قلب یکی از مهم ترین اندام حیاتی بدن است که عملکرد خود را جهت پمپاژ و رساندن خون از طریق رگ ها به اندام های مختلف بدن به صورت منظم و مرتب انجام می دهد. ضربان قلب ممکن است در طول روز به دلیل انجام فعالیت های ورزشی بالا برود و یا در هنگام خواب کاهش پیدا کند. اما تغییر ضربان قلب با پایین و بالا شدن آن در طول روز بدون انجام فعالیت یا کار خاصی می تواند نشان دهنده یک نوع اختلال و مشکل در این عضو حیاتی بدن باشد که با نام آریتمی قلبی شناخته می شود.
آریتمی قلبی یک ناهنجاری است که در سیگنال های الکتریکی هماهنگ کننده ضربان قلب به وجود می آید و در عملکرد صحیح قلب اختلال و مشکل ایجاد می کند. این اختلال باعث می‌شود تا ضربان قلب به درستی کار خود را انجام ندهد در این صورت ممکن است، شدت ضربان قلب بالا رفته (تاکی کاردی) و یا میزان ضربان قلب (برادی کاردی) کاهش یابد.
این عدم نظم و عملکرد صحیح قلب یا همان آریتمی قلبی در برخی موارد ممکن است، خطرناک نبوده و فرد بدون مشکل خاصی به زندگی خود ادامه دهد، اما در برخی موارد آریتمی های قلبی هشدارهای جدی و مهمی برای سلامتی هستند و می توانند حتی تهدید کننده زندگی فرد باشند.
آریتمی قلبی چیست و چگونه سلامت قلب را تحت تاثیر قرار می دهد؟
قلب سیستم الکتریکی مخصوص به خود را دارد. تکانه های الکتریکی برای ایجاد ضربان قلب و در نتیجه پمپاژ خون در کل بدن ضروری هستند. قلب چهار حفره دارد، دو حفره در سمت راست و دو حفره در سمت چپ قرار دارند. دو حفره فوقانی (دهلیز) و دو حفره پایینی (بطن) هستند. در یک قلب سالم، سیگنال های الکتریکی منظم باعث می شود که این چهارحفره با یک ریتم ثابت 60 تا 100 ضربه در دقیقه منقبض و شل شوند. همانطور که گفته شد آریتمی یک نقص در سیستم الکتریکی قلب است که بر روی ریتم پمپاژ قلب اثر می گذارد. فعالیت الکتریکی غیرطبیعی باعث می شود که عضله قلب خیلی سریع، آهسته یا نامنظم بزند. این در نهایت می تواند سلامت عضله و ماهیچه های قلب را تحت تاثیر قرار دهد.
در یک قلب سالم، ضربان قلب خود را احساس نمی کنید. به همین دلیل است که اگر احساس کردید قلبتان خیلی سریع، خیلی آهسته یا نامنظم می زند، باید به پزشک مراجعه کنید تا از عوارض جانبی این اختلال مانند سکته قلبی یا نارسایی قلبی در امان باشید.
چه عواملی موجب آریتمی قلبی می شوند؟
اگر ضربان قلب نا منظمی دارید که باعث ناراحتی شما شده و فعالیت های روزانه شما را تحت تاثیر قرار می دهد، به طور حتم از آریتمی قلبی رنج می برید که عوامل و محرک های خاصی در آن دخیل هستند. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1) مصرف الکل
2) مصرف بیش از اندازه کافئین
3) استعمال سیگار و دخانیات نیکوتین دار
4) خستگی های مفرط
5) بیماری درمان نشده مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا
6) مصرف خود سرانه برخی از داروها (چه بدون نسخه و چه با نسخه).
7) داشتن استرس (فیزیکی یا عاطفی)
تشخیص آریتمی قلبی چگونه است؟
برای تشخیص آریتمی قلبی، پزشک علائم و نشانه های شما را بررسی می کند و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. آزمایش های تشخیصی زیر برای تأیید آریتمی قلبی یا رد سایر شرایط انجام می شوند:
1) الکتروکاردیوگرام: این آزمایش سیگنال ها و فعالیت های الکتریکی قلب را اندازه می گیرد.
2) هولتر مانیتور: این یک نوعی الکتروکاردیوگرام قابل حمل است که فعالیت قلب را به مدت 24 ساعت یا بیشتر ثبت می کند.
3) اکوکاردیوگرافی: این آزمایش تصاویر متحرکی از قلب شما ایجاد می کند. ممکن است بیماری ساختاری قلب یا لخته شدن خون در قلب شما را تشخیص دهد.
