برندهای نیکون و کانن اخیرا مانت یا دهانه لنز بدون آینه‌ای را با نام تجاری جدید معرفی کرده‌اند و در مورد مزایای خود صحبت می‌کنند، به نظر می‌رسد در میان عکاسان در رابطه با لنز دوربین ها، سردرگمی بسیاری به وجود آمده است. این مسئله به ویژه درباره مواردی مانند “اندازه مانت یا دهانه لنز” و “قطر داخلی” صدق می‌کند، که سبب شده است در اندازه‌گیری‌‌های مختلف، مقدار پتانسیل دهانه را به اشتباه تعیین کنند.
به سادگی باید گفت که مانت یا دهانه لنز ، یک اندازه خاص بر روی دوربین‌‌های با لنز قابل تعویض است که اجازه می‌دهد تا لنزهای مختلفی بر روی آن نصب شود. اگرچه در گذشته لنزهای عکاسی فقط به صورت مکانیکی و بدون هیچ ارتباطی بین این دو به دوربین‌ها متصل می‌شدند، امروزه با افزایش نورسنجی های خودکار و سیستمهای فوکوس اتوماتیک، لازم بود که ارتباط الکترونیکی در هر دو بخش (دوربین و لنز) ایجاد شود تا بتوان با هر یک از آن‌ها ارتباط برقرار کرد. در نتیجه، یک مانت یا دهانه لنز به چیزی بیش از یک سوراخ فیزیکی تبدیل و بیشتر شبیه رابط کاربری بین لنزها و دوربین‌ها شد.
امروزه تقریبا هر مانت یا دهانه لنز مورد استفاده برای عکاسی بر روی یک bayonet سوار می‌شود. (نام ” bayonet” معمولا برای وسایلی استفاده می‌شود که سربازان بر روی تفنگ خود می‌بندند). امروزه که از سه تا چهار زبانه برای قفل کردن لنز در محل خود استفاده می‌شود، اما در گذشته از دیگر سیستمهای پیوست لنز مانند قفل پیچ خورده و قفل شکاف استفاده می‌شد. در هنگام استفاده از یک دهانه bayonet ، یک قسمت مشخص شده از یک لنز (معمولا یک نقطه رنگی) بخش مشخص شده بر روی یک دوربین را لمس می‌کند، پس بعد از متصل شدن، لنز را در جهت عقربههای ساعت یا خلاف جهت عقربههای ساعت می‌چرخانید (بسته به نوع برند و دهانه) تا زمانی که آن را قفل کند.
?
مکانیزم قفل کردن مکانیکی است، دهانه با یک پین لنز را قفل کرده و در موقعیت مناسب خود قرار می‌دهد. لازم است پین هنگام جداشدن لنز، جا به جا شود (که با استفاده از یک دکمه که در کنار دوربین قرار گرفته است، صورت می‌گیرد). دهانه bayonet دارای مزایای زیادی نسبت به سایر اتصال‌ها است، به همین دلیل است که امروزه از محبوب‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود. اکنون برخی از این مزایا را ذکر می‌کنیم، اول، این نوع مانت یا دهانه لنزها را به سرعت و آسان وصل می‌کند. دومین مزیت این دهانه این است که این اجازه را می‌دهد تا انعطاف پذیری دقیق (که هنگام عکسبرداری با دوربین‌‌های مدرن با وضوح بالا بسیار مهم است) صورت بگیرد. زیرا هر نوع تکان دادن می‌تواند سبب ایجاد تاثیر منفی بخش هایی از تصویر باشد. و در نهایت، یک اتصال bayonet اجازه می‌دهد تا ارتباط بین لنزها و دوربین‌ها آسان شود و ارتباط دو طرفه برقرار گردد.
با توجه به ماهیت اختصاصی تمام دهانه‌‌های دوربین، هر یک از آن‌ها می‌توانند در جهت نصب، اندازه دهانه، فاصله فلنج، تعداد تماسهای الکترونیکی و حتی جایی که تماس الکترونیکی برقرار می‌شود، از نظر فیزیکی متفاوت باشند.
بیایید هر کدام از این جزئیات را با دقت بیشتری بررسی کنیم
در حالی که اغلب لنز هایی که نیاز به اتصال دارند، با چرخاندن آن‌ها در جهت عقربههای ساعت متصل می‌شوند، اما برخی برندها مانند نیکون از روش معکوس استفاده می‌کنند. از یک سو باید گفت که اهمیت زیادی ندارد که لنز از کدام جهت متصل و جدا می‌شود، از سوی دیگر ممکن است همین مسئله سبب سردرگمی شود و ممکن است کمی زمان ببرد تا عکاس به آن عادت کند، به ویژه برای آن‌هایی که قصد تغییر برند دارند.
