مهران تا کوت: ۸۲ مهران تا دیوانیه: ۲۲۷ مهران تا حله: ۲۳۸ مهران تا بغداد: ۲۵۵ مهران تا نجف: ۳۰۳ مهران تا کربلا: ۲۷۹ مهران تا کاظمین: ۲۸۳ مهران تا سامراء: ۴۴۴ مهران تا سید محمد: ۴۰۹ مهران تا طفلان مسلم : ۲۷۲
مرز خسروی :
خسروی تا کوت: ۳۴۱ خسروی تا دیوانیه: ۳۹۵ خسروی تا حله: ۳۰۵ خسروی تا بغداد: ۱۹۰ خسروی تا نجف: ۳۸۰ خسروی تا خانقین: ۱۰ خسروی تا مقدادیه: ۱۰۲ خسروی تا بعقوبه: ۱۳۰ خسروی تا کربلا: ۳۱۵ خسروی تا کاظمین: ۲۰۳ خسروی تا سامراء: ۳۲۶ خسروی تا سید محمد:۲۹۱ خسروی تا طفلان مسلم : ۲۸۱
مرز شلمچه :
شلمچه تا بصره: ۲۰ شلمچه تا نجف: ۴۶۰ شلمچه تا کربلاء: ۵۴۹ شلمچه تا کاظمین: دارای دو مسیر ۵۷۵ و ۶۲۱ کیلومتر نجف تا کربلا: ۷۸ نجف تا بغداد: ۱۶۱ نجف تا بصره: ۴۶۷ نجف تا حله : ۶۱ نجف تا رمادی:۲۷۱ نجف تا بعقوبه: ۲۲۷ نجف تا دیوانیه: ۷۵ نجف تا کاظمین: ۱۸۰ نجف تا سامراء: ۲۸۷ نجف تاسید محمد: ۲۴۹ نجف تا طفلان مسلم: ۱۱۶ کربلا تا بغداد: ۱۰۸ کربلا تاکوت: ۱۹۷ کربلا تا حله: ۴۲ کربلا تا رمادی: ۲۱۸ کربلا تا بعقوبه: ۱۸۴ کربلا تا دیوانیه: ۱۴۴ کربلا تا بصره: ۵۲۴ کربلا تا کاظمین: ۱۱۵ کربلا تا سامراء: ۲۲۰ کربلا تا سید محمد: ۱۸۴ کربلا تا طفلان مسلم: ۳۸ سامراء تا بغداد: ۱۱۰ سامراء تا سید محمد: ۵۳
مساحت کشور عراق ۴۳۸،۳۱۷ کیلومتر مربع (یک چهارم ایران)مرکز آمار عراق ۲۰۱۸ (تیرماه۱۳۹۷) جمعیت این کشوررا ۳۸ میلیون و ۱۲۴ هزار و ۱۸۲ نفر اعلام کرد.
استان بغداد با دارابودن ۲۱ درصد کل جمعیت، هشت میلیون و ۱۲۶ هزار نفر را در خود جای داده تا پرجمعیت ترین استان عراق لقب بگیرد.
دکتر علی مرادی کلان
پرجمعیت ترین استان عراق بعدازبغداد:نینوا،بصره هستند
پس از استان بغداد، استان نینوا در شمال غرب عراق، با ۱۰ درصد و استان بصره در جنوب با ۸ درصد کل جمعیت، به ترتیب دومین و سومین استان پرجمعیت این کشور هستند.
استان «المثنی» در جنوب عراق با ۸۱۴ هزار و ۳۷۱ سکنه و دارا بودن دو درصد از کل جمعیت، کم جمعیت ترین استان این کشور است.
نجف - حرم حضرت امیر المومنین علیه السلام
جمعیت استان «نجف»حدود میلیون ودویست هزارنفرمی باشد ومساحت آن ۲۷۸۴۵کیلومترمربع می باشد واما مساحت شهرنجف حدودنیمی از استان است.
حرم امام علی علیه السلام
حرم سید الشهدا..
استان« کربلا» بامساحت۵۲,۸۵۶ کیلومترمربع دارد دارای یک میلیون نفرجمعیت دارد.
کاظمین
کاظمین دربیخ گوش بغدادجای گرفته است.
سامرا
سامراء
سامرا : جزء استان صلاح الدین است بامساحت ۴۵۰۰کیلومترمربع وجمعیتی حدود۲۵۰هزارنفر.
اما علیرغم وجود۲ امام و مادر امام زمان(عج) درحرم سامرا مردم شهر سامرا سُنی هستند توصیه به ایرانیان (زائرین) است که به این شهر وارد نشوند البته هییتی خوب است
نقشه کشور عراق
جمعیت عراق
جمعیت عراق در سال ۱۹۷۹ (۱۲میلیون) ۱۳۵۸شمسی سال ۱۹۸۷ (۱۶میلیون) ۱۳۶۶ شمسی سال ۱۹۹۷ (۲۲ میلیون) ۱۳۷۶ شمسی بوده
۱ ـ فاصله راه مکه تا کربلا حدود ۱۴۰۰ کیلومتر است و امام حسین(ع) این مسافت را در ۲۳ روز ( از هشتم ذی حجه تا دوم محرم) پیموده است. بنابراین کاروان حسینی روزانه حدود ۶۰ کیلومتر در کوه و بیابان راه میرفتند تا به کربلا رسیدند . در زمان امام حسین ،کوفه شهری نو بنیاد با عمری پنجاه ساله بود که مردم آن، از مناطق دیگر به آنجا آمده بودند. بیشتر آنها نیروهای نظامی بودند که درآمدشان حقوق سالانه ای بود که اول هر سال از بیت المال میگرفتند و اول سال قمری هم محرم بود. در این وضعیت بود که عبیدالله ابن زیاد گفت: «هر کس به جنگ حسین(ع) نرود، حقوق سالانه اش امسال پرداخت نمیشود و حقوقش از بیت المال قطع میشود و هرکس به جنگ حسین(ع) برود، افزون بر حقوق سالانه، پاداش فراوان و اضافه کاری ویژه ای میگیرد.» مسافت کوفه تا شام را طی سه روز به راحتی می توان پیمود. در تابلوی بین شهری وزارت راه سوریه نوشته شده: دمشق – بغداد ۵۰۰ کیلومتر. از بغداد تا کوفه نیز حدود ۱۵۰ کیلومتر محدث قمی می گوید: « روز هشتم، یزید اهل بیت را روانه کرد.» با توجه به ورود اهل بیت (ع) در روز اول صفر و فاصله ده روزه کوفه به شام ( چنان که سید اعتراف دارد) رسیدن اهل بیت (ع) به کربلا را در بیستم صفر به آسانی می توان تصدیق و باور کرد. چون حدود دوازده روز می شود.
