اگر به هر دلیلی این مجموعه استخوان های ریز گوش میانی دچار مشکل شوند؛ شنوایی مختل می شود. برای رفع اختلال در کارکرد این مجموعه استخوانی گاهی لازم است یک عمل جراحی انجام شود. نام این عمل جراحی اوسیکولوپلاستی است. هدف از عمل جراحی اوسیکولوپلاستی بازسازی مجموعه استخوانچه های گوش میانی است به گونه ای که قدرت شنیدن دوباره به فرد به طور نسبتا کامل یا کامل بازگردد.
شایع ترین عاملی که استخوان های ریز گوش میانی را می تواند با اختلال رو به رو سازد؛ عفونت گوش میانی است. یکی دیگر از عللی که می تواند به اختلالات مجموعه استخوان های ظریف گوش میانی منتهی شود؛ پارگی پرده گوش است. کلستئاتوم، علت دیگری است که می تواند در درازمدت به نابودی استخوانچه های گوش میانی منتهی گردد. همان طور که اشاره شد؛ هر عاملی که باعث تخریب یا اختلال عملکرد این مجموعه استخوانی گوش میانی شود، امکان انتقال امواج صوتی از پرده گوش به گوش داخلی را سلب می کند و افت قدرت شنوایی رخ می دهد.
ضربه یکی دیگر از علت های بروز اختلال در سیستم استخوانی گوش میانی محسوب می شود. اگر ضربه های غیرنافذ شدید به گوش وارد شوند؛ باعث دررفتگی این استخوان ها می شوند. دررفتگی هر یک از این استخوان ها باعث اختلال کل سیستم می شود. در این موارد، انجام عمل جراحی اوسیکولوپلاستی ضرورت پیدا می کند. گاهی ضربه نافذ است یعنی از پوست عبور می کند و وارد گوش میانی می شود. در این موارد، احتمال بروز شکستگی در استخوان های ظریف گوش وجود دارد. لیست بلند بالای عوامل اختلال در کارکرد استخوان های ریز گوش میانی همچنان ادامه دارد. بجز آنچه گفته شد عوامل پرشماری می توانند باعث بر هم زدن وضعیت طبیعی و اختلال کارکرد این مجموعه شوند که برخی از آنها را نام بردیم. همچنان عوامل دیگر مانند تومورها می توانند علل این مشکلات باشند.
اوسیکولوپلاستی با روش های بسیار متنوعی قابل انجام است. این که اوسیکولوپلاستی با چه روشی انجام شود؛ به شرایط گوش میانی بستگی دارد. همچنین گاهی اوقات درمان های غیرجراحی هم می توانند علی رغم مشکلات استخوانچه ها، شنوایی را به فرد بازگردانند. به عنوان نمونه، ممکن است پرده گوش پاره نشده باشد؛ اما استخوان های ظریف گوش میانی آسیب دیده باشند. در این حالت، در برخی موارد، ممکن است با به کارگیری سمعک مناسب، حس شنوایی تا حدود رضایت بخشی بهبود یابد. اگر بیمار برای استفاده از سمعک تمایل نشان ندهد؛ آن گاه عمل جراحی می تواند با ترمیم سیستم استخوانی ظریف گوش میانی، گزینه درمانی کارسازی باشد. نام این عمل جراحی، اوسیکولوپلاستی است.
برخی از مشکلات استخوانچه های گوش میانی را ممکن است جراح در حین عمل جراحی دیگری روی گوش شاهد باشد. به عنوان نمونه، وقتی عمل جراحی ترمیم پرده گوش در حال انجام است، اگر مشکلی در این مجموعه استخوانی ریز دیده شود، ممکن است قابل اصلاح باشد و بازسازی گردد. همان طور که گفته شد، اوسیکولوپلاستی روش های متعددی دارد. گاهی با استخوانچه های خود بیمار امکان ترمیم و انجام عمل جراحی وجود دارد. در مواردی که استخوان های ظریف گوش میانی آن چنان تخریب نشده اند می توان از این روش استفاده کرد. گاهی حتی استخوان ها کمی آسیب دیده اند اما هنوز امکان آن وجود دارد که با تراشیدن این استخوانچه ها و متصل کردن دوباره آنها به هم، قدرت شنوایی فرد تا حد ممکن بهینه شود.
اگر استخوانچه های بیمار به هر دلیلی مانند آسیب های زیاد، قابل استفاده نباشد؛ پروتزها می توانند جانشین استخوانچه ها شوند. این پروتزها شکل ها و طرح های گوناگونی دارند و جنس آنها ممکن است از مواد متفاوتی باشد. گاهی استخوان ها به قدری آسیب دیده اند که به هیچ عنوان قابل استفاده نیستند. در این شرایط با اشکال مناسب پروتزهای استخوانی ریز می توان سیستم استخوانچه ها را ترمیم کرد.