در جدول زیر، جهت نصب لنز بر روی دوربین‌‌های برندهای محبوب ذکر شده است، لطفا توجه داشته باشید که جهت نصب نسبت به نمای جلوی دوربین است.
برند جهت نصب جهت جداسازی کانن ساعتگرد پاد ساعتگرد فوجی فیلم ساعتگرد پاد ساعتگرد لایکا ساعتگرد پاد ساعتگرد نیکون پاد ساعتگرد ساعتگرد الیمپوس ساعتگرد پاد ساعتگرد پنتاکس ساعتگرد پاد ساعتگرد سونی ساعتگرد پاد ساعتگرد
هنگامی که بحث سایز مانت لنز مطرح می‌شود، چند اندازه گیری مهم وجود دارد که باید انجام شود، به ویژه هنگامی که لنزهای متصل شده با یک دیگر مقایسه می‌شوند (همانطور که می‌خواهید سیب‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید). در اندازه‌گیری سایز دهانه، مواردی مثل اندازه دهانه، قطر داخلی و قطر بیرونی وجود دارد و تمامی آن‌ها معانی مختلفی دارند. می‌خواهیم نگاهی به روش اندازه‌گیری و تفاوت‌‌های این موارد داشته باشیم.
اندازه مانت یا دهانه لنز
اندازه مانت یا دهانه لنز ، در حقیقت قطر داخلی دهانه، منهای زبانه‌هایی است که برای نصب لنز استفاده می‌شود. اندازه دهانه درباره پتانسیل دهانه و همچنین زاویه تابش مهم است که ما در زیر درباره آن بحث خواهیم کرد.
نگاهی به تصویر زیر برای درک چگونگی اندازه دهانه در یک سیستم:
قطر داخلی
قطر داخلی دهانه لنز نشان‌دهنده اندازه باز شدن لنز است با نادیده گرفتن زبانه ها. این اندازه گیری اغلب توسط تولیدکنندگان دوربین ارائه می‌شود تا ایده ما را درباره اندازه کلی لنز دهانه معرفی کند.
لطفا توجه داشته باشید که اندازه‌گیری درونی‌ترین قسمت داخلی دهانه در اینجا در نظر گرفته شده است. با توجه به کوچک بودن فرورفتگی اضافی در داخل دهانه داخلی در دهانه نیکون F، می‌شود 0.5 میلی‌متر را برای جبران آن در نظر نگرفت. از این رو، در حالی که قطر داخلی در تصویر فوق برابر با 47 میلی‌متر اندازه‌گیری شده است، از نظر فنی 46.5 میلی‌متر بین قسمت‌‌های داخلی دهانه، فاصله است.
قطر خارجی
قطر بیرونی لنز، قطر کامل کمان bayonet است که در اکثر دوربین‌ها نشان دهنده انتهای سوپاپ فلزی است. قطر بیرونی دهانه نقش مهمی در تعیین تقریبی قطر بیرونی قسمت عقب یک لنز دارد، زیرا باید بتواند بر روی قطر بیرونی قرار گیرد.
در اینجا تصویری از نحوه اندازه گیری قطر بیرونی یک لنز داریم:
?
باز هم، یک حفره کوچک دیگر وجود دارد که درست زیر بخش بیرونی دهانه است، اما قطر بیرونی آن را اندازه گیری نمی‌کنیم.
فاصله فلنج، که همچنین با نام‌‌های “فاصله کانونی فلنج”، “فاصله فلنج عقب” و یا به سادگی “register” نیز شناخته می‌شود، فاصله بین فلنج نصب شده (قسمت خارجی لنز در هنگام مشاهده از طرف چپ) و سنسور است. همانند دهانه‌‌های مختلف تفاوت‌هایی در اندازه دهانه، قطر داخلی و بیرونی دارند، فواصل flange اغلب بین سیستمهای دوربین مختلف تفاوت بسیاری دارند.
?
حال که ما اندازه دهانه و فاصله فلنج را تعریف کردیم، بیایید درباره مزایا و معایب اندازه‌‌های بزرگ و کوچک و همچنین تاثیر فاصله فلنج بر روی یک سیستم صحبت کنیم.