فاصله شام تاکربلا
امام حسین (ع)، فاصله ۴۷۰ کیلومتری مدینه و مکه را پنج روزه پیمودند ( تقریبا روزانه ۹۰ کیلومتر) در نتیجه مسافت شام تا کربلا را که حدود ۵۷۰ کیلومتر است، طی هفت روز به راحتی می توان پیمود. و مسافت شام تا کوفه را به طور عادی هشت روزه می توان طی کرد.
سرعت شتر در بیابان به دوازده کیلومتردر ساعت بااسب۸کیلومتر–پیاده ۵کیلومتر–بادویدن تا۳۰کیلومتر میباشد. فاصله تهران تا مرز خسروی ۷۲۰ کیلومتر فاصله تهران بغداد ۹۰۰ کلیومتر فاصله حرم امام حسین با حرم برادرش ابوالفضل ۳۰۰متر دراین نقشه بخوبی می توانید فاصله شهرها را بخوانید kmیعنی کیلومتر نکاتی برای زائران کربلا-زائران پیادههرساعت ۵ کیلومتر پیاده روی میانگین سرعت راه رفتن انسان حدود ۵ کیلومتر در ساعت است. نجف تاکربلا۸۱کیلومتر در هر ساعت پیاده روی ۲۵۰کالری خواهید سوزاند. تعداد قدم : ۲۵ تا ۳۲ قدم در دقیقه فاصله هر قدم : ۱/۵ متر یک مرد جوان هر سه قدم مسافتی ۱۹۰ سانتی متر را طی می‌کند خانم‌ها ۱۶۰ سانتی متر است. بین الحرمین، همان مکانی که بین دو حرم واقع شده و دقیقا به اندازه فاصله بین صفا و مروه در مسجد الحرام است و ۳۵۰ متر طول دارد و دو طرف آن نخلکاری شده و این دو مکان مقدس را با هم مرتبط کرده است. حرم مقدس حضرت عباس (ع) در فاصله ۳۵۰ متری شرق حرم امام حسین (ع) قرار دارد این میدان همان جایی است که مشک حضرت عباس در روز عاشورا مورد اصابت تیر قرار گرفت. تل زینبیه تاحرم”امام حسین” ۷۵ متر فاصله دارد. اینجا همان مکانی است که حضرت زینب (س) بالای آن رفت و میدان جنگ را نظاره کرد.
خیمه‌گاه اهل حرم حدود ۲۰۰ متر با حرم فاصله دارد قبر حبیب بن مظاهر بیش از ۱۰ متر با ضریح امام فاصله ندارد فاصله بین مسجد سهله تا کربلا ۱۳۰ کیلومتر مقبره حر تا حرم حسینی کمتراز ۱۰ کیلومتر فاصله دارد.
عمود چیست؟
خروجی شهر نجف تا کربلا جاده ای است که دربلواروسط این جاده، تیربرق های روشنایی بقطر لوله بخاری نصب است،این تیربرق ها از ۱ تا ۱۴۵۲ نشانه‌گذاری شده است فاصله این تیرها (میله‌های آهنی به قطرلوله بخاری) از یکدیگر ۵۰ متر است که شاخص بسیار خوبی برای زائران پیاده به شمار می‌رود.این تیربرق هارا عمود می گویند فاصله اولین تیربرق عمود تا آخرین ۸۱کیلومتر می باشد
فاصله بین هر عمود ۵۰متر است که برای پیدا کردن زائران شاخص خوبی هست
مثلاً وقتی گفته می شود”من درعمود۱۴۰۰هستم“ یعنی ۲/۵ کیلومتری کربلا-حرم (اول حرم حضرت عباس است)
وقتی گفته شود”عمود۴۰۰هستم”یعنی ۲ کیلومتری نجف
با احتساب فاصله اولین عمود تا حرم باید این فاصله را با ۱۷۰۰متر جمع ببندید می شود ۳۷۰۰متری حرم حضرت علی علیه السلام
توضیح مهم :
“خروجی نجف“اولین عمود (شماره۱) تا حرم امیرالمؤمنین ۱۷۰۰مترفاصله دارد
زمان پیاده روی ۲۰ تا ۲۵ ساعت بین۲تا۵روزبطول می انجامد
دربین راه-طول مسیر”موکب”هاوحسینیه های زیادی وجوددارند(برای استراحت،خواب ،نمازو یذیرایی”تغذیه”)
از عمود شماره ۱۳۹۰ شما وارد شهر کربلا می شوید
از عمود ۱۳۹۹ حرم حضرت عباس نمایان می شوید
همه خدمات در طول مسیر مانند اسکان، نوشیدنی ها، غذاها و درمانگاه وحتی ماساژ بصورت رایگان ارائه می شود.هر جایی کم آوردید- دیگر توانایی ادامه دادن مسیر را نداشتید میتوانید سوار ماشین های” ون” و یا اتوبوسهایی که در مسیر هستند بشویدوبه کربلا برسید
نگران شارژموبایل نباشید-در کنار جاده پنل های ۱۵ تایی یا ۲۰ تایی برق گذاشته اند موبایلتان شارژکنید. سرویس های بهداشتی فراوانی در طول مسیر قرار دارند و تعدادی از موکب ها نیز سرویس بهداشتی فرنگی دارند
توضیح محاسبه رسیدن به مقصد :
ازنظر “ساعت”زمان -اگر بخواهید راه ها را محاسبه کنید باتوجه به استقرار”سیطره”ایست وبازرسی های متعدد ونا امنی های احتمالی واعتصابات مقطعی ای “گروه صدر” و…بایدبرای هرکیلومتر یک دقیقه”باماشین”درنظر بگیرید یعنی فاصله ۱۲۰کیلومتر-بیش از۲ساعت بطول می انجامد
آشنایی با مکان‌های مختلف کربلا > قسمت های مختلف حرم امام حسین(ع)
ضریح امام حسین(ع) : ضریح شش گوشه معروف امام حسین(ع) به نحوی قرار دارد که ضلع ششم آن به سمت غرب میباشد. این ضریح تاکنون چندین بار عوض شده است که آخرین آن مربوط میشود به اسفندماه سال ۱۳۹۱ که ضریح طراحی شده توسط استاد فرشچیان، رونمایی شد. علت شش گوشه بودن ضریح نیز دفن پیکر حضرت علی اکبر(ع) در پایین پای حضرت میباشد و ضلع ششم مربوط به ایشان است. لازم به ذکر است که با توجه به قرار گرفتن بدن حضرت علی اصغر(ع) بر روی سینه امام حسین(ع)، در واقع در این ضریح یک امام و دو امامزاده دفن می‌باشند.
ضریح شهدا : در ضلع جنوب غربی ضریح، پنجره فولادی قرار دارد که نمایانگر محل دفن شهدای کربلا میباشد. بر بالای این پنجره تابلویی سیاه رنگ قرار دارد که نام شهدا روی آن نوشته شده است. در رواق حبیب بن مظاهر نیز پنجره‌ای قرار دارد که ضلع مقابل محل دفن شهدا میباشد.
ضریح حبیب بن مظاهر : در ضلع جنوبی غربی رواق حبیب بن مظاهر ضریح کوچکی قرار دارد که محل دفن حبیب بن مظاهر میباشد. حبیب از یاران حضرت علی (ع) بود که در زمان واقعه عاشورا حدود ۷۵ سال سن داشت و در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید. باتوجه به اینکه حبیب از بزرگان قبیله بنی اسد بود، اهالی قبیله بدن او را جدای از دیگر شهدای کربلا به خاک سپردند. اگر از باب قبله وارد حرم شوید و از طریق ایوان طلا وارد بخش داخلی شوید، ابتدا ضریح حبیب را زیارت خواهید کرد.
ضریح سید ابراهیم مُجاب : ابراهیم مجاب به روایتی فرزند و به روایتی نوه امام موسی کاظم(ع) بود. نقل شده است که ایشان در هنگام زیارت امام حسین(ع) روبروی ضریح ایستاده است و گفته است که: «السلام علیک یا جدّاه» و از درون ضریح پاسخ آمده است که: «و علیک السلام یا ولدی» و با توجه به اینکه جواب سلامش داده شده است به او «مُجاب» میگویند. نکته جالب درباره ایشان این است که برخی از اعراب که می‌خواهند سیگار را ترک کنند به نزد ضریح او می‌آیند و سیگارشان را به درون ضریح می‌اندازند و اینگونه با ایشان عهد می‌کنند که دیگر سیگار نکشند. برای همین بعضا درون ضریح ته مانده سیگارهایی را مشاهده خواهید کرد که اعراب برای ترک سیگارشان در آن انداخته‌اند.
قتلگاه : در تقاطع دو رواق ابراهیم مجاب و حبیب بن مظاهر دری قرار دارد که از طریق آن به محوطه گودال قتلگاه می‌رسید. این درب بعضی اوقات باز است و بعضی اوقات بسته. در مواقعی که این در بسته میباشد میتوانید از طریق صحن حرم به قسمت گودال قتلگاه رفته و پشت یکی از دو پنجره فولادی که بدین منظور در آن قسمت قرار دارد بایستید. یکی از این دو پنجره فولادی روبروی باب القبله و پنجره دیگه روبروی باب الزینبیه قرار دارد.
رواق ابراهیم مجاب : این رواق از غرب تا شمال غربی ضریح مطهر قرار دارد و با توجه به اینکه ضریح سید ابراهیم مجاب در آن قرار دارد، رواق ابراهیم مجاب نامیده شده است. در صورتیکه در این رواق رو به ضریح امام حسین (ع) بایستید، در سمت راست شما و در انتهای رواق ضریح ابراهیم مجاب را مشاهده خواهید کرد. در اطراف ضریح ابراهیم مجاب عالمانی بسیاری از قبیل سید رضی و سید مرتضی دفن می‌باشند.
رواق حبیب بن مظاهر : اگر از سمت باب القبله وارد حرم شوید، ابتدا وارد این رواق می‌شوید. این رواق از جنوب تا جنوب غربی ضریح مطهر قرار دارد و به سبب قرار گرفتن ضریح حبیب بن مظاهر در آن بدین نام شناخته میشود.
رواق فقیهان : این رواق از جنوب تا جنوب شرقی ضریح مطهر را پوشش می‌دهد و به دلیل اینکه فقیهان و دانشمندان زیادی در آن به خاک سپرده شده‌اند، رواق فقیهان نام گرفته است. اگر از ورودی رواق فقیهان به محوطه ضریح وارد شوید روبرویتان ضلع ششم ضریح (محل به خاک سپاری حضرت عل اکبر(ع) و سمت چپتان ضریح محل دفن شهدای کربلا خواهد بود.
رواق پادشاهان : این رواق توسط شاه صفی ساخته شده است و با توجه به اینکه تعداد زیادی از پادشاهان قاجار از قبیل مظفرالدین شاه و محمدعلی شاه و احمدشاه در آن دفن هستند رواق پادشاهان نامیده میشود. این رواق از شمال شرقی تا شمال ضریح مطهر را پوشش می‌دهد. نقطه شمالی این رواق به ضریح ابراهیم مجاب می‌رسد. در تقاطع رواق فقیهان و رواق پادشاهان میرزا تقی خان امیرکبیر دفن میباشد که البته نشانه و نماد خاصی در ان قسمت برایش وجود ندارد.
حرم حضرت عباس(ع) : حرم حضرت عباس(ع) با فاصله‌ای ۳۰۰ متری از حرم امام حسین(ع) قرار دارد. دلیل این فاصله نیز بدین علت است که وقتی حضرت عباس(ع) در راه برگشت از نهر علقمه به شهادت رسیدند، از امام حسین(ع) خواستند که بدنشان را به خیمه‌ها برنگردانند تا شرمنده طفلان تشنه امام حسین(ع) نشوند. به فاصله بین حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت عباس(ع) بین الحرمین میگویند.
