برای تشخیص درست وضعیت دهان و دندان بیمار نیاز به اطلاعاتی بیشتر از آنچه با چشم قابل مشاهده است، می باشد. چرا که خیلی از عیوب دندانی از جمله عفونت های استخوانی، آبسه و کیست، بیماری لثه، ناهنجاریهای رشد دندان مانند دندان عقل، ترمیم های قبلی دندان و .... را نمی توان با چشم معاینه کرد و تشخیص کاملی داد. نیاز به عکس و تصاویر از زاویه های مختلف و با ویژگی های متفاوت سبب شده است که در این زمینه تکنولوژی پیشرفت بسیار خوبی داشته باشد و امروزه امکان عکس برداری دو بعدی، سه بعدی، عکس برداری رادیوگرافی و ... از دندان ها فراهم باشد. هر کدام از انواع عکس ها ویژگی های خاص خود را دارند و با توجه به نوع تشخیصی که دکتر نیاز به انجام آن است، از فرد درخواست می شود.
این عکس ها به متخصص امکان تشخیص مواردی چون عفونت دندان ها، موقعیت دندان ها، پوسیدگی دندان و ... را می دهد. Opg مخفف عبارت Ortho Pantomo Gram می باشند و اشاره به عکس ارتودنسی دندان دارد. در دسته بندی عکس های دندانپزشکی عکس opg را به عنوان عکس های رادیوگرافی و رادیولوژی می شناسند.
در عکس opg از تکنولوژی اشعه ایکس استفاده می شود. دستگاه های رادیوگرافی و رادیولوژی با تولید پرتو ایکس امکان نمایش جزییات در اطراف دهان و هر دو فک بالا و پایین فراهم می کنند.
موارد زیر از جمله مهمترین وضعیت هایی است که عکس opg تجویز می شوند:
مشخصه های بارزی که عکس opg ارائه می کند، آن را به یک انتخاب ثابت در اکثر امور دندانپزشکی تبدیل کرده است. این ویژگی ها عبارتند از:
عوارض این نوع عکس برداری مربوط به تکرار بسیار بالای آن می باشد. در موارد بسیار محدود تکرار بیش از اندازه عکس OPG این احتمال را بوجود آورده است که بر روی ابتلا به سرطان تاثیرگذار است.
خانم ها در دوره حاملگی باید از انجام عکس برداری Opg خودداری کنند. به ندرت و بسیار جزئی احتمال تاثیرگذاری بر روی سقط جنین وجود دارد.
زمانی که برای عکس opg به مراکز تصویربرداری مراجعه کنید، این فرآیند به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم برای شما انجام می شود. روش مستقیم با عکس برداری از درون دهان به وسیله سنسور الکترونیکی که داخل دهان قرار داده می شود انجام می گیرد. روش غیر مستقیم اشعه ایکس تابیده شده اسکن می گردد و نتایج رادیوگرافی opg بدست می آید.
حالت سومی نیز وجود دارد که ترکیب روش مستقیم و غیر مستقیم است و با نام روش نیمه مستقیم شناخته می شود. در این روش هم سنسور استفاده می گردد و هم اسکن اشعه ایکس انجام می شود.
زمان عکسبرداری کمتر از 30 ثانیه است و فرد بعد از قرار گرفتن روی یونیت، بدون مشکلی، به راحتی تحت تاثیر اسکن دستگاه رادیوگرافی که به دور سر او می چرخد قرار می گیرد. حالا عکس سه بعدی دندان مراجعه کننده آماده است.
عکس های بایت وینگ (Bitewing)، عکس پری اپیکال، عکس پاناروما، توموگرافی رایانه‌ای چند برشی (MCT)، عکس سفالومتری، عکس سیالوگرافی و ... از حالت های جانبی عکس های رادیولوژی دهان و دندان می باشند که ویژگی های متفاوتی را ارائه می دهند.
تکنولوژی دیگری از عکس برداری دهان و دندان است با دقت بیشتر که تصاویر سه بعدی مناسب را برای بررسی دندانپزشک ارائه می کند. عمده کاربرد این روش عکس برداری مربوط به مشکلات استخوانی از جمله شکستگی ها می شود. سی تی اسکن سه بعدی را پیش از مواردی مانند جراحی دندان های خاص از جمله دندان عقل یا پیش از کاشت ایمپلنت تجویز می کنند.
این روش عکاسی در سال 1988 ابداع شد و امروزه بخش عظیمی از عکاسی درمانی در حوزه دندانپزشکی را انجام می دهد.
هزینه عکسبرداری CBCT بالا می باشد به همین خاطر همیشه و در ابتدای امر این نوع عکس درخواست نمی شود. در مواردی که اطلاعات بدست آمده از عکس های OPG یا همان اشعه ایکس مناسب و کافی نباشد، باید عکس CBCT تهیه شود.
نکات مربوط به عکس سی بی سی تی شامل عدم تکرار زیاد آن به دلیل ایجاد عوارض جانبی و همراه نداشتن هیچ وسیله فلزی از جمله سنجاق سر، عینک، دندان مصنوعی و ... در زمان عکاسی می باشد.
