شرکت اسپشیال ایسترن (Specialistene) یک شرکت آزمایش کننده نرم افزار است که از قابلیت های خاص افرادی که اوتیسم و اختلالات طیف اوتیسم دارند به نفع خود بهره برداری می کند. این شرکت را ترکیل سونه سال ۱۳۸۳ شمسی/ ۲۰۰۴میلادی تاسیس کرد. داستان شرکت اسپشیال ایسترن با موسس آن یعنی ترکیل سونه و همسرش آغاز می شود که می خواستند برای فرزندشان لارس، که به اختلالات طیف اوتیسم مبتلا بود، آینده ای مستقل تامین کنند. ترکیل متوجه شد که برای همسازکردن موفقیت آمیز افراد مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم در زندگی اقتصادی و اجتماعی هیچ نوع منبع نهادی ای وجود ندارد. ترکیل وقت خود را صرف تحقیق روی اختلالات طیف اوتیسم و ملاقات با مبتلایان آن کرد و متوجه شد که افراد مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم قابلیت های خاصی مانند حافظه تصویری و تمرکز طولانی مدت روی کارهای سخت دارند. درک این موضوع، الهام بخش او بود تا ایده شروع کاری را در سر بپروراند که افراد مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم در آن کار می توانستند قابلیت های خاص خود را با محیطی تلفیق کنند که از نظر اجتماعی برای ویژگی ها و قابلیت های آنان کاملا قابل قبول بود و از طریق اشتغال ارزش اقتصادی ایجاد می کرد.
ترکیل یک شرکت آزمایش کننده نرم افزار به نام اسپشیال ایسترن تاسیس کرد که اکنون یک بنگاه اجتماعی الگوست و به مبتلایان اوتیسم اعتبار می دهد و آنها نیز در عین حال برای جامعه ارزش اقتصادی ایجاد می کنند. این شرکت با سرمایه گذاری سنگین روی آموزش و تجدید مهارت کارمندانش مطابق با نیازهای بازار خود را به کسب و کاری اجتماعی، پایدار و رقابتی تبدیل می کند. تصور و انگیزه بلندمدت موسسان آن استخدام و اشتغال یک میلیون بیمار مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم در فعالیت های اقتصادی است.
گفتنی است ترکیل سونه برنده جایزه کارآفرین اجتماعی سال ۲۰۱۲ شده که از سوی بنیاد شواب اهدا شد.
سازمان های غیردولتی متمرکز بر اختلال طیف اوتیسم، که شرکت اسپشیال ایسترن الهام بخش آنها بوده، مدل کسب و کار را مطالعه می کنند و در نروژ، اسکاتلند و آمریکا نیز همان مدل را فعالانه تکرار می کنند. هدف ترکیل سونه ایجاد یک میلیون شغل برای مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم بود و فعالانه رسالت اصلی، بینش و ارزش های آن شرکت را با سازمان های حامی منابع اختلال طیف اوتیسم هدایت می کند.
برخلاف بنگاه های بازارمحور که در آن سبک تقلیدی به عنوان نشانه ای از افزایش رقابت در بازار دیده می شود، بنگاه های اجتماعی به منظور گسترش تاثیر اجتماعی خود از آن حمایت می کنند. متخصصان می توانند از سبک تقلیدی استفاده کنند تا نشان دهند چگونه سازمان ها می توانند بهترین شیوه ها را بیاموزند و سازمان های هادی، ماهیتی را شناسایی کنند که نوآوری های اجتماعی آنها قابلیت تکرار داشته باشد.
آن دسته از بنگاه های اجتماعی که تاثیر اجتماعی بالایی دارند، معمولا تغییر اجتماعی ایجاد می کنند. در مورد شرکت اسپشیال ایسترن، ترکیل سونه بنگاهی را ایجاد کرد که مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم بتوانند در آن کار کرده و درآمد اقتصادی ایجاد کنند. به این ترتیب او این افسانه اجتماعی را که مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم باری به دوش اقتصاد هستند به چالش کشید.
اکنون سازمان های مختلف، مانند موسسات دولتی، سازمان های غیردولتی و شرکت های خصوصی، مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم را دارایی خود محسوب می کنند، نه باری بر دوش خود!