قسمت‌های مختلف حرم حضرت عباس(ع)
ضریح حضرت عباس(ع) : ضریح تقریبا مربع شکل حضرت عباس(ع) در مرکز حرم قرار دارد. ابعاد این ضریح ۴.۱۵ متر در ۵.۴۵ متر و ارتفاع آن ۴.۱۵ متر میباشد. ضریح فعلی در سال ۱۳۸۵ ه. ق. و به دستور آیت الله حکیم ساخته و رونمایی شده است.
سرداب حرم ابوالفضل : از زمان به خاک سپردن بدن مطهر حضرت عباس(ع) آبی پاک و زلال قبر و دورتادور آن را فرا گرفته است که اکنون نیز بعد از سال‌ها هنوز با همان پاکی و زلالی باقی مانده است و حرم حضرت عباس(ع) بر روی این کانال‌های آبی ساخته شده است. به فضای زیر حرم که آب در آن جریان دارد، سرداب میگویند. در رواق شمالی حرم حضرت دری قرار دارد که محل ورود به سرداب میباشد که البته امروزه آن درب بر روی زوار بسته میباشد.
رواق جنوبی : ایوان طلای حضرت عباس که در واقع ورودی اصلی حرم میباشد، به این رواق باز میشود.
رواق شمالی : در ضلع شمال شرقی این رواق درب نقره‌ای رنگی وجود دارد که ورودی به سرداب حضرت عباس(ع) میباشد.
رواق شرقی و رواق غربی : این دو رواق در شرق و غرب ضریح مطرح قرار دارند.
تل زینبیه : تل زینبیه محلی است که کمی از سطح زمین ارتفاع دارد و در زمان واقعه عاشورا حضرت زینب(س) بر روی آن ایستاده بودند و لحظه شهادت امام حسین(ع) را نظاره می‌کردند. این تل ما بین حرم امام حسین(ع) و خیمه‌گاه قرار دارد. برای رسیدن به تل زینبیه اگر در حرم امام حسین هستید میتوانید از باب الزینبیه خارج شوید و تل زینبیه را تقریبا در روبروی خود مشاهده کنید ولی اگر در بین الحرمین هستید، به سمت حرم امام حسین(ع) حرکت کنید و به نزدیکی حرم که رسیدید، از خروجی سمت راست بین الحرمین خارج شوید. در همان مسیر و به موازات دیوار حرم امام حسین(ع) کمی که جلو بروید، تل زینبیه را خواهید دید.فاصله تقریبی خیمه‌گاه از قتلگاه ۶۰۰ متر میباشد که تل زینبه در میان این مسیر قرار دارد. بردن دوربین و موبایل به داخل تل زینبیه ممنوع میباشد ولی اگر شانس با شما همراه باشد و نگهبان مهربونی نیز در قسمت بازرسی باشد، خیلی هم سخت نمی‌گیرند! در پشت تل زینبیه بازاری قرار دارد که معروف‌ترین مغازه آن، مغازه آقای طباطبایی میباشد. در این مغازه بعد از نماز مغرب و عشاء به زائر‌ها تربت امام حسین(ع) به رایگان داده میشود. به شرطی که هر نفر فقط یک تربت بگیرد و شب‌های قبل نیز تربت نگرفته باشد. در ضمن در این مغازه هر زائر می‌تواند ۳۰ مهر تربت امام حسین(ع) به رایگان بردارد. برای رسیدن به این مغازه سمت راست تل زینبه کوچه‌ای باریک است. آن را به داخل بروید تا به بازار برسید. سپس در بازار به سمت راست حرکت کنید تا تابلوی مغازه آقای طباطبایی در سمت چپ خود ببینید.بازدید از این محل در برنامه کاروان‌ها قرار دارد.
خیمه‌گاه : در قسمت جنوب غربی حرم امام حسین و با فاصله‌ای نه چندان دور، خیمه‌گاه امام حسین(ع) قرار دارد. این محل جایی بوده است که کاروان امام حسین(ع) خیمه‌های خود را در آنجا به پا کرده بودند. مساحت این بنا حدود ۲۰۰۰ متر میباشد و محل خیمه اهل بیت به تفکیک با ضریح‌های مختلف در آن مشخص شده است. نکته جالب در مورد خیمه‌گاه این است که اولین خیمه که به نوعی ورودی خیمه‌گاه میباشد، خیمه حضرت عباس(ع) است که به نوعی تداعی کننده لقب پاسدار خیمه‌های آن حضرت میباشد. توجه داشته باشید که برای محل خیمه حضرت علی اکبر(ع) ضریحی ساخته نشده است و شما فقط میتوانید با توجه به نقشه چاپ شده در همین مجله جایگاه تقریبی آن را پیدا نمایید. در صحن خیمه‌گاه در زمان‌های گوناگون برنامه‌هایی توسط بعثه رهبری برگزار میشود که برنامه آن را میتوانید در ابتدای سفر از مدیر کاروان و یا محل استقرار بعثه رهبری دریافت کنید. برای رسیدن به خیمه‌گاه از یکی از درب‌های باب الزینبیه و یا باب القبله خارج شده و از طریق بلواری که از کنار تل زینبیه شروع میشود، به سمت خیمه‌گاه بروید. بردن دوربین و تلفن همراه به داخل خیمه‌گاه ممنوع است. در صورتیکه نیاز به تجدید وضو داشتید میتوانید از سرویس بهداشتی‌هایی که در مسیر حرم تا خیمه‌گاه قرار دارد استفاده نمایید. بازدید از این محل در برنامه کاروان‌ها قرار دارد.
مقام دست راست حضرت عباس(ع)
اگر از باب الفرات حرم حضرت عباس(ع) خارج شوید در داخل کوچه‌ای از خیابان علقمه، ضریح و اتاقکی قرار دارد که محل جدا شدن دست راست حضرت عباس(ع) در هنگام بازگشت از نهر علقمه به دست سربازان عمرسعد میباشد به همین جهت مورد احترام زائران آن حضرت قرار میگیرد. فاصله این مقام تا خیمه‌گاه حدود ۷۰۰ متر است و نزدیک‌ترین محل به نهر علقمه محسوب میشود. بازدید از این محل در برنامه کاروان‌ها قرار دارد.
مقام دست چپ حضرت عباس(ع)
مقام دست چپ حضرت عباس(ع) در مقابل باب امام علی(ع) و روبروی ضلع شرقی حرم حضرت ابوالفضل(ع) و در خیابان علقمه قرار دارد. در این محل دست چپ حضرت عباس(ع) از بدنشان جدا شده و بر روی زمین افتاده است. فاصله این مقام تا تل زینبیه حدود ۶۰۰ متر است. با توجه به اینکه این مقام در کوچه‌ای باریک قرار دارد که در اطراف آن مغازه‌دار‌ها مشغول کار هستند، امکان توقف طولانی در کنار این مقام وجود ندارد. بازدید از این محل در برنامه کاروان‌ها قرار دارد.
محل ملاقات امام حسین(ع) با عمر سعد
ذکر شده است که که امام حسین(ع) در شب عاشورا مردی از یاران خود را نزد عمر سعد فرستاد و از وی خواست تا در فاصله دو لشکر با هم ملاقات کنند. در این ملاقات هر بار که امام(ع) به او می‌فرمود: آیا می‌خواهی با من جنگ کنی؟ عمر سعد بهانه‌هایی می‌آورد. یک بار گفت می‌ترسم خانه‌ام را خراب کنند. امام(ع) فرمود: من خانه‌ات را می‌سازم. ابن سعد گفت: می‌ترسم اموال و املاکم را بگیرند. امام جواب داد: من بهتر از آن را از اموالی که در حجاز دارم به تو خواهم داد. او می‌گفت: من در کوفه بر جان افراد خانواده‌ام از خشم ابن زیاد بیمناکم... حضرت وقتی دید که وی از تصمیم خود باز نمی‌گردد از جای برخاست؛ در حالی که می‌فرمود: تو را چه میشود؟! خداوند جانت را در بسترت بگیرد و تو را در قیامت نیامرزد! به خدا سوگند من می‌دانم که از گندم ری نخواهی خورد! ابن سعد با تمسخر جواب داد: جو ما را بس است! در سال ۱۱۱۳ ه. ق. بنای یادبود این ملاقات در محله باب السلامه ساخته شده است. بازدید از این محل در برنامه کاروان‌ها قرار ندارد.
نهر حسینیه ( علقمه) : این نهر که نهرحسینیه نام دارد انشعابی از رودخانه فرات است که از شمال شهر کربلا عبور مى کند. لازم به ذکر است که شریعه‌ای که حضرت عباس(ع) در کنار آن به شهادت رسید با این نهر متفاوت است ولی با توجه به اینکه آن محل اکنون دیگر وجود ندارد، زائران این نهر را نمادی برای یادآوری آن نهر کرده‌اند و در کنار آن روضه حضرت عباس(ع) می‌خوانند و به همین جهت این نهر به نهر علقمه معروف شده است. برای رسیدن به این نهر در قسمت شمالی حرم امام حسین و نزدیک به بین الحرمین خیابان سدره را پیدا کنید و آن را مستقیم بروید تا به نهر برسید. فاصله نهر تا مرکز شهر(حرم‌ها) برای افراد میانسال کمی زیاد است و بهتر است یا از ویلچر استفاده نمایند و یا از عراقی‌هایی که با چرخ دستی‌هایشان افراد را با هزینه‌ای اندک جابه جا می‌کنند، کمک گرفته شود. سرویس بهداشتی‌های تمیزی نیز در کنار این نهر قرار دارند و با توجه به اینکه معمولا بعد از بازدید از نهر حسینیه زائران به باغ امام صادق(ع) می‌روند و سرویس بهداشتی‌های آنجا خیلی تمیز نمی‌باشد در صورت نیاز به تجدید وضو از سرویس بهداشتی‌های این محل استفاده نمایید. بازدید از این محل در برنامه کاروان‌ها قرار دارد.
مقام صاحب الزّمان(عج) : این مقام در نزدیک نهر حسینیه، و در انتهای خیابان سدره قرار دارد و اعتبار آن بدین جهت است که حضرت ولی عصر(عج) در این مکان نماز خوانده‌اند. در داخل این مقام ضریحی قرار دارد که محراب محل نماز امام زمان(عج) میباشد. بازدید از این محل در برنامه کاروان‌ها قرار دارد.
مقام امام صادق(ع) : در کنار مقام صاحب الزمان(عج) پلی بر روی نهر حسینیه قرار دارد که با عبور از آن وارد بازاری می‌شوید که در انتهای آن با فاصله حدود ۳۰ متر از نهر، زیارتگاهی وجود دارد که به مقام امام صادق(ع) معروف است. نقل شده است در یکی از سفرهایی که حضرت امام صادق(ع) به زیارت امام حسین(ع) می‌آمدند به صورت نا‌شناس مهمان صاحب این باغ می‌شوند ولی صاحب باغ امام را می‌شناسند و باغ پر از درختان نخلشان را به ایشان هدیه می‌کنند. گفته میشود امام صادق(ع) هرگاه برای زیارت جدشان به کربلا تشریف می‌آوردند، در این باغ اقامت می‌نمودند و پس از غسل در آب فرات، به زیارت رفتند. این باغ در سال ۹۱ توسط صدام به طور کامل تخریب شد ولی اکنون دوباره در همان جا ساختمانی ساخته شده که محل زیارت دوستداران آن حضرت میباشد. اگر قصد خرید از بازارچه مسیر باغ را دارید در مسیر برگشت، خرید‌هایتان را انجام دهید. البته اگر می‌خواهید در مسیر برگشت مستقیم به حرم امام حسین(ع) یا حضرت عباس(ع) بروید پیشنهاد میشود خرید زیادی انجام ندهید که نمی‌گذارند وارد حرم‌ها کنید. بازدید از این محل در برنامه کاروان‌ها قرار دارد.
محل شهادت حضرت علی اکبر(ع) : محل شهادت در شمال شرقی حرم واقع شده و بعد از محل ملاقات امام حسین علیه السلام با عمر سعد دور‌ترین مقام از خیمه‌گاه و جبهه خودی محسوب میشود. علت این موضوع آن است که وقتی آن حضرت از شدت جراحات بیحال روی گردن اسب افتاد، اسب ایشان را به اشتباه به سوی سپاه دشمن برد. فاصله مقام شهادت علی اکبر علیه‌السلام تا تل زینبیه حدود ۶۰۰ متر است.
