حدود ۱۰سال از همه‌‌‌‌‌‌‌‌گیر‌شدن بازار بلاکچین می‌گذرد. در ابتدا فقط برنامه‌نویسان و علاقه‌مندان حوزه‌های کامپیوتری جزو طرفداران این تکنولوژی بودند و سپس معامله‌گران و اقتصاددانان نیز به این افراد اضافه شدند، اما چند سالی است که گستره دوستداران بلاکچین فراتر رفته و امروزه شاهد حضور بسیار گستره و پررنگ هنرمندان از نقاشان و طراحان، تا نوازندگان و خوانندگان در این حوزه هستیم، اما چرا بلاکچین این افراد را به سمت خود کشیده است؟
توکن؛ این کلمه‌ای است که طی چند سال‌گذشته حداقل یک‌بار به گوش همه خورده است. قسمتی از بلاکچین که با انجام تراکنش‌های مالی تغییرات زیادی را در اقتصاد و زندگی افراد ایجاد کرده‌است.
توکنها، به ارزهای دیجیتالی گفته می‌شود که از خود شبکه‌ای ندارند و برای انجام تراکنش‌ها از شبکه سایر بلاکچین‌ها استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، توکن رمزارز متافلوئنس (METO) برای انجام تراکنش‌های خود از شبکه بایننس یا BEP۲۰ استفاده می‌کند.
اگر یک رمزارز دارای شبکه بلاکچین باشد، به آن کوین (COIN) گفته می‌شود؛ مثلا کوین اتریوم، ماتیک یا بایننس. نکته مهم در کوین‌‌‌‌‌‌‌‌ها و توکنها، مثلی‌بودن آنهاست. به‌عنوان مثال، یک توکن Meto، از لحاظ ارزش، دقیقا مثل یک توکن Meto دیگر است. به این توکنها، توکن‌های مثلی گفته می‌شود، اما نوع دیگری از توکنها نیز وجود دارد که از این قانون پیروی نمی‌کنند؛ توکن‌های غیر‌مثلی یا NFT.
📷📷 📷
طراحی، اجرا، خرید و فروش NFTها طی چند سال‌اخیر رشد بسیار چشمگیری داشته است، به‌عنوان مثال ارزش بازار مجموعه NFTهای «میمون‌های خسته»، به تنهایی طی سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ حدود ۶۸/ ۱میلیارد دلار بوده‌است. این موضوع نشان‌دهنده جدیت و روبه‌رشد‌بودن این بازار است.
اما منظور از توکن‌های غیر‌مثلی چیست؟ برخلاف سایر توکنها که پیشتر درباره آنها صحبت کردیم، هر توکن در این سیستم ارزش برابری با سایر توکنها ندارد! به‌عنوان مثال ممکن است یک توکن در مجموعه «میمون‌های خسته» دارای قیمت صد‌هزار دلار باشد و توکنی دیگر ارزش چند‌میلیون دلاری داشته باشد. با استفاده از این قابلیت می‌توان برای هر دارایی دیجیتال بر روی شبکه بلاکچین، ارزش منحصربه‌فرد و ندرت ایجاد کرد. دقیقا مثل یک تابلو نقاشی با ارزش در دنیای‌واقعی که به دلیل داشتن مشخصات خاص و ندرت و کمیابی، با قیمت‌های بسیار بالایی معامله می‌شود.
در یک جمله، هر چیزی که قابلیت دیجیتالی‌شدن را داشته باشد، می‌توان به NFT تبدیل کرد. آثار هنری مثل نقاشی و طراحی، قطعات موسیقی، انواع عکس یا حتی طراحی سه‌بعدی یک مجسمه و بسیاری موارد دیگر را می‌توان به یک توکن تبدیل کرد که به این فرآیند «توکن سازی» یا Tokenization گفته می‌شود.
بله، همانطور که پیشتر به آن اشاره شد، افراد می‌توانند با طراحی و ساخت انواع توکن‌های غیر‌مثلی و قراردادن آنها در بازارهای بسیاری که برای این کار وجود دارد، کسب درآمد کنند. حتی امکان اجاره‌دادن توکنها در برخی پروژه‌ها وجود دارد که گاهی سوددهی بسیار بالایی نیز دارند.
این سوالی است که ذهن بسیاری از افرادی که مایل به ورود به این بازار هستند را مشغول می‌کند. همانطور که می‌دانید، تمامی نقل و انتقال توکن‌های غیر‌مثلی همانند سایر توکنها و کوین‌‌‌‌‌‌‌‌ها، بر بستر شبکه بلاکچین انجام می‌شود پس به همین دلیل امکان تقلب، در صورت رعایت‌کردن نکات امنیتی، درحد صفر‌درصد است. هنگام خرید یا فروش یک دارایی، مالکیت آن از طریق امضای یک قرارداد هوشمند بین دو طرف قرارداد جابه‌جا و بر روی شبکه بلاکچین ثبت می‌شود، به‌همین‌دلیل است که حفاظت از کیف‌پول دیجیتال و رعایت نکات امنیتی در این حوزه بسیار حائزاهمیت است زیرا این انتقال غیر‌قابل برگشت است و در صورت رخداد هرگونه اشتباهی، امکان برگشت تراکنش وجود ندارد.
بسیاری از افراد، انتظار سودهای نجومی از این بازار را دارند؛ اگرچه در بسیاری از پروژه‌ها کسب سودهای چند‌هزاردرصدی اتفاق‌افتاده است اما نمی‌توان این موضوع را به همه بازار تعمیم داد. همین موضوع باعث شده‌است تا افراد سودجوی بسیاری با وعده‌‌‌‌‌‌‌‌های دروغین، میلیون‌ها دلار کلاهبرداری کنند، پس قبل از ورود به بازار، مطمئن شوید اطلاعات کافی دارید و ریسک آن را پذیرفته‌‌‌‌‌‌‌‌اید.
خیر، هر چیزی که از طریق فرآیند توکنی‌شدن بر بستر بلاکچین قرار گیرد، نوعی توکن غیر‌مثلی است. به‌عنوان مثال هر جسمی که در یک پروژه متاورسی که بر روی بستر بلاکچین ساخته شده‌است، می‌بینید، یک NFT است. صندلی‌ها، ساختمان‌ها، نمادهای انسانی (آواتار) یا هر چیزی که در این پروژه‌ها می‌بینید، یک توکن غیر‌مثلی است زیرا از طریق فرآیند توکنی‌شدن بر روی بلاکچین قرار گرفته‌است، به همین‌دلیل است که NFT یک صندلی در پروژه متاورسی سندباکس، تنها چند‌سنت ارزش دارد اما یک آواتار از مجموعه کریپتوپانک، طی چند روز گذشته با قیمت صد و بیست و چهار‌هزار اتریوم به‌فروش رفت.
حضور و سرمایه‌گذاری در بازار انواع توکن‌های غیر‌مثلی یکی از جذاب‌ترین بخش‌های تکنولوژی بلاکچین است البته که باید پیش از ورود به آن، مثل هر بازار دیگری، اطلاعات و آموزش‌های لازم را کسب کرد و با توجه به اینکه هنرمندان بسیاری با سرمایه‌گذاری‌های چند‌میلیون دلاری وارد این حوزه شده‌اند، کارشناسان انتظار آینده روشنی را دارند.
