فروشگاه صنایع دستی دوراونتاش
فروشگاه صنایع دستی دوراونتاش
خواندن ۳ دقیقه·۲ سال پیش

کپوبافی در دزفول

حدود 400 الي 500 سال، بافت کپو در روستاهاي دهستان شهيون و عمدتا روستاي پامنار استان خوزستان به‌دليل وجود نخلستان در اين روستا رواج دارد.

کپو در گويش محلي دزفولي، به ظرف حصيري کروي سر دار که از برگ خرما و کرتک بافته مي‌شود، اطلاق مي‌گردد. قبل از اين پسوند (کرتله) را به دنبال داشت اما امروزه به گفتن کپو اکتفا مي‌شود. اين محصول توسط زنان و دختران روستايي بافته مي‌شود. علي الظاهر اين کلمه، يعني (کپوکرتله) در زبان محلي روستاييان اين منطقه غير از محصول فوق الشاره کاربرد لغوي ديگري نداشته است .

روش بافت: براي بافت دو مرحله لازم است : 1. تهيه مواد اوليه 2. بافت

  1. تهيه مواد اوليه: ابتدا برگ‌هاي سبز را از درخت نخل چيده در سايه خشک مي‌نماييم .کرتک را چيده و در سايه خشک مينماييم .
  2. روش بافت: ابتدا چند ساعت قبل از بافت مقدار لازم برگ خرما را در آب مي‌خيسانيم. آن‌ها را از طول برش مي‌زنيم. بعد مقداري پيش (برگ درخت نخل) در دست گرفته و گره‌اي وسط آن قرار مي‌زنيم. سپس کرتک را درون انتهاي آن‌ها قرار داده و پيش‌ها را به دور آن‌ها مي‌پيچانند تا کف کپو درست شود. سپس به دلخواه قوس بدنه آن را تعيين مي‌کنيم، تا به لبه آن برسد. براي سر کپو نيز دايره محدبي درست مي‌کنيم.

کپو اقتباسي از آجر کاري‌هاي دزفول که به شهر آجر معروف است مي‌باشد. (به عبارت ديگر نقش‌هاي مورد استفاده در کپو بر گرفته از نقوش آجر‌کاري مي‌باشد). نام کپو نامي محلي و منحصر به فرد است . گرچه امروزه ديگر شهرهاي خوزستان و حتي برخي ديگر از استان‌ها در تلاش بافت کپو هستند اما:

خال مهرويان سياه و دانه فلفل سياه     هر دو جان سوزند اما اين کجا و آن کجا

کپو هديه خدا به روستايان شهيون است.

ابزار و لوازم مورد استفاده عبارتند از:

ابزار: سوزن لحاف دوزي و قيچي.

مواد: برگ درخت نخل (پيش) و کرتک، که گياهي خودرو و در باغات به عنوان گياه هرز شناخته مي‌شود و نخ‌هاي الوان.

این هنر در دسته‌ی بافته­‌های حصیری قرار می­ گیرد که با پیچیدن برگ خرما به دور نی ­هایی که کِرتَک نام دارد به شکل فتیله­‌ای بافته می­ شود.

کرتک گیاهی خودرو است و در مناطق باتلاقی و گرمسیر به ­وفور رشد می­ کند. ساقه ­های این گیاه شبیه به ساقه ­های گندم و مانند نی بندبند است. این گیاه خوراک هیچ حیوان یا حشره­ ایی نیست و دچار آفت نیز نمی­ شود که این امر دوام محصولات بافته شده با این چوب را صدچندان می­ کند.

از کرتک برای مغز ردیف­‌های بافته شده در کپو استفاده می­ شود. این صنایع­ دستی به­ دست زنان با ذوق و هنرمند این استان بافته می­ شود و کلیه‌ی مواد تشکیل ­دهند‌ه‌ی آن از طبیعت خوزستان تامین می ­شود.

در سال­‌های اخیر برخی هنرمندان این منطقه برای اضافه کردن رنگ به آثارشان از کاموا‌های رنگی نیز در مراحل بافت استفاده می ­کنند.

خرید صنایع دستی

برگ خرمایی که در بافت کپو استفاده می­ شود از دسته برگ­‌های جوان درخت است و به همین دلیل به رنگ سفید است چرا که هنوز در معرض نور خورشید قرار نگرفته است.

برگ­‌های جوان درخت خرما را برای بافت به مدت یک­ روز در آب خیس می ­کنند. انواع کپو را از نظر مواد به کار رفته در آن دسته ­بندی می­ کنند که عبارتند از: ۱- تمام­ پیش به این معنا که در بافت آن از کاموا استفاده نشده است و فقط با پیش (نام برگ درخت خرما) بافته می­ شود. ۲- تمام کاموا به این معنا که در بافت آن از پیش استفاده نشده و فقط از کاموا استفاده شده است. ۳- ترکیب پیش و کاموا. کپو‌ها در گذشته دراندازه­‌های بزرگ، متوسط و کوچک ساخته می­ شد، اما امروزه به دلیل تنوع بخشیدن و نیاز بازار در ابعاد نقلی، زیر متوسط و خیلی بزرگ نیز بافته می­ شود. این محصولات شامل ظروفی، چون گلدان، جا­ دستمالی، زیر­کتری، زیر قوری، میوه­ خوری و انواع دیگر محصولات حصیری است.

از مهم‌ترین مراکز کپو­بافی در استان خوزستان می­ توان به دزفول و روستا‌های اطراف آن و صنایع دستی دوراونتاش نام برد. به علت حساس ­بودن مغزی (کرتک) به رطوبت محصولات کپو­بافی بهتر است در جای خشک نگهداری شود.

کپوحصیرصنایع دستیدزفول
صنایع دستی دوراونتاش از سال 1368 در خوزستان – دزفول به تولید انواع کیف با پارچه های سنتی و گلیمی، تولید گلیم دستباف ، محصولات حصیری، کپو، آویزها وتزینات مختلف مشغول است .
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید