کاهش ضربان قلب در خواب یک پدیده طبیعی است که بهطور معمول در بسیاری از افراد رخ میدهد. این کاهش ضربان معمولاً در فازهای خاصی از خواب به وقوع میپیوندد و میتواند نشانهای از سلامتی باشد. با این حال، برخی از عوامل میتوانند باعث کاهش بیش از حد ضربان قلب شده و مشکلاتی ایجاد کنند. در این مقاله به بررسی علتها، دلایل پزشکی، و راههای مدیریت این وضعیت خواهیم پرداخت.
در طی خواب، بدن وارد فازهای مختلفی از جمله خواب عمیق و خواب REM (حالت حرکت سریع چشم) میشود. در این فازها، فعالیت سیستم عصبی خودکار کاهش مییابد، که باعث کندتر شدن ضربان قلب میشود. این فرآیند بهطور معمول در افراد سالم و بدون مشکلات قلبی اتفاق میافتد و نشاندهندهی بازسازی و استراحت بدن است.
کاهش ضربان قلب در خواب میتواند تا حدود ۱۰-۲۰ ضربان در دقیقه از حالت طبیعی کم شود. این تغییرات در بدن معمولاً نگرانکننده نیستند و به حفظ انرژی و بهبود کیفیت خواب کمک میکنند.
در بعضی از شرایط پزشکی، کاهش ضربان قلب در خواب میتواند علامتی از مشکلات جدیتری باشد. یکی از مهمترین این وضعیتها bradycardia یا ضربان قلب پایینتر از ۶۰ ضربان در دقیقه است. در برخی افراد، bradycardia ممکن است در هنگام خواب شدیدتر شود و به مشکلاتی مانند سرگیجه، ضعف، یا تنگی نفس منجر شود.
در این موارد، اختلالات ساختاری در قلب یا مشکلات مربوط به سیستم الکتروفیزیولوژی ممکن است باعث کاهش غیرطبیعی ضربان قلب شوند. به همین دلیل، اگر ضربان قلب در خواب به حدی کاهش یابد که عملکرد روزانه شما را تحت تأثیر قرار دهد، باید به پزشک مراجعه کنید.
برای تشخیص دقیق وضعیت کاهش ضربان قلب در خواب، پزشکان معمولاً از روشهای مختلفی مانند هولتر مانیتورینگ یا الکتروکاردیوگرام (ECG) استفاده میکنند. این تستها میتوانند به پزشک کمک کنند تا فعالیت قلب شما را در طول شب بررسی کرده و در صورت لزوم اقدامات درمانی لازم را انجام دهند.
در صورتی که کاهش ضربان قلب در خواب ناشی از یک اختلال جدی مانند اختلالات الکتروفیزیولوژیکی یا مشکلات ساختاری قلب باشد، درمانهایی مانند نصب پیس میکر یا درمان دارویی ممکن است مورد نیاز باشد.
برای حفظ ضربان قلب سالم و جلوگیری از کاهش غیرطبیعی آن در خواب، رعایت برخی نکات بهداشتی مفید است:
فعالیت بدنی منظم میتواند به بهبود عملکرد قلب کمک کند و باعث تنظیم ضربان قلب در طول شب شود.
مصرف مواد غذایی مغذی و کم نمک میتواند به حفظ سلامت قلب کمک کند.
کاهش استرس و اضطراب از طریق تکنیکهای آرامشبخش مانند مدیتیشن و یوگا میتواند بر سلامت قلب تأثیر مثبت بگذارد.
ضربان قلب پایین یا برادیکاردی در اکثر افراد کاملاً طبیعی و بیخطر است. اما در برخی افراد، این وضعیت میتواند نشاندهندهی مشکلی جدی باشد. زمانی که ضربان قلب به حدی کاهش مییابد که خون کافی برای تأمین نیازهای خود قلب پمپاژ نمیشود، خطرات جدیتری بروز میکند.
در این شرایط، علاوه بر علائمی مانند خستگی مفرط، سرگیجه و تنگی نفس، در موارد شدید و درمان نشده، برادیکاردی میتواند منجر به ایست قلبی و حتی مرگ شود. بنابراین، اگرچه ضربان قلب پایین در خواب معمولاً طبیعی است، اما در صورت وجود علائم هشداردهنده یا تداوم آن در طول روز، مراجعه به پزشک و بررسی دقیق وضعیت قلبی-عروقی ضروری است تا از بروز عوارض جدی و تهدیدکنندهی حیات جلوگیری شود. (منبع: کلینیک آریتمی توانیر)
در نهایت، توجه به تغییرات ضربان قلب خود در خواب و مشورت با پزشک میتواند به شما کمک کند تا از هرگونه مشکل قلبی جلوگیری کنید و خواب بهتری داشته باشید.