دندانها؛ ساختار های سفید رنگ و بی نظیری است که در درون دهان همه ما وجود دارد و ما از آن جویدن و تکه تکه کردن غذا استفاده می کنیم. فارغ از وظیفه مهم دندان؛ که کمک به ما در جویدن غذا و تضمینی برای زنده بودن و سلامت ماست، کارکرد انواع مختلف دندانهای موجود بر روی فک ما، یکی از سوالاتی است که ممکن است برای هر انسانی پیش بیاید.
انسان ها در دوران کودکی و پیش از رشد دندانهای دائمی؛ دارای ۲۰ دندان شیری هستند. درواقع در دهان یک کودک در هر فک ده دندان وجود دارد.تکامل این دندانها در فک نوزاد، از دوره جنینی آغاز می‌شود و بعد از تولّد در زمان مشخص خود که به طور عام، شش ماهگی است در می‌آیند. نام این پنج دندان از خط وسط به طرف عقب عبارت است از:
تعداد و نوع دندانهای شیری در فک بالا و پائین یکسان است.
در بزرگسالی با حفظ همین تساوی؛ انسانها دارای 32 دندان دائمی خواهند شد که این دندانها در هر دو فک و در هر دو طرف چپ و راست، به تعداد و شکل یکسان وجود خواهند داشت. تکامل این دندانها از شش ماهگی و در واقع از زمان افتادن اولین دندان شیری شروع شده و تا 20 سالگی به تناوب ادامه پیدا می کند. دندانهای دائمی به طور کلی به پنج دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
دندانهای پیشین، دندانهایی هستند که در وسط و قسمت جلویی دهان قرار می گیرند. هر انسان دارای ۴ دندان پیشین در بالا و ۴ دندان پیشین در پایین است. دندانهای پیشین سطح ظاهری صافی دارند و برای بریدن و خردکردن مواد غذایی کاربرد دارند.
دندانهای نیش در مجموع، چهار عدد هستند که دو تا در فک بالا در طرفین راست و چپ و دوتا در پایین در طرفین راست و چپ و قرینه با یکدیگر قرار گرفته اند. این دندانها همچون دندانهای پیشین در بخش جلویی فک قرار دارند و به راحتی قابل دیدن هستند. این دندانها دارای نوک‌تیز بوده و برای پاره‌کردن غذا و سوراخ‌کردن کاربرد دارند.
به هشت دندان کوچکی که پس از دندانهای نیش قرارمی گیرند، دندانهای آسیای کوچک گفته می‌شود.دندانهای آسیای کوچک دارای سطحی پهن و تخت بوده و لبه‌های آنها تیز و عاج دار است.
به واسطه وجود برآمدگی های کوچک بر روی این دندانها، آنها برای له کردن و تکه تکه کردن غذا کاربرد دارند.
دوازده دندانی که در بخش های انتهایی هر فک در بالا و پایین قرار دارند، دندانهای آسیای بزرگ هستند. این دندانها در کل دوازده عدد هستند و به له کردن غذا کمک بسیاری می کنند.
دندانهای عقل، دندانهایی هستند که از سن بین شانزده تا بیست سالگی شروع به رویش و رشد می کنند. این دندانها در انتهای هر فک رشد کرده و اگر تمام آنها رویش پیدا کنند به تعداد چهار عدد می رسد. از آنجایی که دندانهای عقل، آخرین دندانهایی هستند که رویش پیدا می کنند،معمولا روی فک جای کافی برای رشد آنها باقی نمی‌ماند. و گاها فرد را دچار مشکلاتی همچون نهفتگی دندان، درد و ناراحتی خواهد کرد. این دندانها در جویدن غذا نیز تأثیر به‌سزایی ندارند، اما بعضی افراد متخصصین معتقدند که این دندانها در انسان‌های اولیه برای جویدن و خُرد کردن غذا به کار می‌رفته‌است.
اگر مایل هستید در زمینه مشکلات دهانی و دندانی اطلاعات مفید بیشتری به دست آورید می توانید به وبسایت خانم دکتر یسرا صفیعی، جراح و دندانپزشک،مراجعه کنید و از مطالب موجود استفاده کنید.
