طرح «ایجاد بندر تجارت آزاد هاینان» این استان (جزیره) را به بزرگترین منطقه ویژه اقتصادی در چین تبدیل خواهد کرد. این طرح مجموعه ای از سیاست های ویژه از جمله حذف حقوق و عوارض ورودی، کاهش نرخ مالیات بر درآمد برای نخبگان، کاهش میزان مالیات شرکت ها تا 15 درصد و تسهیل صدور روادید برای مقاصد تجاری را در برمی‌گیرد. سیاست های کلیدی این طرح شامل آزادسازی تجارت کالا و خدمات، تسهیل سرمایه گذاری و گشودن بخش های کلیدی، تبادل آزادانه سرمایه و داده‌ها و اجرای سیاست ورود بدون روادید می‌باشد.
در آغاز ماه ژوئن 2020، کمیته مرکزی حزب کمونیست و شورای دولتی چین به طور مشترک طرح «ایجاد بندر تجارت آزاد هاینان» را تصویب کردند که این استان (جزیره) را به بزرگترین منطقه ویژه اقتصادی در چین تبدیل خواهد کرد. این استان 35 هزار کیلومتر مربع وسعت و 9.5 میلیون نفر جمعیت داشته و از نظر وسعت و جمعیت برتر از رقبای منطقه ای خود یعنی هنگ کنگ و سنگاپور می‌باشد.
این طرح مجموعه ای از سیاست های ویژه از جمله حذف حقوق و عوارض ورودی، کاهش نرخ مالیات بر درآمد برای نخبگان، کاهش میزان مالیات شرکت ها تا 15 درصد و تسهیل صدور ویزا برای مقاصد تجاری را در برمی‌گیرد. این سیاست ها بمنظور تنوع بخشیدن به صنایع ابتدایی و تبدیل هاینان به یک مقصد استراتژیک تجاری و سرمایه گذاری در چین طراحی شده اند.
استان‌هاینان، جزیره ای در جنوبی ترین نقطه چین بیشتر به دلیل سواحل شنی و تفرجگاه‌های ساحلی شناخته شده است. به دلیل همجواری با کشورهای عضو اتحادیه جنوب شرق آسیا (آ.سه.آن)، منطقه تجارت آزاد هاینان به عنوان خط مقدم ارتباط چین با کشورهای جنوب شرقی آسیا عمل می‌کند. این امر فرصت های جدیدی را در ابتدای مسیر «کمربند-راه» ایجاد کرده است. همچنین، هاینان مرکز مهمی در آنچه از آن به عنوان "جاده ابریشم دریایی" یاد می‌شود، خواهد بود.
منطقه تجارت آزاد هاینان کل استان (جزیره) را تشکیل می دهد و موضوع اصلی این طرح آزادسازی جریانات مرزی تجاری، سرمایه گذاری، نیروی کار، حمل و نقل و داده‌ها است. این منطقه برای شرکت های خارجی، دسترسی گسترده تری به بازار - به ویژه برای صنایعی مانند ارتباطات از راه دور، گردشگری و آموزش - و جریان آزاد پول بین‌هاینان و بازارهای خارج از کشور را فراهم می‌کند.
در طرح دولت برای ایجاد منطقه تجارت آزاد هاینان جدول زمانی چهار مرحله ای برای دستیابی به مراحل مختلف توسعه تعیین شده است:
تا سال 2020:
- عملیاتی نمودن منطقه تجارت آزاد؛
- بهبود قابل توجه تعاملات بین المللی؛
- تسهیل سرمایه گذاری و تجارت، مقررات زیست محیطی و بهبود خدمات مالی برای ایجاد یک محیط اکولوژیکی درجه یک.
تا سال 2025:
- ایجاد فضای کسب و کار پیشرو در چین؛
- بهبود قابل توجه رقابت صنعتی و پیشگیری و کنترل قوی و موثر ریسک؛
- بهبود تدریجی قوانین و مقررات سازگار برای ساخت بنادر تجارت آزاد.
تا سال 2035
- رسیدن به بلوغ عملیاتی بندر تجارت آزاد هاینان؛
- تبادل آزادانه و راحت افراد، حمل و نقل و داده‌ها؛
- ایجاد محیط کسب و کار پیشرو در جهان؛
- حضور در خط مقدم نوسازی سوسیالیستی.
2050:
- ایجاد بندر تجارت آزاد سطح بالا با نفوذ بین المللی قوی.
سیاست های کلیدی برای سرمایه گذاری:
1- آزادسازی تجارت کالا و خدمات
یکی از مهمترین ویژگی‌های این طرح ایجاد کنترل های گمرکی "خط اول" و "خط دوم" در چین است. کالاهایی که از خارج وارد هاینان می‌شوند مشمول سیستم کنترل "خط اول" می‌شوند. اصطلاح "آزادسازی خط اول" بدان معنی است که کالاهای خارجی و داخل هاینان بدون نظارت گمرکی می‌توانند آزادانه وارد و خارج شوند. "کنترل خط دوم"، یعنی کالاهایی که از بندر منطقه آزاد تجاری‌هاینان به مناطق دیگر کشور چین وارد می‌شوند، مشمول پرداخت مالیات و عوارض گمرکی می‌باشند.
بندر تجارت آزاد هاینان مسئول تهیه لیستی از کالاهایی است که از واردات یا صادرات آنها ممنوع یا محدود شده اند. علاوه بر این، فهرست کالاهایی که هنگام ورود به بندر تجارت آزاد مشمول حقوق و عوارض واردات می‌شوند، مشخص می‌شود. کالاهای خارج از این فهرست از تعرفه معاف هستند و می‌توانند آزادانه از استان خارج و یا وارد استان شوند.
در حالی که این لیست ها هنوز تعیین نشده اند، در حال حاضر گروه‌های مختلف کالاهای وارداتی که از پرداخت عوارض واردات، مالیات بر ارزش افزوده واردات و مالیات مصرف معاف خواهند بود، عبارتند از:
- تجهیزات و ماشین آلات تولیدی برای استفاده شرکت ها و کارخانه‌ها؛
- وسایل نقلیه عملیاتی و قایق های تفریحی؛
- مواد اولیه و واسطه وارد شده برای تولید؛
- کالاهای وارداتی خریداری شده توسط ساکنان جزیره.
کالاهایی که از هاینان به سرزمین اصلی چین می آیند طبق مقررات مربوط به واردات و حقوق و عوارض گمرکی مراحل مربوطه را طی می‌کنند.
کالاهای تولیدشده در هاینان که حاوی مواد وارداتی نیستند و یا بیشتر از 30 درصد ارزش افزوده آن در فرآیند تولید در هاینان ایجاد شده باشد، هنگام ورود به سایر مناطق چین از تعرفه واردات معاف هستند.
برای کالاهایی که از سرزمین اصلی می آیند، از طریق هاینان ترانزیت و به سرزمین اصلی برمی‌گردند، هیچگونه پردازش گمرکی لازم نیست. آنها می‌بایست تحت نظارت گمرک در بندر تجارت آزاد بارگیری و تخلیه شوند، اما جدا از سایر کالاهای تحت نظارت گمرک ذخیره شوند.
علاوه بر این، طبق این طرح هاینان مناطق نظارت ویژه ای ایجاد می‌کند تا مدیریت صادرات و واردات انعطاف پذیرتری داشته باشد. این جزیره "پنجره واحد" مناسب و کارآمد به منظور تسهیل امور گمرکی ایجاد خواهد کرد.
2- تسهیل سرمایه گذاری و گشودن بخش های کلیدی
این طرح مجموعه ای از سیاست ها را با هدف آزادسازی تجارت خدمات با اجرای سیستم سرمایه گذاری "حداقل تأیید" اعمال می‌کند. این سیستم شامل یک لیست دسترسی ویژه به منظور تسهیل دسترسی به بازار و همچنین یک لیست منفی برای سرمایه گذاری خارجی است (لیست منفی به فعالیت هایی اطلاق می‌شود که توسط دولت برای اتباع خارجی ممنوع شده است).
