هر چند بسیاری از افراد تمایل به چیزهای جدید، نو و به روز دارند، ولی برخی از بناها و یا دانشگاهها به دلیل قدمت و سابقه تاریخی محبوب و مورد علاقه عموم هستند؛ زیرا میتوان تاریخ و تمدن را در آن اثر تاریخی یا باستانی به خوبی مشاهده و درک کرد و با شیوه زندگی و امکانات موجود در گذشته بیشتر آشنا شد.
ایران کشوری است که علاوه بر منابع سرشار، طبیعت بکر و آب و هوای مطبوع، دارای آثار باستانی فراوان و تمدن عظیم است؛ یکی از بناهای قدیمی ایران که جزو نظام آموزشی کشور قرار دارد، دانشگاه جندی شاپور است.
دانشگاه جندی شاپور (گندی شاپور) در شمال خوزستان، اولین دانشگاه تاریخ ایران زمین و از نخستین دانشگاههای علمی در جهان به حساب میآید. مکانی که با ۱۷۵۰ سال قدمت، بهعنوان کهنترین دانشگاه جهان در یونسکو به ثبت رسیده است و امروزه تنها بقایای اندکی از آن، یکی از جاهای دیدنی دزفول به شمار میآید.
اردشير بابكان معتقد بوده است ايران برتری خود را بايد به ياری شمشير و دانش بدست آورد به همین دلیل افرادی را به چين، هند، يونان، روم، اسكندريه، انطاكيه و نقاط ديگرجهان فرستاد تا كتابهای پراكنده علمي آن زمان را گردآوری كنند و براي بررسي و ترجمه به ايران بياورند. او همچنین گروهي از كارشناسان و دانشمندان دربار را براي بازديد و نقشه برداری از كليه حوزههاي علمي و مدارس بزرگ جهان به يونان، روم ، انطاكيه، اسكندريه و هند گسيل داشت تا مقدمات تأسيس مدرسه ای عظيم را در ايران فراهم آورد. اين اقدامات اساسي و بنيادی در واقع برای ساخت دانشگاه بزرگي به نام دانشگاه جندی شاپور بود ولي اجل مهلتش نداد كه خود آن را تأسيس و افتتاح نمايد.
شاپور اول پادشاه ساساني فرزند اردشير بابكان در سال 260 ميلادی با شكست امپراطور بزرگ والريانس بر كشور روم فاتح و فرمانروا ميشود. شاهنشاه فاتح ايران دستور مي دهد برای عده كثيری از روميان صاحب فنون وذصنعت و دانشمندان علوم از قبيل فلسفه و طب و پيشوايان مذهبی كه بنا به روايات تاريخی به ايران پناهنده شده اند در هيجده كيلومتری جنوب شرقي دزفول و پنجاه كيلومتری شمال غربي شوشتر شهری بنا شود كه اين شهر بنام گندی شاپور يا جندی شاپورنامگذاری شد.
در واقع مقدمات تأسيس دانشگاه جندی شاپور را اردشير بابكان نخستين شاهنشاه ساساني فراهم آورده و پس از او فرزند برومندش شاپور رسماً آن را افتتاح نموده است .شاپور پس از تأسيس و افتتاح دانشگاه جندی شاپور كتابهاي علمي نجوم ، پزشكي ، رياضيات ، فلسفه و حكمت موجود در هند و يونان و ديگر نقاط را گردآوري نمود.
نيم قرن بعد شاپور دوم گندی شاپور را پايتخت خود قرار داد و بر توسعه همه جانبه آن همت گماشت . او هنگامي که زنو امپراطور روم مرکز علمي بزرگ شهر را تعطيل کرد دانشمندان نسطوری آن جا را با آغوش باز پذيرفت و پزشکان آن را به گندی شاپور فرستاد . اين مهاجرت در انتقال ميراث فرهنگي يونان به گندی شاپور اهميت به سزايي داشت.
در سال 531 ميلادی خسرو انوشيروان که علاقه وافری به علوم و دانشمندان داشت به سلطنت رسید و اهتمام وافری در توسعه مدرسه پزشکي و بيمارستان جندی شاپور به خرج داد. او پزشکان يوناني و رومي را برای آموزش و پژوهش در جندی شاپور دعوت کرد و بروزيه را جهت آموختن طب سنتي هند به آن ديار فرستاد و هنگامي که دانشگاه آتن در زمان ژوستيتين (امپراتور روم) تعطيل شد دانشمندان آن را با آغوش باز پذيرفت.