4) ضبط حلقه قابل کاشت: این دستگاه کوچک در زیر پوست و در ناحیه قفسه سینه کاشته شود تا به طور مداوم فعالیت الکتریکی قلب را ثبت کند و ریتم های غیر طبیعی قلب را تشخیص دهد.
5) تست ورزش: این تست آریتمی های قلبی ناشی از تمرینات ورزش را اندازه گیری می کند.
6) تست میز شیب: این تست ضربان قلب و فشار خون شما را هنگامی که روی میز دراز می‌کشید و نحوه واکنش قلب شما هنگام ایستادن را بررسی می‌کند.
7) نقشه برداری الکتریک قلب یا الکتروفیزیولوژیک: در این آزمایش، الکترودها می توانند گسترش تکانه های الکتریکی را در قلب ترسیم کنند. پزشکان از این طریق می توانند از الکترودها می توانند ضربان غیر طبیعی قلب را تشخیص دهند.
درمان آریتمی قلبی چگونه است؟
ایده خوبی است که بررسی کنید چه چیزی باعث ایجاد آریتمی های قلبی شما شده. عوامل پرخطر را در زندگی خود شناسایی کنید و در صورت امکان از این محرک ها و عوامل اجتناب نمایید. اگر فکر می کنید که دارو ممکن است باعث ایجاد آریتمی شما شود، با پزشک خود صحبت کنید. هرگز بدون مشورت با پزشک خود، مصرف داروهای تجویزی را قطع نکنید.
در برخی افراد، انجام انواع خاصی از تمرینات ورزشی ممکن است باعث ایجاد آریتمی قلبی شود. اگر فکر می کنید این اتفاق برای شما می افتد، با پزشک خود صحبت کنید. فراموش نکنید، فعالیت بدنی برای سلامت قلب و سلامت کلی شما بسیار مهم است. پس در مورد نوع تمرینات، شدت و زمان آنها با پزشک مشورت کنید. پزشک به شما کمک می کند تا سلامت خود را مدیریت کرده و داروها یا فعالیت های جایگزین مناسب را انجام دهید.
درمان آریتمی ممکن است تنها در صورتی مورد نیاز باشد که آریتمی تهدید کننده زندگی باشد یا علائم قابل توجه یا مشکلات سلامتی جدی ایجاد کند. درمان بستگی به علت آریتمی و تأثیر آن بر سلامت شما دارد. درمان آریتمی قلبی به صورت زیر خواهد بود:
1) کاردیوورژن الکتریکی: ایجاد یک شوک الکتریکی به قفسه سینه برای بازگرداندن ریتم الکتریکی طبیعی که تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.
2) فرسایش کاتتر: روشی تهاجمی است که در بیمارستان با استفاده از کاتتر انجام می شود تا عاملی که در ناحیه داخلی قلب باعث ریتم غیر طبیعی شده، برداشته شود.
3) تجویز دارو: پزشک برای عادی سازی ریتم قلب یا کاهش ضربان قلب (بتابلوکرها، مسدودکننده‌های کانال کلسیم و دیگوکسین)،یا دیگر داروهای تنظیم کننده ضربان قلب را تجویز می کند. همچنین اگر پزشک احساس کند آریتمی قلبی خطر سکته را افزایش می دهد، ممکن است داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقاد) را نیز تجویز نماید.
4) ضربان ساز: یک دستگاه کوچک قابل کاشت است که قلب را برای حفظ ریتم منظم به صورت الکتریکی تحریک می کند.
5) دفیبریلاتور قلبی قابل کاشت (ICD) : برای نظارت مستمر و اصلاح ریتم غیر طبیعی قلب توصیه می شود.
6) دفیبریلاسیون خارجی (AED): یک جریان الکتریکی خفیف برای بازنشانی ریتم قلب هنگام ایست قلبی ناشی از آریتمی است.
در کلینیک آریتمی دکتر محمود افتخارزاده و دکتر میرمعصومی تمام خدمات پزشکی و درمانی مورد نیاز بیماران به صورت کاملاً حرفه‌ای و تخصصی ارائه می شود و شما می توانید روند بهبودی و درمان بیماری خود را به صورت کامل و اصولی طی کنید. جهت دسترسی و مشاوره برای دریافت نوبت و خدمات می توانید به آدرس تهران خیابان ولیعصر- خیابان توانیر(عباس پور) پلاک 22 مراجعه نمایید و یا از طریق شماره تلفن های زیر اقدام کنید:
88881891
87793628
88793389
منبع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/heart-arrhythmia/symptoms-causes/syc-20350668
https://www.heartfoundation.org.au/conditions/heart-arrhythmia