این طرح با اجرای "سیستم تعهد دسترسی و ورود به بازار" شرایطی را ایجاد می‌کند که شرکت های خارجی دسترسی گسترده تری به بازار در هاینان پیدا کنند که شامل موارد زیر می‌باشد:
- ایجاد سیستم بایگانی جامع؛
- تسهیل صدور مجوز و تأیید برای سرمایه گذاری؛
- مدیریت لیست منفی برای سرمایه گذاری خارجی با کاهش ممنوعیت و محدودیت؛
- توسعه سیستم نوآورانه مدیریت سرمایه گذاری با تمرکز بر ساده سازی نظارت بر فرآیندها از طریق روش هایی مانند مجوزهای الکترونیکی.
سیاست های ترجیحی مختلفی برای توسعه صنایع در منطقه تجارت آزاد هاینان مطرح شده است. به عنوان مثال، طبق مفاد این طرح تا سال 2025، درآمد حاصل از سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) در صنعت گردشگری، خدمات مدرن و صنایع پیشرفته از مالیات بر درآمد شرکت (CIT) معاف خواهد بود.
همچنین، صنایع زیر مشمول حمایت اضافی دولت در بندر تجارت آزاد هاینان می‌باشند:
ارتباطات از راه دور:
- حذف محدودیت های سهم شرکت های خارجی در خدمات مخابراتی با ارزش افزوده، به اشخاص اجازه می دهد تا خدمات پردازش داده آنلاین را با FTP و در سطح بین المللی انجام داده و سپس به تدریج به سراسر کشور گسترش دهند؛
- گشایش خدمات اساسی ارتباط از راه دور برای شرکت های خارجی؛
- پروژه پایلوت تبادل داده‌های اینترنتی؛
- ساخت کابل های نوری بین المللی زیردریایی و نقاط فرود و راه اندازی دروازه‌های ارتباطی بین المللی.
صنعت مالی و بیمه:
- حمایت از موسسات مالی برای انجام فعالیت ها نظیر تأمین مالی بیمه نامه، تأمین مالی تعهد مالکیت معنوی و غیره با توجه به رعایت قوانین و پیشگیری موثر از ریسک های مالی.
بیمه پزشکی:
- پشتیبانی از موسسات مالی و بیمه ای خارج از کشور برای ارائه خدمات بیمه پزشکی مرزی.
آموزش:
- اعطای مجوز به دانشگاه‌های دارای رتبه بالا در لیست رتبه بندی و کالج های حرفه ای متخصص در علوم، مهندسی، کشاورزی و پزشکی برای ایجاد مدارس مستقل در هاینان.
گردشگری:
- ایجاد منطقه آزمایشی برای صنعت گردشگری کروز و قایق های بادبانی.
این طرح همچنین اقداماتی را بمنظور ایجاد فضای بهتر برای کسب و کارها، از جمله تقویت حمایت از حقوق مالکیت معنوی و ایجاد فضای سرمایه گذاری باز، عادلانه و قابل پیش بینی برای کلیه فعالان بازار در نظر گرفته است. این سند پیشنهاد می‌کند یک سیستم مالیات رقابتی بین المللی ایجاد شود که به اصول تعرفه‌های صفر، نرخ مالیات پایین و سیستم های مالیات ساده پایبند باشد.
طرح ایجاد بندر تجارت آزاد هاینان به عنوان راهی برای جذب فعالیت های بیشتر تجاری به این استان، نرخ ترجیحی 15 درصدی مالیات بر درآمد را برای افراد واجد شرایط ارائه کرده است، مالیات بر درآمد شرکت (CIT) برای تشویق آنها به سرمایه گذاری نیز در سطح 15 درصد محدود خواهد شد.
3- تبادل آزادانه سرمایه و داده‌ها
طرح بندر آزاد هاینان در صدد است تا از طریق گشایش بیشتر بخش مالی و پشتیبانی از راه‌اندازی بسترهای تجارت محصولات مالی مربوط به انرژی، حمل و نقل، حقوق مالکیت، حقوق صاحبان سهام و همچنین مراکز تسویه حساب، جریان تأمین منابع مالی مرزی مطمئنی را ایجاد نماید.
تسهیل امور لجستیک نیز در اولویت اصلی طرح دولت چین می‌باشد. براساس این طرح، هزینه‌های حمل و نقل و لجستیک به روش های زیر کاهش می یابد:
اجرای سیاست آزمایشی تخفیف مالیاتی برای خروج کالا از طریق بندر یانگپو برای عزیمت نهایی به چین؛
اعمال تخفیف های مالیاتی برای کشتی‌های ساخت داخل که در بندر یانگپو ثبت شده و در حمل و نقل بین المللی فعالیت دارند.