برای رسیدن به این محل در قسمت شمالی حرم امام حسین(ع) به کوچه سدره بروید (مسیر رسیدن به نهر حسینیه) و وارد سومین کوچه از سمت راست خود شوید تا به محل شهادت حضرت علی اکبر(ع) برسید. این محل حدود ۶۰۰ متر از تل زینبیه فاصله دارد. با توجه به اینکه در زمان شهادت حضرت علی اکبر(ع) ایشان بیحال روی اسب افتادند و اسب بدن ایشان را به اشتباه به سمت سپاه دشمن برد، محل شهادت ایشان در محلی دور نسبت به خیمه‌گاه قرار دارد. بازدید از این محل در برنامه کاروان‌ها قرار دارد.
محل شهادت حضرت علی اصغر(ع) : جایگاهی که در آن حضرت علی اصغر(ع) در آغوش پدر به شهادت رسیدند. در حال حاضر در محل اتاقی به ابعاد ۳ متر در ۴ متر ساخته شده است که در داخل آن چند گهواره و لباس بچه‌گانه گذاشته‌اند و زائران با تکان دادن گهواره‌ها روضه لالایی می‌خوانند. این مقام در اولین کوچه سمت راست خیابان سدره قرار دارد. بازدید از این محل در برنامه کاروان‌ها قرار دارد.
مزار یاران امام حسین(ع)
عمده یاران امام حسین علیه‌السلام که در واقعه عاشورا به شهادت رسیدند، در نزدیکی امام حسین(ع) دفن شده‌اند؛ اما برخی از آنان به دلایل مختلف در اماکن دیگر دفن شده‌اندکه عبارتند از:
حر بن یزید ریاحی : قبیله وی، جنازۀ او از میدان جنگ خارج کرد و در روستایی در نُه کیلومتری غرب کربلا به خاک سپرد؛ همان جا که امروزه به سبب وجود قبر او به «روستای حرّ» معروف است. بارگاه وی در ۳۷۰ ق به دستور عضدالدوله دیلمی ساخته شد و در ۹۱۴ ق شاه اسماعیل صفوی، پس از زیارت قبر وی، دستور تجدید بنای آن را صادر کرد.
عون بن عبداللّٰه : در کنار اتوبان کنونی کربلا - بغداد مزار باشکوهی است که متعلق به عون بن عبدالله است. بنا بر روایتی، وی همان عون بن عبدالله بن جعفر طیار فرزند زینب کبری(س) است که در روز عاشورا به شهادت رسید؛ امابنا به روایتی دیگر این جا مزار عون بن عبد اللّٰه یکی از احفاد امام حسن مجتبی(ع) است و این صحیح‌تر به نظر می‌رسد؛ زیرا باید عون نیز در کنار سایر شهدا دفن شده باشد.
طفلان مسلم : در اتوبان کربلا - بغداد در فاصلۀ سی کیلومتری کربلا درحومۀ شهرکی به نام مسیب مزار و مرقد طفلان مسلم بن عقیل قرار دارد
عالمان و سادات
محمد بن نبی بن کاظم : وی نوۀ گرامی امام کاظم علیه‌السلام است که در میان عرب‌ها به امام نوح شهرت دارد و در منطقه «طویرج» دوازده کیلومتری کربلا دفن است.
اخرس بن کاظم : محمد بن ابی الفتح مشهور به «الاخرس» از نواده‌های امام موسی بن جعفر علیه‌السلام، در محله‌ای به نام الابتر در اطراف کربلا به خاک سپرده شده است. در آن محل زیارتگاهی بنا شده و زائران زیادی به آن جا می‌روند. سادات آل خراسان در نجف به الاخرس منسوب هستند.
سید احمد ابوهاشم : نسب وی با چند واسطه به امام موسی کاظم(ع) می‌رسد. سید احمد در شمال غربی منطقه شفائه (در ۲۵ کیلومتری آن) دفن شده و مزار و گنبد و صحن دارد و گنبد آن با کاشی‌های آبی مزین شده است.
ابن حمزه : عماد الدین ابو محمد بن علی بن حمزه بن حسن بن عبید اللّٰه بن عباس بن علی علیه‌السلام، مشهور به ابن حمزه و از نواده‌های حضرت عباس علیه‌السلام است. وی از عالمان بزرگ و فقیهان برجسته و راویان حدیث بود و در قبرستان قدیمی کربلا که امروزه در جنوب شرقی آستان حضرت ابوالفضل کنار بزرگراه کربلا - طویرج قرار گرفته دفن شده است.
ابو احمد حسین بن محمد ( ۳۰۴ ق - ۴۰۰ ق) : نسب او با سه نسل به امام موسی کاظم علیه‌السلام می‌رسد. وی پدر گرامی سید رضی و سید مرتضی است.
سید رضی ( ۳۵۸ ق - ۴۰۶ ق) : سید رضی از عالمان شیعه در قرن چهارم هجری و گردآورنده نهج البلاغه است. او در کنار پدر و برادرش در نزدیکی قبر سید ابراهیم مجاب در رواق غربی حرم دفن است.
سید مرتضی ( ۳۵۵ ق - ۴۳۶ ق) : سید مرتضی یا شریف مرتضی از عالمان و فقیهان بزرگ شیعه در قرن چهارم هجری و صاحب تألیفات زیادی است.
ابن فهد حلی ( ۷۵۸ ق - ۸۴۱ ق) : قبر شیخ احمد بن محمد بن فهد، فقیه بزرگ امامیه در غرب خیابان باب القبله داخل مسجدی قرار دارد که به نام او معروف است. وی خانه‌اش را برای زائران به عنوان منزل‌گاهی وقف کرده بود و پس از مرگش او را در همان خانۀ خود به خاک سپردند. شاه عباس در ۱۰۳۳ ق باغ جنوب قبر ابن فهد را به صورت مسجدی در آورد و آن را کاشی کاری کرد و گنبدی روی قبر وی برپا ساخت.
شیخ یوسف بحرانی ( ۱۱۰۷ ق - ۱۱۸۶ ق) : شیخ یوسف آل عصفور بحرانی، صاحب کتاب الحدائق الناضره در رواق شرقی حرم دفن شده است. وی به همراه سید علی طباطبایی و وحید بهبهانی در یک مقبره آرمیده‌اند.
