فیستول مقعد به ایجاد یک مجرا یا تونل بین انتهای دستگاه گوارش )مقعد) و پوست اطراف مقعد گفته میشود. بیشتر موارد فیستلو مقعد، به دلیل عفونتی که از یک غده مقعدی شروع شده است، ایجاد میشوند. این عفونت منجر به تشکیل آبسه ای میشود که خود به خود از طریق این تونل به بیرون از بدن (از پوست اطراف مقعد) تخلیه شده و یا با روش جراحی تخلیه میشود. فیستول ممکن است تونلی ایجاد کند که از زیر پوست به غده عفونی مرتبط میشود. هنگامی که چرک تخلیه میشود، یک مجرای کوچک خالی باقی می ماند.
اطلاعات بیشتر : فیستول واژن
علائم و نشانه های فیستول مقعد چیست؟
علائم این وضعیت عبارتند از:
تحریک پوست اطراف مقعد
درد دائمی و ضربانی که ممکن هنگامی که مینشینید، حرکت میکنید یا سرفه میکنید و یا اجابت مزاج انجام میدهید، بدتر شود
ترشحات بد بو از نزدیک مقعد
دفع چرک یا خون در هنگام دفع
ورم و قرمزی اطراف مقعد و دمای بالای بدن (تب) در مواردی که آبسه نیز تشکیل شده است.
اطلاعات بیشتر : خارش مقعد
مشکل در کنترل مدفوع در برخی موارد
انتهای فیستول ممکن است به صورت یک سوراخ در پوست اطراف مقعد دیده شود اگر چه دیدن آن برای شما ممکن است سخت باشد.
در چه صورت باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائمی شما را اذیت میکند باید به دکتر مراجعه کنید. علائم خودر ا روی کاغذ بنویسید تا فراموش نکنید همه چیز را بگویید. پزشک ممکن است مقعد را معاینه کرده و علائم فیستول را بررسی کند. طی این معاینه، انگشت خود را (در حالی که دستکش در دست دارد) با ملایمت وارد سوراخ مقعد میکند.
اگر پزشک به فیستول مشکوک باشد شما را به جراح گوارش ارجاع میدهد تا آزمایشها یبیشتر انجام شده و درمان مناسب صورت بگیرد.
چه آزمایشهایی برای تشخیص فیستول مقعد لازم است؟
معمولا اولین کار معاینه بدنی است.
پس از آن ممکن است پروکتوسکوپی (مشاهده داخل مقعد با دستگاه تلسکوپی مخصوص) لازم باشد.
گاهی اوقات، سونوگرافی، ام ار آی یا سی تی اسکن نیز توصیه میشود.
اطلاعات بیشتر : همه چیز درباره آزمایش پاپ اسمیر
چه عواملی منجر به تشکیل فیستول مقعد میشوند؟
بیشتر موارد فیستول مقعد پس از تشکیل آبسه مقعدی ایجاد میشوند. در صورتی که آبسه به درستی بهبود نیابد و چرک داخل آن تخلیه نشود مسیر خود را به سمت پوست باز میکند و سوراخی در پوست ایجاد میکند تا چرک خارج شود.
عوامل کمتر شایع فیستول مقعد عبارتند از:
بیماری کرون: وضعیت مزمن مربوط به دستگاه گوارش که در آن روده ها دچار التهاب میشوند.
دایورتیکولیت (دیورتیکولیت): کیسه های کوچکی که در روده بزرگ قرار دارند، عفونت میکنند.
عفونت سل یا اچ آی وی (ایدز)
عارضه ناشی از جراحی در اطراف مقعد
هیدروآدنیت چرکی: یک مشکل پوستی مزمن که باعث ایجاد آبسه و بافت جوشگاه (اسکار) میشود.
جراحت
پرتو درمانی در این ناحیه
شکل- ستون گذاری در مجرای فیستول. محدوده بیضوی شکل سبز رنگ، آبسه نزدیک به پوست است که راه خود را به پوست باز کرده و تخلیه میشود.
