تا به حال با افرادی برخورد کرده اید که بتوانند کل یک فیلم سینمایی یا یک سریال را در چند دقیقه برایتان توضیح بدهند؟ این افراد بدون واردشدن به جزئیات خسته کننده، طوری تصویرکلی را برایتان ترسیم می کنند که شما همه موضوعات اصلی را متوجه می شوید. اگر بخواهید طرح یا ایده کسب وکارتان را در مدت کوتاهی به فرد دیگری توضیح دهید، بهترین کار نشان دادن بوم کسب وکارتان به آن فرد است. این بوم، ابزاری ساده و تصویری است که برای توصیف، طراحی و شروع کسب وکار جدید یا به چالش کشیدن و تغییر آن به کار می رود و به شما اجازه می دهد به راحتی همه هزینه های کسب وکارتان را سازماندهی و راه های کسب درآمد را نیز پیدا و مدل سازی کنید. همچنین این ابزار به شما کمک می کند با ترسیم تعامل بین بخش های مختلف کسب وکار، فعالیت های خود را به شکلی هماهنگ پیش ببرید.
اصطلاح Business Model Canvas یا همان بوم مدل کسب وکار را ابتدا سال ۲۰۰۸ الکساندر اوستروالدر طراحی کرد. طبق تعریف او «مدل کسب وکار، ابزاری مفهومی است که شامل مجموعه ای از عناصر و ارتباط آنها بوده و منطق شرکت برای درآمدزایی را نمایش می دهد.» تعریف استروالدر و بوم مدل کسب وکار پیشنهادی وی، از توجه و استقبال قابل توجهی برخوردار شد؛ طوری که امروزه در بیشتر شرکت های موفق جهان و رویدادهای استارت آپی از این بوم به عنوان تابلوی راهنمایی برای جهت دهی مسیر کسب وکار استفاده می کنند.
اهمیت بوم کسب وکار
با قاطعیت می توان گفت هر کار موفقی، مدل کسب وکار مناسبی دارد که مطابق با آن به جلو حرکت می کند. به چهار دلیل خیلی مهم شما باید از این ابزار استفاده کنید. اولین دلیل این که بوم مدل کسب وکار، مزیت رقابتی شما را مشخص می کند. در بازارهای رقابتی، مزیتی که برای مشتری ایجاد می کنید، می تواند برگ برنده شما در جذب مشتری باشد.
مزیت رقابتی از یک برند به برند دیگر متفاوت است؛ مثلا برای یک شرکت طراحی سایت، پشتیبانی قوی و برای یک شرکت فعال در حوزه گردشگری، یادآوری دقیق برنامه های پرواز می تواند مزیت رقابتی مهمی به حساب بیاید.
شما هم می توانید با مدلی که برای کسب وکارتان می سازید، مزیت های رقابتی خود را به صورت دائم یادآوری و هر روز طبق آن برای خود برنامه ریزی کنید.
به عنوان مزیت دوم می توانید کسب وکارتان را توسعه دهید. اگر پای حرف های یک مدیر یا موسس یک کسب وکار بنشینید، حتما از رویاهایش برای پیشرفت و توسعه کسب وکارش خواهیدشنید. با طراحی مدل کسب وکار و به روزرسانی مداوم آن می توانید به طور پیوسته سودتان را مدیریت کنید و از درآمدی که به دست می آورید بخشی را به توسعه کسب وکارتان اختصاص دهید.
سومین مزیت را هم فراموش نکنید؛ بوم مدل کسب وکار باعث پایداری مالی می شود. ثبات مالی در هر شرایطی (حتی در شرایط بد اقتصادی و رکود بازار) از مهم ترین مولفه هایی است که موفقیت یک کسب وکار را تضمین می کند. هر سال تعداد زیادی از کسب وکارها به دلیل ضعف در مدیریت مالی به تعطیلی کشیده می شوند، در حالی که یک مدل کسب وکار موفق، شما را از میزان سودتان در بازه های زمانی مشخص آگاه و ضرب الاجلی را هم برای مقابله با ضرر و زیان تعیین می کند.
در نهایت این که بوم مدل کسب وکار خوب باعث جذب سرمایه گذار به مشارکت و سرمایه گذاری روی طرح شما می شود. سرمایه گذاران به خوبی با میزان شکست کسب وکارها آشنا بوده و به همین دلیل در قدم اول به دنبال آن هستند که بدانند برنامه شما برای کسب سود چیست؟ پس اگر به دنبال جذب سرمایه اید، بهترین کار خلق یک مدل کسب وکار خوب و ارائه آن به سرمایه گذاران است.
مزایای استفاده از این ابزار
داشتن چنین ابزاری، فواید زیادی دارد. می توانید قبل از این که بخواهید ریالی هزینه کنید، کسب وکارتان را از بالا ببینید. می توانید شفافیت و تمرکز بهتری روی عوامل محرک کسب وکارتان داشته باشید. همچنین می توانید به آسانی مدل خود را تغییر داده و تاثیر تغییرات را دوباره در یک صفحه مشاهده کنید.
با گذشت زمان، صاحبان کسب وکار چند بار مدل کسب وکارشان را تغییر می دهند تا بتوانند تغییرات محیطی و شرایط بازار را در آن منعکس کنند. به همین خاطر معمولا مدل های کسب وکار را کوتاه مدت طراحی می کنند تا شرکت ها بتوانند به سرعت با شرایط بازار هماهنگ شوند.
