یکی از مشکلات شایع در خانم ها تکرر ادار است که به علت شلی عضلات کف لگن اتفاق می افتد، عضلات کف لگن به علت بارداری، زایمان، کاهش هورمون های زنانه، یائسگی، ورزش و همینطور استفاده از دخانیات ممکن است دچار شلی شوند.
از راه های درمانی مهم برای شلی عضلات کف لگن، می توان از واژینوپلاستی نام ببریم، در حقیقت هدف از انجام این جراحی کشیدن عضلات کف لگن است. همزمانی این جراحی با عمل پرینورافی باعث می شود که عضلات ورودی واژن هم جمع شوند، بنابراین ضمن حل مشکل تکرر ادرار، باعث افزایش میل جنسی در افراد می شود.
مثانه عضوی ست تو خالی که ادرار در آن می ریزد و به محض اینکه دیواره ی آن از حد مشخصی پر و کشیده شد، گیرنده های عصبی آن پیامی را توسط شبکه ی عصبی مبنا بر تخلیه ادرار به مغز می فرستند، بدین ترتیب مغز دستور تخلیه ادرار را می دهد.
در دوره های کودکی این سیستم عصبی به طور کامل تکامل نیافته است، به همین دلیل فرد ممکن است دچار بی اختیاری ادرار شود که بسیار طبیعی است، اما در سنین بالاتر که عموماً همه انسان ها دیگر به صورت ارادی ادرار می کنند، اگر فرد دچار بی اختیاری ادرار باشد نیاز به بررسی بیشتر است. هر چند که مسئله بی اختیاری ادرار را در بخش بی اختیاری ادرار کامل توضیح داده ایم اما قصد داریم به بررسی دقیق تر افتادگی از اصلی ترین عوامل بی اختیاری ادرار که متأسفانه در زنان بسیار شایع است و بسیاری از زنان در زندگی خود با این مشکل مواجه خواهند شد، بپردازیم.
مثانه عضوی ست که واژن همچون ستونی از او محافظت می کند و مانع از افتادگی آن می شود حال اگر واژن دچار آسیب شود ممکن است این پایه ضعیف شده و باعث افتادگی شود، از طرفی فشار از طرف بالا یعنی رحم نیز می تواند باعث شود مثانه به سمت واژن فرو برود. به هر دلیلی که رحم دچار افتادگی شود ( در بخش افتادگی رحم کامل به بررسی آن پرداخته ایم) می تواند باعث افتادگی شود.
افتادگی مثانه گاهی انقدر خفیف است که فقط به ابتدای واژن فشار وارد میکند به مرور زمان مثانه وارد واژن شده و کم کم پیش می رود تا اینکه مثانه به سمت داخل واژن حرکت کرده و از واژن خارج می شود که این از مسائل حاد افتادگی است و به اگر مثانه در این حالت خارج شود اندام های دیگر حفره لگنی همچون رحم نیزخارج می شوند.
اگر دچار هر نوع بی اختیاری ادرار هستید باید آگاه باشید که ممکن است دچار افتادگی شده باشید، به همین دلیل باید سریعاً اقدام کنید و به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
همانطور که در بالا هم گفتیم، از دلایل افتادگی در مثانه، افتادگی رحم است، افرادی که افتادگی رحم دارند بدون شک پس از مدتی دچار افتادگی می شوند، معمولاً این گروه از افراد هنگام عطسه، سرفه و خندیدن دچار بی اختیاری می شوند مگر اینکه این افتادگی بسیار شدید باشد. گاهی افتادگی رحم سبب بسته شدن و انسداد راه خروج ادرار شده و تخلیه ادرار به صورت ناگهانی رخ می دهد.
بلند کردن اجسام سنگین به مرور زمان می تواند باعث افتادگی شود. زیرا هرگونه فشاری به اندام های حفره لگنی می تواند باعث ایجاد این آسیب شود.
زایمان های طبیعی متعدد، همچنین زایمانی که سخت باشد؛ مثل مادرانی که جنینشان سر بزرگی دارد می تواند به مثانه آسیب وارد کند و یا عضلاتی که باعث حفظ موقعیت آن ها می شود را ضعیف کند.
با مرور زمان، بدن به سمت پیری رفته و عضلات کف لگنی ضعیف شده و این خود باعث افتادگی در مثانه می شود.
یبوست باعث می شود فرد در طولانی مدت با زور زدن زیاد برای تخلیه مدفوع باعث تضعیف عضلات کف لگن شود و ضعیف شدن این عضلات باعث افتادگی رحم و مثانه می شوند.