روشهای درمان فیستول مقعد چیست؟
فیستولهای مقعد معمولا نیاز به جراحی دارند چون به ندرت بدون درمان بهبود می یابند.
گزینه های درمانی اصلی این وضعیت عبارتند از:
فیستولوتومی: در این درمان تمامی طول تونل فیستول برش خورده و باز میشود تا خود التیام یابد.
روشهای سِتون گذاری: یک نخ جراحی به نام ستون در فیستول جایگذاری میشود و همانجا به مدت چند هفته می ماند تا به التیام آن کمک کند. سپس جراحی صورت میگیرد.
همه روشهای درمان فیستول مقعد معایب و مزایایی دارند بنابراین همه جوانب آن را از پزشک سوال کنید و در نظر داشته باشید.
بسیاری از افراد پس از جراحی نیازی به بستری در بیمارستان ندارند ولی در برخی شرایط لازم است فرد چند روز در بیمارستان بماند.
در چه مواردی فیستولوتومی انجام میشود؟
در مواردی که عضله حلقوی مقعد درگیر نباشد یا تنها اندکی درگیر باشد. در این روش، پوست و عضله روی تونل بریده و باز میشود و تونل عملا به یک شیار باز تبدیل میشود. این باعث میشود مسیر فیستول التیام یابد.
درمان فیستول با ستون گذاری چگونه است؟
در موارد پیچیده تر فیستول، جراح یک درن مخصوص به نام سِتون جایگذاری میکند که به مدت شش هفته باید در فیستول بماند. پس از آن، عمل جراحی انجام میشود.
جراحی فلپ پیشرفته در درمان فیستول مقعد چگونه است/
در این روش جراحی، فیستول با یک تکه بافت (فلپ) که از راست روده برداشت شده است، پوشانده میشود.
درمان فیستول مقعد در بیماری کرون چگونه است؟
علاوه بر درمانهای نامبرده، در بیماران کرون که دچار فیستول شده اند تزریق سلولهای بنیادی به فیستول میتوان انجام داد. جراح گوارش در مورد این درمان توضیحات لازم را به شما میدهد.
پس از جراحی فیستول تا چه مدت باید در بیمارستان بمانم؟
به طور کلی جراحی فیستول یک درمان سرپایی است و در همان روز به خانه میروید. در کسانی که فیستول خیلی بزرگ یا عمیق بوده ممکن است لازم باشد مدت بیشتری در بیمارستان بستری بمانند.
درمان فیستول چه عوارضی ممکن است داشته باشد؟
از حمله عوارضی که ممکن است اتفاق بیفتد، برگشت دوباره فیستول پس از درمان است. همچنین ممکن است بی اختیاری مدفوع اتفاق بیفتد. در مواردی که عضله حلقوی مقعد درگیر باشد احتمال این عارضه بیشتر است.
آیا میتوان آبسه و فیستول مقعد را همزمان درمان کرد؟
بله. در واقع درمان همزمان فیستول و تخلیه آبسه این ناحیه، به کاهش احتمال عود آن کمک میکند.
مراقبتهای پس از جراحی فیستول مقعد چیست؟
پس از جراحی توصیه میشود ناحیه تحت درمان را در آب گرم قرار دهید (در لگن حاوی آب گرم بنشینید).
تا یک هفته باید داروهای نرم کننده مدفوع یا مسهل مصرف کنید تا به مقعد فشار وارد نشود.
از آنجایی که ممکن است پس از عمل کمی درد داشته باشید، ممکن است بی حسی موضعی مانند لیدوکائین برای کاهش ناراحتی استعمال شود و مسکن تجویز شود.
اگر آبسه و فیستول به درستی درمان شوند احتمالا دیگر دچار آن نمیشوید.
راههای پیشگیری از فیستول مقعد چیست؟
تقریبا تمامی موارد فیستول در اثر ایجاد آبسه در آن ناحیه، ایجاد میشوند. گاهی اوقات علت آبسه بیماری کرون، جراحت یا عفونت های مقاربتی است. با درمان به موقع آبسه یا جلوگیری از این عفونتها، احتمال این وضعیت کاهش می یابد.
