پرورش طیور محلی یکی از فعالیت های مهم و پرسود در روستاهای ایران است که علاوه بر تأمین گوشت و تخم مرغ برای خانوارهای روستایی، نقش مهمی در اشتغالزایی و توسعه روستایی دارد. اما این فعالیت نیز مانند سایر فعالیت های دامپروری، با چالش ها و مشکلاتی روبرو است که اگر به آنها توجه نشود، ممکن است باعث کاهش بهره وری، افزایش هزینه ها، انتقال بیماری ها و آلودگی محیط زیست شود. یکی از این چالش ها، عدم رعایت اصول امنیت زیستی در واحدهای پرورش طیور محلی است.
امنیت زیستی به مجموعه ای از اقدامات و روش هایی گفته می شود که هدف آن جلوگیری از ورود و انتشار عوامل بیماری زا در واحدهای پرورش طیور است. با رعایت این اصول، می توان سطح سلامت و بهره وری گله ها را بالا برد، هزینه های درمان را کاهش داد، بیماری های مشترک بین انسان و دام را کنترل کرد و سلامت عمومی را حفظ کرد.
- کنترل ورود و خروج افراد، حشرات، جوندگان و پرندگان به مزارع پرورش طيور: این عامل بسيار حياتي است زيرا بسياري از عوامل بيماري‌زا توسط اين ناقل ها به داخل سالن يا خارج سالن منتقل مي شوند. برخي از روش هاي كنترل ناقل ها عبارتند از: استفاده از توري در پنجره ها، درب ها و سقف سالن، استفاده از حصار يا ديوار در دور سالن، استفاده از حشره كش ها يا تله ها براي كشتن يا دفع حشرات و جوندگان، جلوگيري از نگهداري سبزيجات يا غذاهاي ديگر در نزديكي سالن، جلوگيري از ورود افراد غير مجاز يا غير ضروري به سالن، استفاده از لباس و چكمه مناسب توسط كارگران و بازديد كنندگان.
- ضدعفونی کردن وسایط نقلیه، تجهیزات و سالن های پرورش: این عامل نیز مهم است زیرا می تواند از انتقال عوامل بیماری زا از یک مکان به مکان دیگر جلوگیری کند. برخی از روش های ضدعفونی عبارتند از: استفاده از حوضچه ضدعفونی در درب ورودی سالن، شست و شوی کامل سالن و تجهیزات پس از خروج گله، استفاده از محلول های ضدعفونی کننده مناسب برای سطوح و اشیاء، استفاده از دستگاه های شعله افکن یا بخار برای ضدعفونی سالن، استفاده از دستکش یکبار مصرف برای کار با جوجه ها یا تلفات.
- تقويت سلامت دستگاه گوارش و سيستم ايمني طيور با استفاده از خوراك مناسب، پروبيوتيك ها و واكسيناسيون: این عامل نیز بسیار تأثیرگذار است زیرا می تواند قدرت مقاومت طیور در برابر عوامل بیماری زا را افزایش دهد. برخی از روش های تقویت سلامت عبارتند از: استفاده از خوراک با کیفیت و مناسب با نژاد، سن و شرایط محیطی طیور، استفاده از پروبیوتیک ها به عنوان مکمل خوراک برای بهبود تعادل فلور معده و روده، استفاده از واکسیناسیون منظم و به موقع برای پیشگیری از بروز بیماری های شایع و خطرناک.
- نگهداري يك سن طيور و خروج همزمان آن ها: این عامل نیز حائز اهمیت است زیرا می تواند از تداخل بین گله های مختلف جلوگیری کند. در صورت نگهداري چندين سن طيور در يك سالن يا يك محوطه، خطر آلودگي گله ها به يكديگر بسيار بالاست. به علاوه، در صورت خروج همزمان گله ها، فرصت بيشتري براي شست و شو و ضد عفوني كامل سالن فراهم مي شود.