علامه وحید بهبهانی ( ۱۱۱۸ ق - ۱۲۰۵ ق) : شیخ محمد باقر بن محمد اکمل مشهور به وحید بهبهانی، از عالمان بزرگ شیعه در قرن دوازدهم هجری است. وی در رواق شرقی حرم دفن شده است. او در کربلا رهبری و مرجعیت شیعیان را بر عهده داشت.
سید کاظم رشتی ( ۱۲۱۴ ق - ۱۲۵۹ق) : سید کاظم بن قاسم حسینی رشتی از شاگردان شیخ احمد احسایی است قبر وی در رواق شرقی حرم است.
سید احمد بن سید کاظم رشتی : سید احمد بن سید کاظم رشتی در ۱۲۹۵ ق به قتل رسید و در رواق شرقی حرم کنار پدرش به خاک سپرده شد.
شریف العلماء(-۱۲۴۶ ق) : محمد شریف بن حسن آملی از عالمان بزرگ شیعه و استاد شیخ مرتضی انصاری است. وی در سمت جنوب شرقی آستان در یکی از کوچه‌های فرعی خیابان امام حسین علیه‌السلام دفن شد و دارای بقعه بود که امروزه از میان رفته است.
سید علی طباطبایی : سید علی طباطبایی صاحب کتاب ریاض المسائل در فقه است. وی در رواق شرقی حرم خاک شد. او دیوار شهر کربلا را بنا کرد. فرزند او به سید محمد مجاهد معروف است.
سیدمحمدمجاهد ( ۱۱۸۰ - ۱۲۴۲ ق) : سید محمد مجاهد فرزند سید علی طباطبایی صاحب ریاض و نوۀ دختری مرحوم علامه بهبهانی صاحب کتاب مفاتیح و مناهل است. او به سبب حضورش در صحنه نبرد با روس‌ها به مجاهد معروف شد. قبرش در بین الحرمین کربلا دارای گنبد و ضریح فولادی بوده است که در توسعه کنونی از میان رفته است.
شیخ محمد‌تقی شیرازی (- ۱۳۳۸ ق) : شیخ محمد تقی شیرازی از مراجع بزرگ شیعه واز رهبران قیام مردم عراق علیه سلطه انگلستان ( ۱۹۲۰ م) است که با مجاهدت‌های خود سلطه و نفوذ انگلیس را در عراق از بین برد. او را درضلع جنوب شرقی صحن در مقبره اختصاصی خود دفن کردند. در ۱۲۶۳ ق هنگام توسعۀ صحن بقعه‌ای به نام «ایوان شیرازی» به مساحت دویست متر در کنار آن قبر بنا شد که محل تدریس و تحصیل طلبه‌ها شده بود ولی به دستور رژیم بعث تعطیل شد.
خاندان قزوینی (مجتهد قزوینی) : در داخل صحن و در مسیر صحن امام حسین علیه‌السلام به سوی صحن ابوالفضل العباس یعنی باب قاضی الحاجات در حجره‌ای سه تن از خاندان مجتهد قزوینی دفن شده‌اند: آقا سید ابرهیم بن محمد مجتهد قزوینی صاحب ضوابط الاصول(۱۲۶۲ ق-) آقا سید مهدی مجتهد شیخ محمد حسین قزوینی (- ۱۲۸۱ ق). در دالان صحن کوچک همین مکان قبر شیخ الاسلام قزوینی واقع است.
شیخ عبدالحسین تهرانی : شیخ عبدالحسین تهرانی از فقیهان و عالمان معاصر بود که در یکی از حجره‌های سمت غربی صحن خاک شده است.
سید عبداللّٰه بحرانی : سید عبداللّٰه بحرانی عالم و فقیه و مؤلف الافاضات الحسینیه و شرح مختصر النافع علامه حلی است که در رواق ابراهیم مجاب به خاک سپرده شده است. در کنار او فرزندش سید محسن و نوه‌اش سید محمد بن سید محسن صاحب کتاب‌های الفصول البهیه فی بعض الاخبار الحجج المرضیه و هدایة العباد، دفن شده‌اند.
صاحب ضوابط : سید ابراهیم بن محمد باقر موسوی قزوینی حائری عالم بزرگ شیعه و معروف به صاحب ضوابط در میدان مقابل باب الشهداء دفن است. تألیف او در باب فقه شهرت دارد.
خاندان برغانی : چند تن از خاندان برغانی که همه از عالمان بزرگ و از فقیهان شیعه بوده‌اند در رواق غربی حرم (رواق بالاسر) به خاک سپرده شده‌اند. معروف‌ترین آنها ملا محمد علی برغانی است که در ۱۲۷۱ ق از دنیا رفت. وی تألیفات فراوانی در فقه و تفسیر دارد. دیگر فرزندش میرزا عبد الوهاب از عارفان و فقیهان عصر قاجار بود که در ۱۲۹۴ ق فوت کرد. قبر ملا علی برغانی متوفی ۱۲۶۹ ق نیز در این مکان واقع است.
سید مرتضی طباطبایی : سید مرتضی فرزند سید محمد طباطبایی حسینی بروجردی پدر سید مهدی بحر العلوم است که در ۱۲۰۴ ق از دنیا رفت. او را در رواق شرقی حرم به خاک سپردند.
خاندان آل کمونه : چند تن از مشاهیر خاندان آل کمونه در زیر زمین خزانۀ جواهر آستان بین رواق پادشاهان و مسجد آستان حسینی دفن هستند. این افراد از عالمان و ادیبان کربلا بودند؛ از جمله شیخ مهدی کمونه (ف ۱۲۷۲ ق) کلید‌دار آستان شیخ میرزا حسن کمونه (ف ۱۲۹۲ ق) هم چنین برادرش که پس از او به تولیت آستان رسید و نیز شیخ محمد علی کمونه (ف ۱۲۸۲ ق) که از شاعران شیعه بوده است.
سید هاشم حداد : قبر وی در وادی الصفای کربلا است.
قبور پادشاهان و رجال سیاسی
پادشاهان آل بویه : چند تن از پادشاهان آل بویه در صحن حرم امام حسین دفن شده‌اند. در زمان‌های پیشین، بقعه‌ای بر فراز قبر آنان وجود داشت که در ۱۲۶۸ ق تخریب شد.