با توجه به اهمیت جریان اطلاعات و امنیت داده‌ها، چین گشودن حوزه داده‌ها و توسعه اقتصاد دیجیتال در بندر تجارت آزاد هاینان را گسترش خواهد داد. دولت هاینان اعلام نموده است که قصد دارد برنامه‌های بین المللی تبادل داده‌های اینترنتی را بمنظور گسترش منابع ارتباطی و تقویت چشم انداز تجاری خود اجرا نماید.
4- اجرای سیاست ورود بدون روادید
براساس طرح ایجاد بندر تجارت آزاد هاینان اتباع خارجی می‌توانند بصورت شخصی یا با دعوت شرکت ها و نهادها بدون اخذ روادید برای بازدید از اقوام، معالجه پزشکی و ورزش وارد هاینان شوند. همچنین گروه‌های توریستی می‌توانند بدون ویزا به مدت 15 روز با کشتی وارد جزیره شوند.
جهت تشویق استعدادهای برتر و نخبگان علمی‌برای اقامت یا کار در هاینان مقررات ویژه ای اعمال خواهد شد. به عنوان مثال، دفتر ورود و خروج وظیفه دارد سازوکار ارزیابی استعدادهای بین المللی را با استفاده از بررسی میزان دستمزد یک فرد به عنوان شاخص اصلی برای طبقه‌بندی استعدادها، بهبود بخشد. همچنین سیستم مدیریت لیست منفی به منظور تنظیم میزان ورود اتباع خارجی به بندر، اجرا خواهد شد. دامنه سیاست فعلی ورود بدون روادید گسترش یافته و این امکان برای اجرای گسترده‌تر و تمدید مدت زمان اقامت بدون ویزا فراهم می‌گردد.
سفر رئیس جمهور چین به‌هاینان
شی جین پینگ، رئیس جمهور چین بمنظور بازدید از استان جنوبی هاینان و آشنایی با آخرین تحولات منطقه تجارت آزاد هاینان در آوریل 2022 به این استان سفر نمود. وی در جلسه استماع گزارش کار کمیته حزب کمونیست استان‌هاینان، توسعه بندر تجارت آزاد هاینان را یک پروژه پیچیده و سیستماتیک توصیف کرد که مستلزم آماده سازی و تلاش طولانی مدت است. آقای شی خواستار تسریع توسعه‌هاینان به یک بندر تجاری آزاد با ویژگی‌های چینی و نفوذ جهانی، تعمیق اصلاحات و گشایش در همه زمینه‌ها، ادامه توسعه مبتنی بر نوآوری و توسعه اقتصادی و اجتماعی و همچنین تعادل بین توسعه و امنیت شد و افزود: "هاینان به پارادایم اصلاحات و گشایش در دوره جدید تبدیل خواهد شد".
وی خواستار اطمینان از راه‌اندازی بدون مشکل فعالیت گمرکی مستقل بندر تجارت آزاد طبق برنامه شد و گفت: "باید تلاش هایی برای حفظ امنیت ملی، شناسایی و محافظت در برابر خطرات عمده و هماهنگی اصلاحات، توسعه و ثبات انجام شود".
شی تاکید کرد که‌هاینان باید ساخت یک سیستم صنعتی مدرن را با تمرکز بر گردشگری، خدمات مدرن، صنعت با فناوری پیشرفته و کشاورزی با کارایی بالا در مناطق استوایی افزایش دهد.
بازگشایی اولین دپارتمان کشور چین برای بهبود محیط کسب و کار در هاینان
با تصویب دولت مرکزی در ۱۳ دسامبر2022، اولین دپارتمان بهینه سازی فضای کسب و کار کشور چین در شهر هایکو استان‌هاینان بازگشایی شد. این دپارتمان وظیفه بهبود محیط کسب و کار و خدمات دولتی، به اشتراک‌گذاری داده‌ها و ارتقای اعتبار اجتماعی در بندر تجارت آزاد هاینان را به عهده دارد، که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۵ به یکی از بهترین مکان‌ها برای ایجاد کسب و کار در کشور چین تبدیل شود. استان‌هاینان در سال های اخیر شاهد اجرای بیش از چهل مقررات جدید و سیاست های کلیدی مربوط به بهبود محیط کسب و کار در سراسر استان بوده است.