دستگاه رادیوگرافی CBCT به گونه ای طراحی شده است که راحت مسیر 360 درجه اطراف سر را طی کند و با کنار هم قرار دادن تصاویر پی در پی بسیاری که در مسیر چرخش به دور سر می گیرد، تصویر نهایی مورد نظر را در اختیار متخصص قرار دهد. در هر چرخش دستگاه به دور سر حدود 1500 تصویر و حتی بیشتر ثبت می شود. عکس برداری سی بی سی تی بدون درد و نگرانی برای مراجعه کننده می باشد.
مهمترین کاربردهای این روش مدرن عکاسی عبارتند از :
بیشترین تفاوت این دو روش عکس برداری مربوط به نحوه فرآیند عکاسی می باشد. در CTاشعه ایکس و اسکنرها بیشترین فعالیت را دارند. اسکنرهایی که با نام آشکار ساز نیز شناخته می شوند. در مقابل فرآیند عکاسی CBCT نیاز به پرتو تابیده شده کمتری دارد و در نتیجه هزینه و شرایط بهتری را ارائه می کند.
در حال حاضر CBCT به CT مقدم است و بیشتر استفاده می شود. در CBCT تصاویر ضبط شده اولیه تحت تاثیر دسته پرتوهای مخروطی به صورت دو بعدی می باشند که بعد از دوران 360 درجه دستگاه، این تصاویر دو بعدی کنار یکدیگر قرار می گیرند و تصویر سه بعدی نهایی را بوجود می آورند.
تصاویر سی بی سی تی دارای دقت بسیار بالاتر هستند و امکان تشخیص دقیق تری را برای متخصص فراهم می کنند.
ویژگی های برتر عکس CBCT نسبت به عکس CT شامل موارد زیر می باشد:
دو عکس برداری CBCT و OPG را می توان از معروف ترین روش های عکس برداری امروز دانست که بسیار معمول می باشند. برخی از تفاوت های این دو روش عکسبرداری از نظر فرآیند انجام و نتیجه شامل موارد زیر می باشد :
این نکته را هم در نظر بگیرد که هزینه مربوط به عکاسی CBCT توسط بیمه های معمولی پرداخت نمی شود و بیمه تکمیلی با توجه به سقف مشخص شده درصدی از هزینه این عکاسی را پرداخت می کند.
برای گرفتن عکس opg و cbct در محدوده شهریار و اندیشه میتوانید به کلینیک بابکان مراجعه نمایید.
کلینیک بابکان در شهرک صدف شهریار واقع شده است و هر روز هفته حتی ایام تعطیل آماده خدمت رسانی به بیماران عزیز می باشد.
یکی از مواردی که باعث می شود به تهیه عکس رادیوگرافی در نوع خاص برای دندان نیاز پیدا کنیم، درد دندان است. دندان ها از جمله بخش هایی از بدن هستند که تحت اعمال نیروی زیادی قرار می گیرند و به خاطر موادی که در اطراف آنها قرار می گیرد، چه از نظر ویژگی هایی مانند شیرینی، چربی، ترشی و .. و چه از نظر ویژگی های دمایی مانند آب یخ یا نوشیدنی های داغ، همیشه در خطر هستند.
اولین نشانه های درد را زمانی احساس می کنید که در ساختار دندان تغییرات محیطی ایجاد شده باشد. از شکسته شدن، عفونت کردن، زخم شدن لثه و ... گرفته تا رویش دندان عقل، ترک خوردن دندان، خراب شدن بافت استخوانی دندان و ...
در زمانی که برای درمان دندان درد به متخصص مراجعه می کنید، در صورت امکان تشخیص مشکل به سرعت جهت درمان اقدام می شود، در غیر این صورت اولین چیزی که از شما خواسته می شود، تهیه عکس های رادیوگرافی از دندان برای معاینه و تشخیص دقیق تر است تا روند درمانی مناسب تری اتخاذ شود.
بیشتر از آنکه به خواب و بیدار بودن فرد ربط داشته باشد، این موقعیت بدن است که باعث افزایش درد دندان می گردد. زمانی که شما می خوابید، حالت بدن افقی است و میزان گردش خون و فشار عروق در سر بالا می رود. همین موضوع باعث می شود عکس العمل و کنش و واکنش عصب ها بیشتر گردد و انتقال درد بیشتری توسط سیستم عصبی دریافت شود.
تاثیر آب نمک نیز به این شکل است که با از بین بردن محیط باکتریایی در اطراف دندان آسیب دیده، میزان درد را کاهش می دهد.
مهمترین توصیه اقدام سریع و اورژانسی در مورد درد دندان است. به هیچ عنوان به درمان های خانگی بسنده نکنید. چرا که بعضا در سفر یا نیمه شب، درد آنقدر زیاد می شود که هیچ کاری از دستتان بر نمی آید. پس برای درمان بهتر است سریعا به متخصص مراجعه کنید و با انجام مراحل مختلف از جمله تهیه عکس دندان متناسب با درخواست متخصص، فرآیند درمانی درد دندان را آغاز کنید. ممکن است دندان درد شما دلایل و عوامل مختلفی را در خود دخیل کرده باشد. باید با بررسی یکی به یکی این عوامل، آنها را برطرف نماید.