یائسگی دوره ای ست که هورمون استروژن در زنان بسیار کاهش می یابد و کاهش هورمون استروژن باعث تسریع پیر شدن اندام های تناسلی می شود، همچنین دیواره های واژن را ضعیف و شکننده کرده و باعث تضعیف آن شده است، این مشکل باعث به خطر افتادن موقعیت مثانه شده و کم کم باعث افتادگی آن می شود.
گاهی ضربه های شدید موقع سوانح و برخی موقعیت ها سبب آسیب به عضلات کف لگنی شده و باعث افتادگی آن می شود.
عمل هیسترکتومی یا عمل خارج کردن رحم، از عمل هایی هستند که باعث تضعیف نگه داشتن مثانه می شود و به مرور می تواند سبب افتادگی شود.
گاهی مسائل ژنیتیکی و عدم تحرک نیز می تواند مؤثر باشد و به مرور سبب افتادگی شوند، در این گروه افراد ماهیچه های کف لگن ضعیف هستند.
سرفه های مزمن درطولانی مدت سبب افتادگی اندام های درون حفره لگنی می شوند، این سرفه ها به مرور سبب فشار در عضلات کف لگن و افتادگی در مثانه خواهند شد، هر چند که در افتادگی رحم نیز نقش خواهند داشت.
از مهمترین عوارض افتادگی مثانه بی اختیاری ادرار استرسی است یعنی فرد هنگام سرفه کردن، عطسه و خندیدن دچار بی اختیاری و نشت ادرار می شود.
یکی دیگر از مشکلاتی که به دنبال افتادگی ایجاد می شود، عفونت های پی در پی است که فرد را دیگر خود می کند، این افراد معمولاً دچار عفونت های مختلف مثانه شده که این خود می تواند از علائم افتادگی باشد.
اگر فرد در ابتدا خود را درمان نکند، به مرحله حاد این مشکل بر می خورد که طی آن، همیشه احساس پر بودن واژن دارد و یا حس سنگینی و آویزان بودن چیزی در شکم خود دارد.
احساس درد و خونریزی هنگام رابطه جنسی ای عوارض افتادگی است که تا اقدام به درمان افتادگی مثانه نکنید، درمان نمی شوید.
از مهمترین مواردی که می توانند مانع از بی اختیاری ادرار شوند، تقویت عضلات نگهدارنده مثانه و کف لگن هستند. از مؤثرترین ورزش ها، ورزش کگل می باشد که در بسیاری از بخش ها از جمله تنگی واژن و افتادگی رحم به شرح و آموزش آن پرداخته ایم.
انجام این ورزش به صورت مداوم و در ست های مختلف بسیار مؤثر می باشد، تقویت انقباض این ماهیچه ها بسیار در پیشگیری افتادگی مثانه و افتادگی اندام های حفره لگنی مؤثر می باشد.
بانوان باید در بلند کردن اجسام سنگین برای خود محدودیت قائل شوند در غیر این صورت به مرور زمان دچار افتادگی در مثانه و رحم خواهند شد.
گروهی از زنان که زایمان طبیعی می خواهند انجام بدهند، قبل از آن باید به بررسی دقیق جنین پرداخته و پزشکشان در صورت توصیه به سزارین، حتما سزارین انجام دهند. مخصوصاً اگر سر بچه بزرگ باشد، احتمال آسیب به عضلات کف لگنی و افتادگی مثانه و رحم در آینده بیشتر خواهد بود.
اگر دچار یبوست هستید باید از موادغذایی فیبردار استفاده کنید و منشأ این مشکل را پیدا کرده و حل کنید.
اگر وارد مرحله یائسگی شده اید باید از داروهای هورمونی استفاده کنید تا کمبود استروژن را جبران کنید.
قطعا در سنین بزرگسالی گاهی دچار نشت ادرار شده اید! آیا این همان بی اختیاری ادرار است؟ و یا نشانه ای از افتادگی مثانه است؟
اگر بانویی هستید که دچار یائسگی شده، ما به شما توصیه می کنیم به صورت مرتب به پزشک زنان مراجع کرده و چکاپ شوید.
اولین نشانه ای که می توان از آن فهمید که دچار افتادگی در مثانه شده اید، مشکل در تخلیه ادرار است، هرنوع مشکلی در تخلیه ادرار می تواند نشانه ای از افتادگی باشد، این دلیل نمی شود که قطعاً افتادگی باعث آن باشد بلکه ممکن است، نشانه ای از آن باشد.