تقویت همکاری‌های بین المللی در هاینان
طبق "چهاردهمین برنامه پنج ساله توسعه استان‌هاینان (2021-2025)" همکاری‌های بین‌المللی این استان از طریق برگزاری کنفرانس های بزرگ بین المللی، تشویق ایجاد کنسولگری‌ها یا دفاتر سایر کشورها در هاینان، جذب نهادهای بین المللی و سازمان‌های صنعتی، ایجاد انجمن همکاری بین المللی نوآوری در علم و فناوری، گسترش فرهنگ طب چینی و ایجاد مرکز بین المللی تبادل داروی چینی و تقویت همکاری با کشورهای در امتداد "کمربند-راه" تقویت خواهد شد.
واردات اولین خودرو با تعرفه صفر در هاینان
در تاریخ 19 مه 2021 اولین خودرو وارداتی با تعرفه صفر در هاینان وارد این منطقه آزاد تجاری گردید. خودروی تجاری 13 نفره Toyota Hiace در بندر هایکو از گمرک ترخیص شد. ارزش این خودرو 227 هزار یوان (34700 دلار) و میزان معافیت مالیاتی حدود 84 هزار یوان (12844 دلار) بود. سیاست "تعرفه صفر واردات " بندر تجارت آزاد هاینان شامل چهار دسته کالا از جمله تجهیزات تولیدی جهت استفاده شرکت ها، وسایل نقلیه و قایق های تفریحی عمومی، مواد اولیه و لوازم جانبی تولیدی و کالاهای مصرفی ساکنان جزیره می‌باشد.
واردات اولین محموله مواد اولیه داروسازی با تعرفه صفر در هاینان
اولین محموله مواد اولیه برای تولید دارو با تعرفه صفر از گمرک هایکو در سپتامبر 2022 ترخیص شد. دو شرکت داروسازی توانستند برای اولین بار محموله مواد اولیه مورد نیاز خود را بدون پرداخت گمرکی ترخیص کنند. به گفته مدیران این شرکت ها، این مواد اولیه جهت تولید داروهای صادراتی وارد شده و سیاست تعرفه صفر برای این گروه می‌تواند هزینه‌های تولید این شرکت ها را به میزان قابل توجهی کاهش داده و به رقابت پذیری آنها در بازارهای جهانی کمک کند.
شاخص های عملکرد تجارت خارجی استان‌هاینان در سال 2022
ارزش کل واردات و صادرات استان‌هاینان در سال 2022 معادل 200.9 میلیارد یوان بود که نسبت به سال 2021 افزایش 36.8% را نشان می دهد. از این میزان، صادرات 72.2 میلیارد یوان بود که 27.9% رشد یافت. واردات نیز 128.6 میلیارد یوان بود که 12.8% افزایش داشت. صادرات استان‌هاینان به کشور های حوزه کمربند-راه به رقم 75.2 میلیارد یوان رسید که با رشد 74.6% همراه بود.
شاخص های عملکرد اقتصادی استان‌هاینان در سال 2022
تولید ناخالص داخلی استان‌هاینان در سال 2022 معادل 681 میلیارد یوان بود که نسبت به سال قبل 0.2% رشد داشته است. از این مقدار ارزش افزوده بخش کشاورزی 141 میلیارد یوان بود 3.1% افزایش یافت. ارزش افزوده بخش صنعت با رشد 1.3% به 131 میلیارد یوان رسید. ارزش افزوده بخش خدمات نیز 408 میلیارد یوان بود که با رشد 0.2% همراه بود.
نرخ تورم هاینان در سال 2022 معادل 1.6% و درآمد سرانه 30957 یوان بوده است که نسبت به سال گذشته1.6% افزایش داشته است.
حجم روابط تجاری‌هاینان با جمهوری اسلامی ایران (به دلار) در سال 2022
واردات از ایران: 348 میلیون و 68 هزار
صادرات به ایران: 167 میلیون و 327 هزار
حجم کل تجارت: 515 میلیون و 391 هزار
