دوربین مداربسته شبکه (به انگلیسی: IP Camera , Network Camera) نوعی از دوربین مداربسته است که معمولاً برای سامانه‌های حفاظتی و بازبینی تصویری بهره‌گیری می‌شود و برخلافدوربین‌های مداربسته آنالوگ , دوربین های مداربسته AHD , دوربین های مداربسته HDCVI و دوربین های مداربسته HDTVI از پروتکل‌های شبکه برای ارسال اطلاعات استفاده می‌کند. این دوربین‌ها برای اولین بار توسط شرکت AXIS در سال ۱۹۹۶ شناسایی شدند.
دوربین مداربسته شبکه در واقع نوعی کامپیوتر کوچک نیز محسوب می شوند. این دوربین ها بعد از اخذ اطلاعات عکس ها از حسگر آنها را به اطلاعات دیجیتال تبدیل کرده و مطابق پروتکل های شبکه به شبکه می فرستند. وجود سرنوشت های تبدیل کننده در این دوربین ها مایه افزایش پیچیدگی و خرج های انها شده است.
هر کمپانی فرآوری کننده سیستم های مداربسته شبکه پروتکلی مختص به خویش را برای دوربین های تولید شده کاربرد می کند. این پیشه مایه می شود شما در یک سیستم مداربسته شبکه نتوانید از چند دوربین متفاوت برای یک سیستم یکپارچه استفاده کنید. فقط راه به کارگیری دوربین ها به این چهره تطابق آنها با پروتکل Onvif است.
اولین سری از دوربین‌های مداربسته شبکه به وسیله کمپانی AXIS با اسم مدل Neteye 200 معرفی شدند. این دوربین‌های مداربسته از یک وب سرور اختصاصی درونی کاربرد می‌کردند.
در اواخر ۱۹۹۹ این کمپانی اقدام به به کارگیری ورژن‌های خاص لینوکس برای راه‌اندازی دوربین مداربسته شبکه خود کرد. با تکمیل این فناوری بدست دیگر شرکت های الکترونیکی که روی به طراحی سیستم های دوربین مداربسته کرده بودند به بازبینی سررسید فناوری دوربین مداربسته شبکه گسترده تر شد.
شرکت های سازنده دوربین مداربسته شبکه توانستند کیفیت تصویر ها را از VGA به 1.3 مگاپیکسل (1.3 Mega Pixel ) ارتقاء دهند. در سالهای تازه با اشاعه فن آوری های نوین تصویر برداری و زیرساخت های شبکه برای مدیریت پهنای باند (Bandwidth) دوربین های مداربسته تحت شبکه با کیفیت های 2 مگاپیکسل, 3 مگاپیکسل, 4 مگاپیکسل , 8 مگاپیکسل , 12 مگاپیکسل , 24مگاپیکسل و بالاتر طراحی و فرآوری شد.
دوربین های مداربسته شبکه در واقع نوعی رایانه حقیر نیز محسوب می شوند. این دوربین مداربسته بعد از گرفتن اطلاعات تصاویر از حسگر آنها را به اطلاعات دیجیتال تبدیل کرده و مطابق پروتکل های شبکه به شبکه می فرستند. وجود سرنوشت های تبدیل کننده در این دوربین ها باعث افزایش پیچیدگی و هزینه های انها شده است.
هر شرکت فرآوری کننده سیستم های مداربسته شبکه پروتکلی مختص به خود را برای دوربین های فرآوری شده استفاده می کند. این کار مایه می شود شما در یک سیستم مداربسته شبکه نتوانید از چند دوربین متفاوت برای یک سیستم یکپارچه بهره‌گیری کنید. فقط گذرگاه استفاده از دوربین ها به این صورت تطابق آنها با پروتکل Onvif است.
دوربین‌های مداربسته شبکه انعطاف‌پذیری بالایی دارند. دوربین‌های مداربسته شبکه را می‌توان به راحتی در هر کجا از شبکه جابه‌جا کرد.
از طریق دوربین‌های مداربسته شبکه می‌توان از امکانات پردازش هوشمند تصویر بر روی عکس ها دوربین مداربسته بهره‌گیری کرد. پردازش‌هایی که روی تصویر اتمام می‌شود به نرم اسباب دوربین مداربسته و پروتوکل ها و قابلیت های آن ارتباط دارد.
