به نظر می رسد ویروس بیماری منقار و پر پرندگان از استرالیا منشأ گرفته باشد، جایی که همچنان جمعیت طوطی های وحشی را تهدید می کند. این ویروس در سراسر جهان در طوطی های در قفس نیز یافت می شود.
این ویروس سلول های فعال سیستم ایمنی و همچنین سلول های تولید کننده پر و منقار را آلوده می کند. پرندگان مبتلا به تدریج پرهای خود را از دست می دهند و دچار ناهنجاری های منقار می شوند. به دلیل نقص ایمنی ایجاد شده توسط این ویروس، اغلب در اثر عفونت های گوناگون ناشی از میکروارگانیسم ها می میرند.
مراقبت های حمایتی و یک محیط بدون استرس و تغذیه مناسب می تواند عمر پرنده را برای مدتی طولانی افزایش دهد.
این ویروس برای تکثیر به سلول های فعال میتوزی وابسته است. درنتیجه، پرندگان جوان بسیار بیشتر از پرندگان بالغ در معرض عفونت هستند.
هیچ درمانی وجود ندارد و این بیماری معمولا کشنده است. ویروس عامل بیماری به کندی بر بدن پرنده اثر می گذارد.
آیا ایدز پرنده همان ایدز انسان است ؟
ویروس عامل بیماری پر و منقار پرندگان یا ایدز پرندگان (PBFD) از خانواده سیرکوویریده است اما ویروس نقص ایمنی انسانی (Human immunodeficiency virus) یا اچ‌آی‌وی (HIV) از خانواده رتروویریده است و این دو ویروس از دو خانواده ویروسی متفاوت هستند .
پرندگان چگونه به” ایدز پرنده ” آلوده می شوند؟
پرندگان مستعد می توانند از طریق حفره دهان، مجرای بینی و از طریق کلوآک (مکانی که مجاری ادراری، گوارشی و تناسلی در آن خالی می شود) آلوده شوند. ویروس به راحتی در مدفوع دفع می شود. ذرات ویروسی وارد شده به چینه دان (بخش ذخیره‌سازی معده) ممکن است نحوه انتقال ویروس از والدین به جوجه ها را توضیح دهد (در طول تغذیه با شیره ی چینه دان).
غلظت بالایی از ویروس در گرد و غبار پر پرندگان آلوده ریخته می شود که احتمال انتشار آن توسط افراد، لباس، مو و غیره را افزایش می دهد.
علائم بیماری منقار و پر پرنده یا ایدز پرندگان چیست ؟
با توجه به سن پرنده، علایم بیماری ، ممکن است هفته ها ، ماه ها و یا سال ها بعد بر روی پرنده ایجاد شود .
روند بیماری توسط این ویروس به کندی رخ میدهد. اولین علامت بالینی قابل مشاهده، پرهای نکروزه (مرده) یا با شکل غیر طبیعی است.
به محض مشاهده علائم، بیشتر پرندگان به دلیل عفونت ثانویه( بواسطه عوامل میکروبی دیگر) در عرض ۶-۱۲ ماه می میرند.
علائم بالینی شامل ضایعاتی است که بر منقار، پرها یا هر دو اثر می گذارد. معمولاً پرندگان جوان (کمتر از ۳ سال) به این ویروس آلوده می شوند. اشکال مختلفی از این بیماری ممکن است دیده شود. شکل بیماری که در یک پرنده مشاهده می شود تحت تأثیر سن پرنده در هنگام ابتلا است.
شکل تحت حاد :
این حالت در پرندگان به تازگی هچ شده (که اخیراً از تخم خارج شده اند) رخ می دهد. علائم مشاهده شده سپتی سمی (“مسمومیت خون”، ناشی از باکتری ها و سموم باکتریایی در جریان خون) همراه با ذات الریه، انتریت (عفونت روده کوچک)، کاهش وزن و مرگ است.
اگر کالبد گشایی (پس از مرگ) و بافت شناسی (بررسی میکروسکوپی بافت ها) بر روی پرندگانی که به طور ناگهانی می میرند انجام نشود، به راحتی تشخیص داده نمی شود، زیرا این پرندگان جوان قبل از تشخیص ناهنجاری های پر می میرند.
