اراضی ملی، میراث نسل‌های گذشته این سرزمین کهن است. تکلیف اخلاقی، قانونی و شرعی ما این است که در حفظ این امانت کوشا بوده و به نسل‌های آینده بسپاریم. اما آمارهای پرونده‌های قضایی در این خصوص هشدار دهنده است. این آمارها گویای این مهم است که اراضی ملی در معرض طمع ورزی مجرمین حرفه‌ای قرار گرفته است. بنابراین ضروری است به صورت همه‌جانبه و با استفاده از تمام ظرفیت‌های اجرایی، نظارتی و قضایی در پیشگیری و مقابله با این پدیده شوم برنامه‌ریزی انجام شود. در این راستا، ایجاد وحدت رویه‌قضایی در خصوص پیشگیری از تصرفات غیر قانونی اراضی ملی و عمومی در قالب برگزاری کارگاههای آموزشی با همکاری معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه و معاونت نیروی انسانی قوه قضاییه در سالهای ۹۵ تا ۹۷ دستور کار قرار گرفت. نگارنده، به عنوان دبیر علمی و مدرس این کارگاهها با این دو معاونت همکاری داشته است. برای این مهم، ابتدا چندین جلسه با قضات صاحب نظر، اساتید و کارشناسان حقوقی برگزار گردید تا فهرستی از ابهامات، ایرادات و خلاهای قانونی و مصادیقی از تشتت آرای قضایی بدست آید. سپس از میان این فهرست، برخی از موضوعات حقوقی و کیفری بر اساس معیار ارتباط موضوع با پیشگیری از دعاوی و جرایم انتخاب گردید و در کارگاههای علمی و کاربردی به بحث گذاشته شد. رفع ابهامات قانونی و ایجاد رویه‌های واحد قضایی و برنامه ریزی برای اقدام منسجم و هماهنگ بین نهادهای متولی از مهم‌ترین اهداف این کارگاهها بوده است. همچنین معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه، در اسفند ۱۳۹۶ اقدام به برگزاری سمینار تخصصی بررسی چالش‌های حقوقی و قضایی تصرفات غیر مجاز اراضی عمومی کرد. در این سمینار که متشکل از قضات برجسته دیوان عالی کشور، دادگاه تجدید نظر استان تهران و محاکم سراسر کشور و نیز حقوقدانان و کارشناسان حقوقی ادارات ذیربط بود به تحلیل و بررسی دقیق و جزئی برخی از این مسائل پرداخته شد. سرانجام، نگارنده پس از برگزاری همه این کارگاهها و سمینارها، از میان سوالات کاربردی و چالش‌های اجرایی همکاران قضایی، مهم‌ترین آنها در این کتاب جمع‌آوری کرده است. بنابراین هدف اصلی این کتاب، رفع چالش های حقوقی- قضایی حوزه اراضی ملی است. لذا مخاطب اصلی آن، علاوه بر دانش‌پژوهان حقوقی، بطور خاص قضات محترم دادگستری، وکلای دادگستری و مسوولین حقوقی ادارات مرتبط با حوزه اراضی ملی اند. بهمین دلیل نیز در این کتاب، از تعریف و توضیح بسیاری از مفاهیم مقدماتی عبور کرده و بطور مستقیم وارد طرح مسأله و ارائه راهکار شده‌ایم.
در پایان لازم است از تمامی دوستان و همکاران که در تدوین این اثر به اینجانب یاری رسانده‌اند بویژه از جناب آقای دکتر الفت معاون محترم اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه که در تمام این مراحل با مدیریت مشفقانه، پیشتیبان اجرای برنامه‌های پیشگیری از تصرفات غیرقانونی اراضی ملی بوده‌اند، از جناب آقای علی افتخاری، دوست، قاضی شریف و مدیرکل محترم سابق اداره‌کل پیشگیری‌های قضایی معاونت که پیگیری‌های مستمر ایشان از زمینه‌های موثر تدوین کتاب بوده است. جناب آقای سمسارزاده قاضی محترم شعبه ۴ دادگاه عالی انتظامی قضات و جناب آقای قدرت عموزاد دادیار محترم دادسرای انتظامی قضات که با ارائه نظرات خود بر غنای مطالب افزودند. جناب آقای احمد هنری سرپرست محترم اداره‌کل پیشگیری‌های قضایی معاونت و آقای فرهاد عباسی محترم کارشناس این معاونت که در برگزاری سمینار و کارگاههای مربوط تلاش بسیاری متحمل شدند، از جناب آقای دکتر محمدهادی توکل پور، دوست عزیز که در تدوین کاربرگ‌های سمینار فوق الذکر کمک شایان توجهی کرده‌اند و همچنین از آقایان هاشم آذرنیا وکیل محترم دادگستری، سعید بنی علی، مهندس وحید شهبازی و علی رزاقی و سرکارخانم سرپرست‌زاده که زحمت آماده سازی، بازخوانی و ویرایش این اثر را برعهده داشته‌اند، کمال تقدیر و تشکر را داشته باشم.