از آنگونه پردازش‌های تصویر : تشخیص عبور از خط , تشخیص ورود و برونرفت از منطقه حفاظت شده, تشخیص صدای محیط, تشخیص صورت انسان و پلاک خودرو, تشخیص گردهمایی افراد, تشخیص ولگردی افراد, تشخیص پارک اتومبیل در مکان غیرمجاز, تشخیص دود و حرارت را نام برد.
امکان چرخش یا مهار دوربین‌های زوم و PTZ با به کارگیری تنها یک کابل شبکه (بدون نیاز به کابل برق و سیگنال) به هستی خواهد آمد. در این گونه مهار دوربین گردان بوسیله دیتایی که بدست کابل شبکه به دوربین مداربسته آتشدان می شود انجام خواهد شد.
در چهره داشتن قابلیت POE در دوربین و دستگاه ان وی آر ( یا سوئیچ PoE ) می‌توان دوربین مداربسته را از طریق کابل شبکه تغذیه نمود.
کیفیت تصویر دوربین‌های تحت شبکه به مدد فناوری‌های مدرن بکار رفته دیجیتال بوده و بسیار مطلوب تر از دوربین‌های آنالوگ , AHD , HDTVI و HDCVI می‌باشد.
در یک سیستم وارسی تصویری پس از تکمیل ذیل ساخت های شبکه و اتصال اجزاء سیستم به یکدیگر , سیستم دوربین مداربسته ما کامل است و اکنون که موقع آن رسیده که عکس ها را مدیریت کنیم.
مدیریت تصاویر دوربین های مداربسته تحت شبکه بوسیله ی نرم اسباب های CMS یا مدیریت عکس ها انجام می شود. نرم اسباب های دوربین مداربسته شبکه بر روی انواع دستگاه های مثل رایانه , گوشی تلفن به اتفاق و تبلت ها نصب می گردد و امکان مهار سیستم را برای کاربران فراهم می کند. قابلیت های یک نرم افزار دوربین مداربسته :
مدیریت و زمانبندی چگونگی ضبط
مدیریت و زمانبندی ضبط بر بنیاد محرک های بیرونی ( تشخیص حرکت , سنسور و . . . )
مدیریت کاربران و برپایی دسترسی های دلخواه
مدیریت اعلام ها و هشدار های سیستم ( قطع شدن دوربین , تشخیص جنبش , قطع شدن شبکه و . . . )
مدیریت قابلیت های آنالیز تصویر ( ثبت پلاک , ثبت ورود غیر مجاز , ثبت سرعت غیر مجاز , عبور از منطقه ممنوعه و . . . )
مدیریت پهنای باند و کیفیت تصاویر و نرخ فریم تصاویر
نرم افزار های دوربین مداربسته شبکه عموما بدست شرکت های نرم افزاری و یا کمپانی های تولید کننده دوربین مداربسته شبکه تهیه می گردد, معنوان نمونه شرکت داهوا نرم افزار SMART PSS را برای کامپیوتر , iDMSS را برای اپل iOS و GDMSS را برای دستگاههای اندروید جهت مدیریت دستگاه های ان وی آر و دوربین های مداربسته شبکه خویش ارائه کرده.
در ضمن شرکت هایک ویژن نیز نرم انگیزه ها IVMS 4200 را برای کامپیوتر و IVMS 4500 را برای دستگاه های اندروید و iOS جهت مدیریت و بازرسی بر عکس ها دوربین های مداربسته خویش طراحی و ارائه کرده است.
دوربین مداربسته شبکه: وظیفه تصویر برداری یا تولید عکس ها دیجیتال را برعهده دارد.
دستگاه مرکزی تحت شبکه (NVR) : سرور مرکزی سامانه دوربین مداربسته است و تصاویر را گرفتن کرده, مدیریت می کند و در نهایت ضبط می‌کند یا نمایش می‌دهد.
هارد دیسک: تو دستگاه NVR نصب شده و وظیفه ضبط تصاویر را بر دوش دارد. میزان ضبط NVR به اندازه گنجایش هارد آن وابسته است. معمولا تصاویر دوربین مداربسته شبکه بدلیل کیفیت بالا دارای حجم زیادی می باشند . دستگاه های ان وی آر وظیفه فشرده سازی تصاویر دوربین را برای اشغال کمتر فضای هارد به عهده دارند که معمولا با استاندارد های H.264 و H.265 فشرده سازی انجام می شود.