اندازه دهانه یک عامل مهم در سیستم دوربین است. به طور کلی، اندازه زاویه بزرگ‌تر اجازه می‌دهد تا لنزهای بزرگ‌تر که می‌تواند نور بیشتری برای سنسور فراهم کند، به راحتی بر روی دوربین متصل شوند. از این رو، لنزهای سریع‌تر می‌توانند توسط مهندسین نوری طراحی شوند. در عین حال، قطر دهانه تنها متغیری نیست که بر طراحی لنز اثر گذار باشد، فاصله فلنج نیز به همان اندازه مهم است. فاصله فلنج کوتاه‌تر می‌تواند لنزها را به سمت سنسور نزدیک‌تر کند.
فاصله کوتاه‌تر فلنج اجازه می‌دهد تا دوربین‌‌های باریک‌تری طراحی شوند، در نتیجه آن‌ها را نسبت به دوربین‌‌های با فاصله‌‌های فلنج طولانی، کوچک‌تر و سبک‌تر می‌کند. به علاوه، این کار به طراحان لنز اجازه می‌دهد تا یک محرک قوی‌تر را بر روی لنزها برای فوکوس خودکار سریع‌تر قرار دهند و این امکان را فراهم می‌آورد که لنزهای دیگر را با فواصل flange طولانی‌تر از طریق آداپتورها تطبیق دهند.
در نهایت، قطر دهانه با فاصله flange، حداکثر زاویه ممکن از اشعه‌های حاشیه‌ای لنز را تعیین می‌کند، که در طراحی لنزها مهم است – به طور کلی، هرچه زاویه تابش بزرگ‌تر باشد، رسیدن به لنزهای با عملکرد بهتر آسان‌تر است.
عیب و نقص اصلی یک لنز بزرگ‌تر، اندازه لنز و مسائل وزن است. هرچه قطر دهانه بزرگ‌تر باشد، لنز بزرگ‌تر باید بر روی آن سوار شود، که مشخصا بر روی ضخامت و وزن کلی آن تاثیر می‌گذارد.
همچنین، فاصله flange کوتاه‌تر می‌تواند منجر به افزایش vignetting یا تغییر رنگ در گوشه‌های یک تصویر شود. به این دلیل که سنسور قادر به عبور نور کافی از زوایای حاد اشعه نیست.
هنگام تطبیق با لنزهای دیگر، مهم است به این نکته اشاره کنیم که به دلیل ماهیت اختصاصی سیستمهای فوکوس خودکار، تفاوت در تبادل اطلاعات بین بدنه دوربین و لنز از طریق تماسهای الکترونیکی ( تعداد آن‌ها از سیستم به سیستم دیگر متفاوت است ) و دیگر مسائل، اغلب آداپتورها، آداپتورهای “گنگ” با کنترل دستی، توسط شرکت‌‌های شخص ثالث تولید می‌شوند.
شرح قطر دهانه قطر داخلی فاصله فلنج زاویه تابش فرمت
Leica M 40.0 میلی‌متر 44.0 میلی‌متر 27.8 میلی‌متر 16.05 درجه فول-فریم Fujifilm X
40.7 میلی‌متر 43.5 میلی‌متر 17.7 میلی‌متر 35.34 درجه قطع APS-C Minolta SR 42.0 میلی‌متر 45.0 میلی‌متر 43.5 میلی‌متر 11.69 درجه فول-فریم Sony E 43.6 میلی‌متر 46.1 میلی‌متر 18.0 میلی‌متر 28.58 درجه فول-فریم Nikon F 44.0 میلی‌متر 47.0 میلی‌متر 46.5 میلی‌متر 12.14 درجه فول-فریم Pentax K 44.0 میلی‌متر 48.0 میلی‌متر 45.5 میلی‌متر 12.40 درجه فول-فریم Leica L 48.8 میلی‌متر 51.0 میلی‌متر 19.0 میلی‌متر 33.13 درجه فول-فریم Canon EF 50.6 میلی‌متر 54.0 میلی‌متر 44.0 میلی‌متر 16.82 درجه فول-فریم Canon RF 50.6 میلی‌متر 54.0 میلی‌متر 20.0 میلی‌متر 33.62 درجه فول-فریم Nikon Z 52.0 میلی‌متر 55.0 میلی‌متر 16.0 میلی‌متر 41.19 درجه فول-فریم Fujifilm G 62.1 میلی‌متر 65.0 میلی‌متر 26.7 میلی‌متر 28.67 درجه قطع متوسط
