منیسک‌های زانو بافت‌های فیبرکارتیلاژینی ضخیمی هستند که در بین استخوان‌های زانو قرار گرفته و نقش مهمی در عملکرد صحیح این مفصل دارند. منیسک‌ها از جنس بافت همبند هستند و حاوی آب، کلاژن و سایر پروتئین‌ها می‌باشند.
منیسک زانو دو نوع اصلی دارد:
علاوه بر این دو منیسک اصلی، گاهی اوقات منیسک سوم یا منیسک ضمیمه‌ای در زانو وجود دارد که به آن منیسک ضمیمه Patella گفته می‌شود. این منیسک کوچکتر بوده و زیر غضروف کشکک قرار دارد.
هر یک از منیسک‌های زانو ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند اما کارکرد مشترک آنها جذب شوک، توزیع نیرو و افزایش ثبات مفصل زانو است. آسیب به هر کدام می‌تواند منجر به مشکلات و درد زانو شود.
جراحی‌های ترمیمی منیسک زانو شامل روش‌های مختلفی مانند بخیه زدن پارگی منیسک، برش و برداشتن قسمت‌های آسیب‌دیده و پیوند منیسک است.
در موارد پیشرفته‌تر، جراحی تعویض منیسک زانو انجام می‌شود. در این روش کل منیسک آسیب‌دیده برداشته شده و با منیسک مصنوعی یا پیوند بافتی جایگزین می‌شود.
پس از جراحی ترمیم یا تعویض منیسک، رعایت دوره استراحت و محدودیت‌های حرکتی توصیه‌شده توسط پزشک الزامی است. همچنین انجام مرتب تمرینات توانبخشی و فیزیوتراپی برای بازگرداندن قدرت و دامنه حرکتی زانو، استفاده از وسایل کمکی مانند عصا، بریس یا واکر و کنترل دقیق وضعیت ریکاوری بعد از عمل جراحی اهمیت زیادی دارد.
در صورت عدم درمان به موقع آسیب‌های منیسک زانو، بیمار ممکن است دچار مشکلاتی مانند درد مزمن، التهاب‌های مکرر، پارگی کامل منیسک، آسیب به غضروف‌ها و استخوان‌های زانو و در نهایت نیاز به جراحی‌های پیچیده‌تر مانند تعویض مفصل زانو شود.
رژیم غذایی مناسب با مواد مغذی کافی برای سلامت منیسک‌های زانو حائز اهمیت است. مصرف موادی مانند اسیدهای چرب امگا 3، ویتامین C و D، کلسیم و پروتئین به ترمیم بافت همبند و کارتیلاژ منیسک‌ها کمک می‌کند.
با افزایش سن، منیسک‌ها دچار فرسودگی و از دست دادن کیفیت می‌شوند و آسیب‌پذیرتر می‌گردند. لذا افراد مسن‌تر بیشتر در معرض آسیب‌های منیسکی قرار دارند.
انجام مرتب تمرینات هوازی و تقویت عضلات اطراف زانو، به ویژه عضلات چهارسر و همسترینگ، از اهمیت زیادی برخوردار است. این کار باعث تقویت منیسک‌ها و استحکام بیشتر مفصل زانو می‌شود.
پس از آسیب به منیسک، شروع تدریجی تمرینات ورزشی تحت نظر فیزیوتراپ برای بازگرداندن قدرت و عملکرد زانو ضروری است. از جمله این تمرینات می توان به حرکات کششی و مقاومتی عضلات چهارسر و همسترینگ، تمرینات تعادلی، حرکات دوچرخه سواری بی تحمل وزن و تمرینات پلیومتریک اشاره کرد.
رعایت زاویه صحیح زانو در هنگام فعالیت، جلوگیری از قفل شدن مفصل، عدم اعمال فشار یکطرفه بر زانو و الگوی صحیح راه رفتن و دویدن برای کاهش استرس بر منیسک‌ها بسیار مهم است.
این داروها مانند ایبوپروفن و دیکلوفناک با کاهش التهاب و درد در اثر آسیب به منیسک، بهبودی سریعتر بیمار را تسهیل می‌کنند. البته مصرف طولانی مدت آنها می‌تواند عوارضی داشته باشد.
نتیجه‌گیری
منیسک‌های زانو بافت‌های فیبری هستند که نقش مهمی در کارکرد صحیح مفصل زانو ایفا می‌کنند. آسیب به این بافت‌ها می‌تواند منجر به درد، التهاب، ناپایداری مفصل و محدودیت حرکت شود. عواملی مانند سن بالا، آسیب‌های قبلی، اختلالات مادرزادی و ورزش‌های پرتماس خطر آسیب منیسکی را افزایش می‌دهند.
تشخیص با معاینات و تصویربرداری انجام می‌شود. درمان بسته به شدت آسیب متفاوت است و شامل اقدامات دارویی، فیزیوتراپی، تزریقات داخل مفصلی و جراحی می‌باشد.رپیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان صحیح آسیب‌های منیسک زانو از اهمیت بالایی برخوردار است تا از عواقب طولانی مدت جلوگیری شود.
برای ترمیم مینیسک زانوی خود می توانید به مطب دکتر حسین حاجی تقی مراجعه کنید.