اصولاً در ابتدا فرد احساس می کند نمی تواند به طور کامل مثانه خود را تخلیه کند، آرام آرام این موضوع ادامه یافته تا اینکه فرد هنگام اعمال هر گونه فشاری شاهد نشت ادرار خواهد بود، مثل عطسه کردن، سرفه کردن، خندیدن و … . در اینجا شاهد افتادگی خفیف مثانه هستیم. اگر در این مراحل درمان نشود کم کم مثانه به بالای واژن فشار آورده و آرام آرام وارد واژن می شود، در اینجا فرد از عفونت های مکرر مثانه می تواند به افتادگی آن شک کند، از طرفی در این مرحله فرد هنگام رابطه جنسی ممکن است احساس درد و سوزش داشته باشد.
اگر در این مراحل نیز درمان نشود می توانیم شاهد ورود مثانه به داخل واژن باشیم و مدام احساس می کنیم چیزی درون واژنمان است.
کمر دردهای پی در پی به خصوص هنگام ایستادن می تواند از علائم افتادگی در مثانه باشد که اگر همراه با مواردی بود که در بالا ذکر کردیم می تواند دلیلی محکم بر افتادگی باشد.
بانوان عزیز بهتر است در همان ابتدا که این علائم را دارید اقدام به مراجعه به پزشک بکنید، زیرا در مراحل پیشرفته نیاز به درمان سخت تر و هزینه بر تری هست.
این گروه از افراد دچار تکرر ادرار می شوند و ممکن است دچار شب ادراری های زیاد نیز شوند.
معاینه واژینال، در موارد حاد، مثانه را می توان از داخل واژن مشاهده کرد، عموماً این بانوان از درد و خونریزی هنگام رابطه جنسی شکایت می کنند.
سونوگرافی، سونوگرافی همیشه می تواند مؤثر باشد و در تشخیص این مشکل کمک بکند.
سیستوگرافی و یا عکس رنگی
رادیولوژی
یورودینامیک یا نوار مثانه
اگر فرد به نوع خفیف افتادگی در ناحیه مثانه دچار باشد، می توان با استفاده از برخی داروها به روند بهبود آن کمک کرد، اگر فرد در دوره یائسگی باشد و به افتادگی دچار شده باشد، داروهای هورمونی برای رفع کمبود استروژن تجویز خواهد شد.
انجام ورزش کگل، در درمان افتادگی خفیف مثانه و همچنین در پیشگیری از افتادگی در مثانه نقش بسیار مهمی دارد.
اگر مثانه دچار افتادگی حاد باشد، فرد باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد، پس از جراحی نیز باید فرد تا چندین روز تحت نظر پزشک باشد تا عملکرد خروج ادرار مورد بررسی قرار بگیرد.
من افتادگی مثانه دارم، آیا باید اقدام به جراحی بکنم ؟
بستگی دارد که افتادگی شما در چه درجه ای باشد، اگر از نوع خفیف باشد می توان با انجام ورزش کگل و مصرف برخی داروها آن را درمان کرد.
چگونه می توانم از افتادگی مثانه جلوگیری کنم؟
با انجام ورزش کگل و برخی ورزش های دیگر که سبب تقویت عضلات کف لگن و نگهدارنده مثانه می شوند، می توان از افتادگی در مثانه جلوگیری کرد، همچنین باید از فعالیت هایی که باعث افتادگی می شود جلوگیری کرد.
چه مراقبت هایی قبل از انجام عمل جراحی مثانه لازم است؟
پزشک شما لیست کاملی از مراقبت های لازم برای قبل از جراحی به شما می دهد که یکی از آن ها ممانعت از مصرف مواد رقیق کننده خون از جمله آسپرین و مشتقات ویتامین Eاست، و دستورهایی نظیر آن.
آیا افتادگی رحم می تواند باعث افتادگی مثانه شود؟
بله قطعا یکی از دلایل افتادگی می تواند افتادگی رحم باشد.
دکتر لیلا خلیلی متخصص زنان و جراح زیبایی زنان سالهاست که در زمینه درمان افتادگی های ناحیه لگنی مثل مثانه و رحم فعالیت میکند و از روش های بسیار نوینی در درمان این بیماری ها استفاده میکند. یکی از این روش ها استفاده از پی آر پی است. از روش های دیگر نوین می توان استفاده از لیزر و یا مش ها را نام برد که درمان قابل توجهی برای این بیماری است.
استفاده از روش مورد نیاز برای هر فرد تملزم معاینه و تشخیص پزشک است پس به پزشک خود برای استفاده از روش خاصی اصرار نکنید و بگذارید تا پزشک شما بهترین روش با توجه به توع و میزان افتادگی شما انتخاب نماید.