تفاوتهای جراحی اسیکولوپلاستی که یک روش تخصصی برای بازسازی زنجیره استخوانی گوش میانی است را میتوان به شرح زیر بررسی کرد.
البته، این روش زمانی بهترین انتخاب است که سایر روشهای درمانی ناکارآمد بوده یا مشکل ساختاری گوش میانی شدید باشد.
شایع ترین جنس پروتز استخوانچه های گوش میانی، از جنس تیتانیوم است. تیتانیوم یک فلز است اما تا حد بسیار زیادی با بدن سازگار است. این سازگاری باعث می شود واکنش ناخواسته بدن نسبت به این ماده به حداقل ممکن برسد. از سوی دیگر، کارکرد پروتزهای از جنس تیتانیوم بسیار رضایت بخش است. دلایل زیر برای مناسب بودن پروتزهای از جنس تیتانیوم کافی است:
پروتزهای دیگر از جنس هیدروکسی آپاتیت و سایر جنس های دیگر هم وجود دارد. با توجه به این که نتایج حاصل از استفاده از پروتزهای از جنس سایر مواد در مقایسه با پروتزهای تیتانیومی دلچسب نبوده، امروزه از این پروتزها کمتر استفاده می شود. علاوه بر جنس پروتزها، طراحی پروتزها هم متفاوت است. بر اساس این که کدام استخوان ریز موجود در گوش میانی آسیب دیده است، در عمل جراحی اوسیکولوپلاستی ممکن است از طرح های مختلفی از پروتزها بهره گرفته شود.
به منظور بهبود شنوایی بیمار پس از جراحی اسیکولوپلاستی و کاهش عوارض احتمالی این عمل، رعایت دستورالعملهای مراقبتی، ضروری است.
در آخر، اگر کار شما شامل فعالیت بدنی سنگین نیست، معمولا پس از حدود یک هفته میتوانید به کار بازگردید.
جراحی اسیکولوپلاستی با گذشت زمان از روشهای ابتدایی استفاده از استخوانها و غضروفهای بدن به سمت استفاده از مواد پیشرفته بیوپلیمری و بیواکتیو تکامل یافته است. در حال حاضر نیز، مواد مدرنی مانند تیتانیوم به دلیل سازگاری بالا با بافت بدن و کاهش خطر عفونت یا جابهجایی، یکی از محبوبترین گزینهها برای بازسازی استخوان های گوش میانی هستند. روندهای نوین در اسیکولوپلاستی، شامل ترکیب تکنولوژیهای پیشرفته مانند پرینت سه بعدی برای ساخت پروتزهای شخصیسازیشده، استفاده از ایمپلنتهای هوشمند برای بهبود کیفیت شنوایی و توسعه مواد جدید با خاصیت ضدباکتریایی میباشند. که با هدف افزایش دقت جراحی، کاهش خطرات و بهبود نتایج بلندمدت صورت میگیرند.
عمل جراحی اوسیکولوپلاستی در بین اعمال جراحی گوناگون به لحاظ عوارض بعد از عمل، یک عمل جراحی سبک محسوب می شود. دوره نقاهت پس از پایان جراحی به طور معمول بدون هرگونه مشکلی سپری می شود. درصد بسیار کمی از بیماران ممکن است در روزهای پس از عمل جراحی اوسیکولوپلاستی، سرگیجه را گزارش کنند؛ که به طور معمول مشکل ساز نیست و با دارو رفع می شود. نتیجه عمل اوسیکولوپلاستی تا حدود زیادی به میزان آسیب وارده به استخوانچه ها و سایر اجزای گوش بیمار و به طور کلی به شرایط گوش بیمار بستگی دارد. در تقریبا همه موارد اوسیکولوپلاستی، شنوایی فرد بهبود چشمگیری پیدا می کند. اما در مواردی که آسیب های شدید به گوش بیمار وارد شده است این میزان بهبود کمتر است. بهبود شنوایی به معنای این نیست که بیمار قدرت شنوایی طبیعی و عادی حتما پیدا می کند. بلکه به این مفهوم است که شنوایی او نسبت به پیش از عمل جراحی بهتر می شود.
دکتر کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش بیماران نیازمند به اوسیکولوپلاستی در کلینیک خود در تهران هستند. شما می توانید برای دریافت نوبت از طریق راه های ارتباطی زیر با ایشان در تماس باشید.