پادشاهان و رجال قاجار
مظفرالدین شاه : وی از پادشاهان قاجار است که فرمان مشروطیت را در ۱۳۲۴ ق صادر کرد و در همان‌سال از دنیا رفت. بر اساس وصیت‌اش او را در کربلا به خاک سپردند. قبر وی داخل رواق پادشاهان است.
محمد علی شاه : محمد علی شاه فرزند مظفرالدین شاه از پادشاهان دورۀ قاجار و از مخالفان مشروطه است که به سبب به توپ بستن مجلس شورای ملی شهرت دارد. وی در ۱۳۴۱ ق از دنیا رفت و در کنار قبر پدرش دفن شد.
احمد شاه : احمد شاه فرزند محمد علی شاه و آخرین پادشاه سلسله قاجار است که در دوران وی کودتای ۱۲۹۹ رضا خان به وقوع پیوست. او در ۱۳۴۸ ق از دنیا رفت و در کنار قبر پدرش به خاک سپرده شد.
امیر کبیر : میرزا تقی خان هزاوه‌ای مشهور به امیر کبیر صدر اعظم معروف ناصرالدین شاه است که به دستور وی در ۱۲۹۸ ق در حمام فین کاشان به قتل رسید و در رواق پادشاهان به خاک سپرده شد. در کنار قبر وی فرزندش ساعد الملک و برادرش میزا حسین خان دفن شده‌اند.
معیر الممالک : دوستعلی خان معیر الممالک رییس ضراب‌خانه و امور دارایی عصر ناصری در داخل رواق دفن است قبر او در اتاقی کوچک و آینه کاری شده قرار دارد.
حاجی میرزا آغاسی : از وزیران عصر محمد شاه قاجار است. او را در رواق پادشاهان به خاک سپردند.
ظل السلطان : ظل السلطان فرزند ناصرالدین شاه و حاکم اصفهان در عصر ناصری و مظفری است. قبر وی در رواق پادشاهان قرار دارد.علاوه بر خاندان قاجار شاهزادگانی از هند نیز در حرم مدفونند که معروف ترین آنها زاهدالدین شاه و سلطان برهان نظام شاه پسر سلطان احمد هندی است.
توضیحات پایانی
حرم امام حسین علیه السلام : حرم مطهر در مرکز شهر است.ساختمان حرم بارها و بارها تخریب و بازسازی شده اما بنای فعلی اش از آثار باقیمانده دوره صفوی و قاجاریه است.آینه کاری معرق و طلاکاری های داخل حرم هم کار اصفهانی هاست.حرم مطهر از گنبدى بزرگ و مطلا تشکیل شده که بر روى گنبد خانه اى وسیع و چندین رواق و یک مسجد بزرگ و صحنى فراخ است که تمامى این مجموعه را در بر مى گیرد.گنبد طلا از ساخته هاى دوران صفویه است و طلا کارى آن به دستور آقا محمد خان قاجار انجام گرفته است.تمام راه های منتهی به حرم را از یک کیلومتری بسته اند و در فاصله های چند صد متری پست بازرسی دارند.بسته به شرایط امنیتی این بازرسی می تواند در حد مصافحه با عراقی ها باشد یا یک خانه تکانی تمام عیار.
حرم حضرت عباس(ع) : حرم حضرت عباس(ع) در شرق حرم امام حسین(ع) است و حدود 350متر با آن فاصله دارد.این فاصله همان بین الحرمین است که گفته اند مساوی با فاصله سعی صفا و مروه است.اگر از در جنوبی حرم بیرون بروید،میدان مشک را می بینید همان جایی که مشک حضرت پاره شده است.قبر مطهر را چهار رواق و صحن فراخ و وسیعى به همراه ایوان زیبا در بر گرفته است.ضریح زیباى آن حضرت به دستور مرحوم آیة الله العظمى حکیم در سال 1965 میلادى در اصفهان ساخته شد.
ضریح امام حسین (ع) : گنبد و گلدسته امام حسین(ع) از طلاست و گلدسته حضرت عباس (ع) کاشی کاری شده.داخل حرم ضریح امام حسین(ع) 6 گوشه است چون مزار حضرت علی اکبر(ع) پایین پا و داخل ضریح است.
کف العباس (ع) : جایی است که دست های حضرت عباس(ع) را قطع کردند.محل دست راست روبه روی در باب الفرات و نزدیک ترین محل به علقمه است.محل دست چپ هم مقابل صحن شرقی است.این محل ها طوری هستند که حرکت حضرت از علقمه تا محل شهادت را کاملا می توانید تصور کنید.آن حضرت بعد از قطع شدن دستانشان باز هم به سوى خیمه ها حرکت کردند اما از شدت خونریزى بر زمین افتادند و شهید شدند.
تل زینبیه : تل یعنی تپه و اینجا همان تپه بلندی بوده که روز عاشورا حضرت زینب(س) روی آن می آمده تا میدان جنگ را ببیند.فاصله تل تا خیمه گاه،حدود 150 متر است و تا قتلگاه حدود 75 متر فاصل دارد.
نهر علقمه : از خیمه گاه تا نهر حدود پانصد متر فاصله است نهری که زمانی آبش حسرت کودکان کربلا بود حالا همیشه گل آلود است.خیلی از مردم کربلا هم آب شربشان همین است.
خیمه گاه : همان جایی که خیمه های امام و یارانشان بر پابوده.خیمه گاه در جنوب صحن مطهر امام حسین(ع) و در فاصله 250 مترى واقع است.خیمه حضرت عباس(ع) اولین خیمه است چون ایشان نگهبان خیمه ها بوده اند.خیمه امام حسین (ع) را هم به صورت گنبد در آورده اند.در خیمه امام حسین (ع) یک سنگ تاریخی وجود دارد که آن را هم حتما ببینید.در جنوب خیمه امام(ع) چاهی با آب شور و غیر قابل خوردن است.میگویند شب عاشورا از آب آن برای وضو و غسل استفاده می کردند.خیمه امام سجاد(ع) هم سمت چپ خیمه امام حسین (ع) قرار دارد که یک محراب در آن ساخته اند.خیمه قاسم بن الحسن(ع) هم با فاصله کمی همان جاست که اصولا از آن برای نماز استفاده می شود.
