قبلا هم از ترس در مورد دندانپزشکی نوشتم و میتونید اونو در این لینک بخونید. اما ترس ها غالبا از ناآگاهی میان، از عدم شناخت ما در مورد عجایب. این بار میخوام براتون در مورد پوسیدگی بگم، در مورد اینکه چه اتفاقی برای دندان رخ میده که خراب میشه و چطور به عصب میرسه. دندان از جمله محکمترین ساختارهای بدن هستش و همیشه در کشفیات مومیایی ها دندوها سالم مونده بودن. اما چی شد که ما نمیتونیم ۵۰-۶۰ سال نگهش داریم؟
دندان دو قسمت داره، ریشه و تاج، تاج اون بخشی هست که ما میبینیم و البته توقع داریم سفید و مراریدی باشه. و قسمتی که درون استخوان قرار داره و توسط بافتی به اسم سمان حفظ میشه، ریشه هستش.
بخش اعظم ساختار دندون عاج هستش که هم در ریشه و هم در تاج قرار داره، عاج نقش محافظت از عصب و رگ های خونی رو داره، و در تعامل با استخوان پوشاننده اش در اطراف ریشه هم هست. در مرکز عاج هر دندان در قسمت تاج اتاقکی وجود دارخ که بهش اتاق عصب میگن. از این اتاقک عصب کانالی در طول هر ریشه هست که مویرگهای عصبی و خونی رو به رگ های اصلی متصل میکنه.
در قسمت تاجی مینا کاملا عاج رو میپوشونه و در واقع محافظت اصلی رو مینا انجام میده. مینای دندان در برابر ضربه، جویدن، فشار و پوسیدگی مقاوم تر هستش. ساختار مینا از یک سری کریستال تشکیل شده. خیلی وارد جزئیات شیمیایی نمیشم که حوصله خوندنتون نباشه.
در اتاقک عصب هم که خون و اعصاب حسی جریان داره. اکسیژن و مواد غذایی برای ترمیم و استحکام دندان میرسه.
خب مسلما دیگه روزایی که باور داشتیم کرم میاد دندونا رو میخوره گذشته. پوسیدگی ها به علت تجمع مواد اسیدی حاصل از تخمیر قندها توسط باکتری ها رخ میده، باکتری هایی که وجودشون برای بدن لازم هست اما خب باهاشون چطور باید برخورد کرد؟
وقتی مواد غذایی بخصوص قندها که شامل همه کربوهیدرات ها و قندهای میوه و شیر هم میشه، روی دندان و در فاصله بین دندانی میمونه، توسط باکتری ها تجزیه میشه و اسید درست میکنه، بزاق فقط بخش کمی از مواد غذایی و تولیدات باکتری ها رو میتونه بشوره. یا خوردن سیب و هویج یه تاثیر یک درصدی داره. هیچ چیزی به اندازه مسواک و خمیر دندان نمیتونه کار شستشو رو انجام بده.
پس به بهداشت دهان و دندانتون برسید. با رعایت بهداشت تا حد زیادی جلوی پوسیدگی رو میگیرید و یا سرعتش رو خیلی کم میکنید.
پوسیدگی معمولا از شیار روی دندانهای مولر و یا از بین دندانها شروع میشه. در قسمت شیارها چون بلورهای مینا فرم محکم و ثابت خودشون رو ندارن و زود تحت تاثیر اسیدهایی که گفتیم میشکنن و باعث میشن بیشتر غذا اونجا گیر کنه و بیشتر باکتری تخریبش کنه. در فاصله بین دوتا دندون که لب و زبون نمیتونن تمیز کنن با خورد سیب و هویج هم نمیتونید مونده های غذا رو پاک کنید، یه نقطه امن و عالی برای تجمع باکتری به وجود میارید. و در اون محدوده که مینای دندان هی نازک تر میشه و در محدوده لثه به صفر میرسه چون به اندازه کافی قوی نیست سریعتر تحت تاثیر قرار میگیره و به قولی میپوسه. اگر در این مرحله به دادا دندون رسیدید که هم درد کمتری میکشید و هم هزینه کمتری میدید. معمولا کشف پوسیدگی در این مرحله از عهده شما خارجه چون تغییر رنگ خاصی نداره.
وقتی پوسیدگی در حد مینا هستش و شما در سنین نوجوانی هستید احتمال اینکه پوسیدگی متوقف بشه هست. اما خب چون اکثریت افراد در هیچ مقطع سنی درست مسواک نمیزنن، پس خیلی دنبال این نباشید که متوقفش کنید.
چون ساختار عاج بسیار ضعیف تر از مینا هست، وقتی پوسیدگی به عاج میرسد پیشرفت سریعتری دارد و حجم بیشتری رو درگیر میکنه. گاهی ممکنه که ظاهر دندونتون چیز خاصی رو نشون نده چون مینا خیلی خوشگل روشو گرفته و نمیدونید اون زیر چه خبراس.
برای همین یهو ته دیگ میخورید و دندون میشکنه، میگید این که سالم بود چرا یهو شکست؟!! خب چون عاج زیر مینا ضعیف شده بود. اینجا هنوز هم امید به زنده بودن عصب هست و با یک پرکردگی ساده میشه خوشگلی های دندان رو بهش برگردوند. معمولا در این حالت دندان شما گیر غذایی زیادی داره، پس اگر دیدید خیلی غذا گیر میکنه حتما مشکوک بشید. اگر نمیدونید که کدوم ماده برای پر کردن بهتره و بین زیبایی کامپوزیت و استحکام آمالگام شک دارید، بهتون توصیه میکنم این مقاله رو هم بخونید.
وقتی مینا و عاج به مقدار زیاد تخریب بشن و به داد دندوناتون نرسید پوسیدگی و باکتری ها به عصب میرسن. التهاب ایجاد میکنن و باعث درد و ناراحتی زیاد میشن. شاید توی داروخانه به شما داروهای زیادی پیشنهاد بشه که اینو بزنی رو دندونت خوب میشی
اما هیچوقت خوب نمیشی
فقط برای مدتی دردت قطع میشه تا اینکه عصب کاملا بمیره و دیگه درد رو حس نکنی، این درمان نیست، فقط و فقط تسکین موقت هستش. حتما برای درمان دندون طفلی باید بیایید پیش ما و حتما باید درمان ریشه صورت بگیره.
خب در قدیم الایام که هنوز علم دندانپزشکی پیشرفت نکرده بود، دارویی رو بر روی عصب میذاشتن تا بمیره، بعد به طریقی باهاش برخورد میشد که تو کتابهای قدیمی اصطلاحا میگن مومیایی میشد و بعد از اون دندان رو پر میکردن. اما الان پروسه درمانی یه مسیر دیگه ای رو میره.
بعد از این که تو قسمت تاج دندون پوسیدگی ها رو برمیدارن، با یک سری سوزن که مثل سوهان هستن و عکسشو گذاشتم داخل کانال ریشه ای تمیز میشه، عصب و مویرگ ها ذره ذره شسته میشن و دیواره کانال سوهان زده میشه. کانال دندون که قشنگ خالی و تمیز شد با مواد مخصوص پر میشه. و در اخر هم تاج پر میشه
اینو یادتون بمونه که دندونی که عصب کشی میشه بسیار شکننده و حساسه در ادامه درمان باید روکش بشه