برای شرایط مختلفی که شما به دندانپزشک مراجعه می کنید، متخصص از شما درخواست رادیوگرافی و عکس می کند. اینکه چه نوع عکسی درخواست می شود با توجه به ویژگی های انواع عکس ها و نیاز متخصص بیان می شود. اما در حالت کلی برای انجام معاینات کلی و تشخیص دقیق تر نیاز به عکس برداری و رادیوگرافی می باشد. برخی از مهمترین دلایل نیاز به عکس دندان عبارتند از:
در خیلی موارد که بدون عکسبرداری معاینات انجام می شود، مراحل شروع و اولیه پوسیدگی تشخیص داده نمی شود.
اینکه شرایط دندانی شما سالم باشد یا خیر، سبب می شود که دوره های متفاوتی را برای عکس برداری نیاز داشته باشید. در صورت سالم بودن دندان برای کودکان باید در دوره های کمتر از 2 سال، برای نوجوانان و بزرگسالان نیز در دوره های کمتر از 3 سال، عکس برداری انجام شود. در صورت داشتن دندان خراب تقریبا این دوره ها به نصف کاهش پیدا می کند.
اینکه با چه دستگاهی و چه نوع عکسی بخواهید بگیرید مقدار کمی در آماده شدن شما تفاوت ایجاد می کنند یا ممکن است نیاز باشد ایستاده یا نشسته عکسبرداری را انجام دهید. اما شرایط کلی آماده شدن برای عکسبرداری دندان در تمام دستگاه ها مشابه می باشد و باید نکاتی را در نظر بگیرید.
خانم ها باید قبل از عکسبرداری به اطلاع متخصص برسانند که در وضعیت بارداری یا احتمال بارداری قرار دارند یا خیر. درصورتی که در این وضعیت هستید باید انجام رادیو گرافی را به زمانی دیگر موکول کنید.
در آماده شدن برای مواردی که عکس برداری برای خانم باردار ضروری است و نتوانید آن را به عقب بی اندازید، از پیش بندهای سربی مخصوص باید استفاده شود. این پیش بند به طور کلی قسمت شکم مادر را می پوشاند تا مانع تاثیر امواج بر روی جنین شود.
همچنین از دیگر مواردی که ممکن است تحت تاثیر پرتو قرار بگیرد، غدد است. برای همین منظور اطراف گردن پوشیده می شود تا غدد تیروئید دچار مشکل نشوند. قبل از مراجعه برای عکسبرداری نیاز نیست خودتان کاری انجام بدهید.
سازمان های بهداشت جهانی و همچنین انجمن پزشکی آمریکا با تحقیقات گسترده ای بیان می کنند که پرتو ناشی از عکس برداری دندان بسیار کم و ناچیز است. به همین خاطر عملا در تعداد دفعات پایین نگرانی را برای فرد مراجعه کننده ایجاد نمی کند. نکته ای که مهم است ایجاد فاصله های زمانی بین عکس برداری ها و همچنین انتخاب شدت اشعه توسط اپراتور در کمتر مقداری که می تواند عکس واضحی ارائه بدهد، است.
شما اگر فاصله های زمانی بین عکس های رادیوگرافی را رعایت کنید، هیچگونه مشکلی برایتان پیش نخواهد آمد و اشعه ایکس و پرتوهای عکس برداری آسیبی به شما وارد نمی کند.
فرآیند عکس برداری بسیار سریع و در کمتر از چند ثانیه اتفاق می افتد و جدای اینکه شدت تابش پایین است، زمانی که دهان شما در معرض اشعه قرار می گیرد نیز بسیار کوتاه است.
در کنار اینها استفاده از پوشش های مقاوم در برابر اشعه برای سایر نقاط بدن، از رسیدن همان مقدار اشعه ایکس کم در زمان کوتاه به فرد، جلوگیری می کند.
حساسیت عکسبرداری در مورد دو دسته افراد شامل کودکان و خانم های باردار بیشتر است و در حالت کلی با ممنوعیت هایی روبرو می باشد.
در یک دسته بندی عکس ها به دو حالت داخل دهانی و خارج دهانی تقسیم شدند. در مورد عکس های خارج دهانی باید بگوییم که خود از نظر زاویه عکس و مقدار فضایی از دهان و صورت که در عکس قرار می گیرند چندین مدل دارند، از جمله :
سی تی اسکن مخروطی و عکس دیجیتال نیز از دیگر مدل های عکاسی دندان می باشند که هر کدام ویژگی خود را دارند و در مواردی مانند کاشت ایمپلنت، بررسی کیست ها، تومورها، مشکلات ریشه دندان، لثه ها و ... استفاده می گردد.