فرم حاد:
شکل حاد در پرندگان جوانی که اولین پرهایشان در حال تشکیل است، دیده می شود. علائم بیماری منقار و پر پرندگان در این حالت شامل افسردگی برای چند روز و به دنبال آن تغییرات ناگهانی در شکل گیری و ظاهر پرهای در حال رشد، از جمله پر ریزی زودرس است.
برخی از این پرندگان ممکن است در عرض ۱-۲ هفته بمیرند.
فرم مزمن:
این شکل در پرندگان مسن‌تر اتفاق می‌افتد و این پرندگان به تدریج پرهای غیرطبیعی در یک الگوی متقارن روی پر ریزی های متوالی ایجاد می‌کنند.
پرهای کوتاه و یا پیچ خورده تغییر شکل یافته دیده می شود. این تغییرات در پرندگانی رخ می دهد که از مرحله حاد بیماری جان سالم به در برده اند.
اگر پرندگان مبتلا به اندازه کافی عمر کنند، ممکن است دچار طاسی شوند.
ناهنجاری های منقار نیز ممکن است بعد از یک دوره طولانی بیماری ،رخ دهد .
این ناهنجاری ها بعد از تغییرات قابل توجهی در پر رخ می دهد .
بیماری ایدز پرندگان چگونه تشخیص داده می شود؟
یک آزمایش PCR از پرهای در حال رشد برای تشخیص DNA ویروس PBFD می تواند انجام شود.
آزمایش خون با استفاده از پروب DNA بهترین راه برای تشخیص این بیماری است. بیوپسی پوست و پر را می توان برای از بین بردن شک به سایر علل غیر طبیعی پوست و پر استفاده کرد.
چگونه بفهمم پرنده من به” ایدز پرندگان” آلوده شده است؟
با استفاده از یک آزمایش خون ساده یا فولیکول پر می توان پرندگان را از نظر ویروس غربالگری کرد. پرندگان جدید باید از نظر بیماری غربالگری شوند. اگر پرنده آلوده باشد، احتمالاً برای مدتی طولانی علائم بالینی را نشان نخواهد داد و مالک باید از این موضوع آگاه باشد.
پرنده باید با ضمانت فروشنده خریداری شود که در صورت بیمار بودن پرنده، امکان بازگرداندن پرنده و یا دریافت زیان وجود داشته باشد. اگر تست پرنده ای مثبت شد، باید تحت ضمانت نامه باشد و مالک ممکن است تصمیم به بازگرداندن آن بگیرد.
هر مالکی که پرنده جدیدی خریداری می کند، باید پرنده ی نگهداری شده قبلی و پرنده جدید را قبل ورود پرنده جدید به خانه آزمایش کند.
سواب های کلواکال در تشخیص PBFD مفید نیستند. پروب PBFD ممکن است بر روی بیوپسی خون کامل یا فولیکول پر انجام شود، و بیوپسی پر مثبت از نظر پیش آگهی خطرناک تر از آزمایش خون مثبت است.
در صورت عدم وجود علائم بالینی، آزمایش مثبت بیمار از طریق نمونه خون باید فقط به عنوان مظنون درمان شود و ۳۰ روز بعد مجدداً آزمایش شود.بسیاری از این بیماران به حالت منفی بر می گردند و خطری برای خود یا سایر پرندگان ایجاد نمی کنند.
نمونه‌برداری‌های فولیکول پر که آزمایش آنها مثبت است، نشان‌دهنده بیماران آلوده است که پیش‌آگهی بسیار بدی دارند و به‌شدت برای سایر پرندگان عفونی هستند.
بیماری منقار و پر چگونه درمان می شود؟
متأسفانه هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد و معمولاً کشنده است.جهت دریافت توصیه های مربوط به داروها با دامپزشک مشورت نمایید.
مراقبت های حمایتی و تغذیه مناسب (سبزیجات و میوه ها و ..) می تواند انجام شود و یک محیط بدون استرس می تواند عمر پرنده را برای مدتی طولانی افزایش دهد.(با دامپزشک مشورت شود)
پرندگان مبتلا باید از پرندگان غیر آلوده جدا نگهداری شوند زیرا بیماری به راحتی قابل انتقال است.
*** دکتر حمید حاجی | دامپزشک ***
گردآوری وبسایت دکتر کاسکو