منبع تغذیه دوربین‌ها: ولتاژ برق شهر را به ۱۲ ولت تغییر می‌دهد الی امکان تغذیه دوربین‌ها فراهم شود. البته اگر از دوربین های PoE کاربرد می کنید می توانید با به کارگیری سوئیچ PoE یا دستگاه های NVR که خروجی PoE دارد دوربین مداربسته تحت شبکه را بدون منبع تغزیه اکسترنال صریح نمایید.
سوییچ شبکه: سوئیچ شبکه برای پیاده‌سازی شبکه‌ای از دوربین‌های مداربسته که کمینه ۲ دوربین یا اغلب را دربرگیرنده می‌شود، یک الزام می‌باشد. سوییچ در واقع نقش انشعاب دهنده را در این سامانه بازی می‌کند. سوئیچ های شبکه ای حائز پهنای باند گیگابایتی می باشند بهترین گزینه برای یک سیستم دوربین مداربسته تحت شبکه می باشند.
کابل شبکه: وظیفه انتقال اطلاعات بین دوربین‌ها و شبکه را برعهده خواهد داشت. کابل های شبکه زیر ساخت اصلی یک سیستم دوربین مداربسته شبکه خواهند بود و بسته به محل و میزان پهنای باند دارای گونه ها CAT5 , CAT6 ,CAT7 و از لحاظ فزیکی به گونه های UTP , STP , SFTP تقسیم می شوند. بهترین کابل شبکه برای دوربین مداربسته تحت شبکه گونه SFTP با تکنولوژی CAT7 است.
کابل برق: وظیفه انتقال برق از منبع تغذیه تا دوربین مداربسته شبکه را برعهده دارد. چنانچه دوربین‌ها به صورت POE (برق در بستر شبکه) در این شیوه تغذیه شوند نیازی به استفاده از کابل برق نخواهد بود و کابل شبکه موجود نقش انتقال دهنده برق را نیز ایفا خواهد نمود.
اتصالات شبکه: ملزومات مورد دربایستن برای پیوندیدن کابل‌ها به ساز و برگ مثل سوکت شبکه, جعبه های دسته , داکت ها و کانال ها و لوله ها و . . ..
روتر و مودم : برای انتقال عکس ها یک سیستم دوربین شبکه بر روی وسائل قابل حمل مشابه گوشی تلفن همراه یا تبلت ها بیچارگی است دستگاه ان وی آر به اینترنت متصل باشد و جهت این وابستگی از مودم ها و روتر ها استفاده می شود.
در اثناء خرید یک دوربین تحت شبکه باید به موارد ذیل دقت کرد:
دوربین مناسب چه مکانی است؟ ( درونی یا بیرونی )
کیفیت تصویر دوربین چند مگاپیکسل است؟
پهنای باند اشغالی چقدر است؟
لنز دوربین تغییر ناپذیر است یا متغیر؟
فرمت فشرده سازی چیست؟ ( H.264 OR H.265 )
نرخ فریم ریت چقدر است؟ ( سرعت فیلمبرداری را با FPS نشان می دهد )
پشتیبانی از POE می کند؟
پشتیبانی از SD CARD سپریدن می دهد؟
از میکروفن پشتیبانی می کند؟
دوربین با دستگاه ان وی آر سازگار است؟
در این که دوربین های مداربسته شبکه از لحاظ کارایی , کیفیت و قابلت توسعه در رتبه های بالاتری نسبت به دوربین های انالوگ , AHD , HDCVI و HDTVI پیمان عدل شکی نیست و این سوال بوجود می آید که ولی چرا دوربین های مداربسته شبکه فراگیر نشده اند؟
دلیل اصلی این سخت بها دوربین مداربسته شبکه است. سیستم های دوربین مداربسته شبکه از نظر قیمت ارزشی دو برابری نسبت به سایر سیستم های موجود در بازار دارند.
این تفاوت قیمت موجب می شود مشتریانی که هدف پرداخت پول زیادی برای سیستم دوربین مداربسته خود را ندارند از مزایا و کیفیت بالای دوربین مداربسته شبکه چشم پوشی کرده و سیستم های معمولی را انتخاب نمایند. بطور معمول و با روزلوشن تصویر مانند قیمت یک سیستم دوربین مداربسته تحت شبکه دو مساوی همان سیستم در رنج HDCVI تمام می شود.
