصل نسبتاً کوچک است، ماساژ یخ می‌تواند بسیار مؤثر باشد. همچنین می توانید لیوان‌های کاغذی را پر از آب کنید و در فریزر قرار دهید. مخروط‌های یخ بوجود آمده برای ماساژ مفصل بسیار عالی هستند.
یکی دیگر از روش ها استفاده از داروهای ضد التهابی و غیر استروئیدی است که باعث کاهش التهاب می شوند. این داروها شامل آسپرین، ایبوپروفن، کلینوریل، ایندوسین، ناپروسین می باشد.
اگر استراحت، یخ، دارو و اصلاح فعالیت ها کارساز نبود، مرحله بعدی تزریق کورتیزون است. یک تزریق به مفصل گاهی اوقات درد و تورم را به طور دائمی درمان می کند و ممکن است اثر آن برای همیشه باقی بماند. معمولاً قبل از در نظر گرفتن جراحی یک یا دو واکسن کورتیزون توصیه می شود.
اگر این درمان ها موثر واقع نشد، می توان جراحی را در نظر گرفت. از آنجایی که درد به دلیل تماس انتهای استخوان ها با یکدیگر است، درمان در واقع برداشتن بخشی از انتهای استخوان ترقوه است. مفصل AC یکی از معدود مفاصل بدن است که می توانید بدون بخشی از استخوان که مفصل را تشکیل می دهد زندگی کنید. جراحی را می توان از طریق یک برش کوچک به طول حدود 1 اینچ انجام داد یا می توان آن را با چندین برش کوچک با استفاده از روش آرتروسکوپی انجام داد. صرف نظر از تکنیک، بهبودی و نتایج تقریباً یکسان است. در بیشتر موارد بیمار می تواند در همان روز عمل جراحی با پوشیدن بند بازو به خانه برود. بخیه ها حدود یک هفته بعد کشیده می شوند و حرکت شانه بلافاصله آغاز می شود. حدود چهار تا شش هفته زمان می برد تا بتوانید شانه را به طور کامل حرکت دهید و قدرت شانه ی خود را بازیابید. بهبودی کامل به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما اکثر بیماران تا سه ماه بعد به فعالیت کامل باز می گردند.
اکثر بیماران بعد از عمل جراحی به طور قابل ملاحظه ای دردشان تسکین می یابد و تقریباً ۹۵ درصد به سطح فعالیت و ورزش قبل از آسیب برمی گردند. در هر جراحی احتمال عفونت وجود دارد اما نادر است. عوارض این جراحی بسیار کم است و اکثر بیماران از نتیجه عمل بسیار راضی هستند.گاهی اوقات، بعد از دوره نقاهت، بیمار ممکن است با بلند کردن شانه یا تمرینات ورزشی احساس خستگی یا درد کند. با این حال، اکثر بیماران از جراحی بسیار راضی هستند و می توانند فعالیت بیشتری نسبت به قبل از جراحی داشته باشند.