در سال 651 ميلادی و در اواخر عصر ساساني شهر جندی شاپور تسليم سپاه اسلام شد و در سال 148 هجری منصور خليفه عباسي، رييس بيمارستان گندی شاپور (جورجيس ابن بختيشوع) را جهت معالجه خود به بغداد فرا خواند که پس از آن به تدريج با مهاجرت پزشکان به بغداد مدرسه طب و بيمارستان گندی شاپور رو به افول گذاشت و تعطيل شد.
پس از 12 قرن فترت، دانشگاه جندی شاپوردرسال 1334 شمسي در شهر اهواز مرکز استان خوزستان با تاسيس دانشکده کشاورزی و سپس دانشکده پزشکي تجديد حيات نمود.
در سال 1348 شمسي بيمارستان آموزشي جندی شاپور آموزش باليني خود را آغاز نمود و از سال 1365 شمسي اين دانشگاه به دانشگاه علوم پزشکي اهواز (داراي 8 دانشکده) و دانشگاه شهيد چمران اهواز (داراي 13 دانشکده) تقسيم شد.
در سال 1383 شمسي نيز اسم دانشگاه علوم پزشکي اهواز به (دانشگاه علوم پزشکي جندی شاپور اهواز) تغيير يافت.
در واقع مقدمات تأسیس دانشگاه جندی شاپور را اردشیر بابکان نخستین شاهنشاه ساسانی فراهم آورده و پس از او فرزند برومندش شاپور رسماً آن را افتتاح نموده است. شاپور پس از تأسیس و افتتاح دانشگاه جندی شاپور کتابهای علمی نجوم، پزشکی، ریاضیات، فلسفه و حکمت موجود در هند و یونان و دیگر نقاط را گردآوری نمود.
در سال ۵۳۱ میلادی خسرو انوشیروان که علاقه وافری به علوم و دانشمندان داشت به سلطنت رسید و اهتمام وافری در توسعه مدرسه پزشکی و بیمارستان جندی شاپور به خرج داد. او پزشکان یونانی و رومی را برای آموزش و پژوهش در جندی شاپور دعوت کرد و بروزیه را جهت آموختن طب سنتی هند به آن دیار فرستاد و هنگامی که دانشگاه آتن در زمان ژوستیتین (امپراتور روم) تعطیل شد، دانشمندان آن را با آغوش باز پذیرفت.
مدرسه جندی شاپور در علم کیمیا (شیمی)، زیست شناسی و علوم پزشکی نقش مهمی داشته است. انوشیروان گذشته از تاسیس دانشکده طب جندی شاپور به تاسیس مدرسه دیگری که در آن ریاضیات، فلسفه و نجوم تدریس میشد در جندی شاپور اقدام کرد.
در سال ۱۷ هجری و به روایتی دیگر سال ۱۹ هجری این شهر توسط مسلمانان فتح میشود، تصرف این شهر بدون جنگ و خونریزی صورت گرفته، بدین معنی که دروازههای شهر باز بوده و مردم به مانند زمان صلح بدون اسلحه به شهر وارد و یا از آن خارج میشدهاند.
در اوایل اسلام هم شهرت این شهر علاوه بر دانشگاه معتبر پزشکی، به صنایع دستی دزفول، زراعت، نیشکر و برنجکاری فراوان آن بوده که محصول آنها به نقاط دور دست هم صادر میشده است. شهر جندیشاپور تا ۳۷۲ هجری قمری آباد بوده و در قرن ششم هجری به گفته مقدسی (مورخ) به واسطه حمله برخی عشایر به ویرانهای تبدیل میشود.
پس از ۱۲ قرن دانشگاه جندی شاپور در سال ۱۳۳۴ شمسی در شهر اهواز مرکز استان خوزستان با تاسیس دانشکده کشاورزی و سپس دانشکده پزشکی تجدید حیات نمود.
در سال ۱۳۴۸ شمسی بیمارستان آموزشی جندی شاپور آموزش بالینی خود را آغاز نمود و از سال ۱۳۶۵ شمسی این دانشگاه به دانشگاه علوم پزشکی اهواز (دارای ۸ دانشکده) و دانشگاه شهید چمران اهواز (دارای ۱۳ دانشکده) تقسیم شد.
در سال ۱۳۸۳ شمسی نیز اسم دانشگاه علوم پزشکی اهواز به (دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز) تغییر یافت.