انواع صنایع دستی ایران بخش قابل‌توجهی از بازارهای سنتی در شهرهای مختلف کشور ما را تشکیل می‌دهند. صنایع دستی هر کشور را می‌توان بازتابی از تمدن و فرهنگ مردم آن کشور دانست . خرید صنایع دستی به این معنی حمایت از آثار اساتید هنرمندان در رشته‌های مختلف است. اگر به آشنایی با آثار هنری و صنایع دستی ایران علاقه دارید، در ادامه با ما همراه شوید. در این مقاله ما به معرفی کامل صنایع دستی ایران می‌پردازیم و اطلاعات جالب توجهی از آثار هنری شهرهای مختلف ارائه می‌کنیم.
در آثار تاریخی ایران نشانه‌هایی از هنر دست معماران، نقاشان و مهندسان در مقبره‌ها، مساجد، کاخ‌ها و بناهای تاریخی به چشم می‌خورند. هرکدام از این آثار با نشانه‌هایی برجسته از دوره‌های مختلف تاریخی، بخشی از هویت و فرهنگ مردم عصر و زمان خود را نشان می‌دهند.
صنایع دستی ایران در بخش‌های مختلف کشور تنوع بالایی دارند. هرکدام از شهرها و روستاهای ایران به تناسب آب و هوا و امکانات هر منطقه صنایع دستی متفاوتی تولید می‌کنند.
در اینجا می خواهیم به 5 تا از صنایع دستی مهم کشور بپردازیم :
بافت و نساجی سنتی از قدیمی‌ترین صنایع دستی ایران به شمار می‌روند. این صنعت در راستای رفع نیاز انسان به پوشش و برخی اقلام مورد نیاز روزمره شکل گرفت و به شاخه‌های مختلفی تقسیم شد. امروزه می‌توان صنعت بافت و نساجی سنتی را یکی از متنوع‌ترین صنایع دستی ایران دانست. در استان‌های مختلف کشور ما بافت انواع فرش و گلیم و گونه‌های مختلفی از نساجی سنتی رواج دارند که از معروف‌ترین صنایع دستی این مناطق هستند. برخی از زیرشاخه‌های این صنعت عبارت‌اند از: گبه بافی، جاجیم بافی، ابریشم بافی، چادر شب بافی، مخمل بافی، پرده بافی، خوس بافی، نوار بافی، شمد بافی و چفیه بافی.
سفالگری از محبوب‌ترین صنایع دستی ایران در میان گردشگران است و قدمت بالایی دارد. در هر منطقه‌ای از ایران به‌دلیل دسترسی به عنصر خاک، ساخت ظروف سفالی از گذشته‌های دور رواج داشته است. در دوره‌های مختلف تاریخی انسان‌ها با ترکیب آب و خاک و ساخت ظروف گلی، سفالگری می‌کردند و به مرور زمان خاک رس جایگزین خاک معمولی شد. برجسته‌ترین سفالینه‌های تاریخی کوزه‌ها و کاسه‌های یافت شده در بناهای باستانی هستند.
ظروف سفالی به دو دسته بدون لعاب و لعاب‌دار تقسیم می‌شوند. در شهرهای مختلف ایران موزه‌هایی با نام موزه سفال دایر هستند که در این مکان‌ها می‌توانید انواع سفالینه‌های تاریخی را ببینید. سفالگری دستی، سفالگری چرخی و خرمهره سازی از زیر مجموعه‌های هنر سفالگری هستند.
تراش سنگ و حکاکی بر آن از نخستین هنرهای دستی ایرانیان به شمار می‌رود؛ البته اشیای سنگی باستانی در نقاط مختلف جهان نشان از قدمت این هنر در تمام جهان دارد. صنایع دستی سنگی به مرور زمان تغییر زیادی کرده‌اند و با کشف سنگ‌های زیبا و تزیینی در گوشه و کنار جهان، تراش و ساخت زیور آلات سنگی نیز رواج پیدا کرد. از زیرشاخه‌های اصلی این صنایع می‌توان به آثار معرق سنگ، فیروزه کوبی، حکاکی سنگ، مشبک سنگ و مرصع کاری سنگ اشاره کرد. آثار هنری سنگی از ماندگارترین صنایع دستی هستند.
حصیربافی نیز یکی دیگر از صنایع دستی قدیمی ایران است که در مناطق جنوبی و شمالی کشور ما هم چنان رواج دارد. امروزه از انواع صنایع دستی حصیری به‌عنوان سوغات استفاده می‌کنند. گرچه صنایع حصیربافی را می‌توان یکی از زیرشاخه‌های صنایع دستی چوبی برشمرد، گستردگی این شاخه و جایگاه بالای آن در بازار صنایع دستی آن را به شاخه‌ای مجزا در این صنعت تبدیل کرده است.
کارگاه حصیربافی دوراونتاش برای ساخت محصولات حصیری در نقاط مختلف کشور از برگ درخت خرما، ساقه گندم، نی و انواع ترکه‌ها استفاده می‌کنند. وسایل حصیری کاربرد بالایی در زندگی روزمره مردم به‌خصوص در مناطق با آب و هوای شرجی بالا دارند. هنرمندان خوش ذوق با رنگ کردن حصیر و ترکیب آن با نخ‌های رنگی آثار متنوعی تولید می‌کنند. از زیرمجموعه‌های هنر حصیربافی می‌توان بوریا بافی، مرواربافی، بومبابافی و سبدبافی را نام برد.
از پرطرفدارترین آثار صنایع دستی در ایران مصنوعات چرمی هستند. البته صنایع دستی چرمی در نقاط مختلف جهان تولید می‌شوند و می‌توان گفت از مهم‌ترین محصولات دستی صادراتی در تمام جهان هستند. صنعت چرم سازی از صنایع دستی وابسته به محصولات حیوانی است و آثار چرمی دست‌ساز از گران قیمت‌ترین صنایع دستی بازار به شمار می‌روند. تنوع آثار هنری چرمی بالا است و شامل انواع مختلف پوشاک، کیف، کفش و وسایل تزیینی می‌شود. از مهم‌ترین زیرمجموعه‌های صنایع دستی چرمی می‌توان به جلدسازی چرمی سنتی، سراجی سنتی، دوخت روی چرم، معرق چرم، نقاشی روی چرم، زین سازی و حکاکی روی چرم اشاره کرد.
