وقتی رنگ لثه ها به رنگ طبیعی خود یعنی رنگ صورتی روشن باشد، علاوه بر زیبایی طرح لبخند شما نشان دهنده سلامت دهان و دندان هستند. درست است که یک لثه سالم را با رنگ صورتی روشن می شناسیم ولی رنگ لثه می تواند بسته به فاکتور‌هایی مانند نژاد و ژنتیک، متفاوت باشد. افرادی که دارای پوست روشن تری هستند، لثه های روشن تری دارند و همین طور افراد با پوست تیره، دارای لثه تیره تری می باشند. اگر رنگ لثه های شما از کودکی تا بزرگسالی ثابت بوده لازم نیست نگران چیزی باشید ولی چنانچه رنگ لثه ها تغییر کرد، باید در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید.
در این مطلب می خواهیم به طور اختصاصی درباره دلایل بوجود آمدن لثه بیرنگ که یکی از بیماری های لثه است صحبت کنیم. همان طور که لثه تیره نشانه بیماری های دهان است، لثه بی رنگ هم می تواند یک هشدار برای سلامتی ما باشد.
همه ما دوست داریم دندان های زیبایی داشته باشیم و قطعاً زیبایی لبخند ما علاوه بر دندان به رنگ لثه هم بستگی دارد. در بخش ابتدایی مطلب گفتیم که رنگ لثه ها نشانه ای از سلامت یا عدم آن ارائه می دهند. اگر لثه ها کمرنگ یا سفید شده باشد، باید در این باره حساسیت به خرج بدهید و در اسرع وقت به دندانپزشکی مراجعه کنید. در اینجا به تعدادی از عوامل کمرنگ شدن لثه‌ها اشاره می‌کنیم.
کم خونی یکی از بیماری هایی است که می تواند باعث رنگ پریدگی برخی بافت های بدن شود. افرادی که دچار کم خونی هستند به طور معمول نشانه های زیر را مشاهده می کنند:
● پریدگی رنگ چهره
● فرورفتگی زیر چشم ها
● سرگیجه و خستگی بی‌دلیل
● کمرنگ شدن لثه ها
● و …
معمولاً کم خونی به دلیل کمبود موادی مانند آهن، ویتامین B12، فولیک اسید و … بوجود می آید. اگر متوجه شدید رنگ لثه ها نسبت به گذشته کمرنگ شده اند و علائم مذکور دیگر را هم تجربه کردید، باید به پزشک مراجعه کنید و پس از تشخیص کم خونی، درمان را آغاز نمایید.
کم خونی می تواند به دلایل دیگری هم اتفاق بیفتد برای مثال بیماران سرطانی که تحت شیمی درمانی هستند، در بسیاری موارد دچار کم خونی می شوند و به دنبال آن رنگ لثه ها تغییر کرده و کمرنگ تر می گردد. دارو‌های دیگری که باعث رقیق شدن خون می شوند، نیز عوارضی مانند کمرنگ شدن لثه به همراه دارند.
اگر دچار کم خونی یا مستعد آن هستید، از مصرف مواد زیر بپرهیزید:
● نوشیدنی الکلی
● سیگار
● قهوه
● چای
● محصولات لبنی پر چرب
عامل دیگری که می تواند باعث کمرنگ شدن لثه ها شود، بیماری به نام لوکوپلاکیا است. لوکوپلاکیا یک بیماری مربوط به لثه می باشد که در آن لکه‌ها و جرم های سفید رنگی بر روی لثه تشکیل می شوند و با گذر زمان تعداد این لکه ها بیشتر شده، به هم متصل می گردند به این ترتیب لثه بی رنگ یا کمرنگ می شود.
دانشمندان عامل دقیق بروز لوکوپلاکیا را نمی دانند ولی بر اساس آمار می توان گفت سه دسته از افراد بیش از دیگران با این بیماری درگیر می شوند:
● افراد سیگاری
● افرادی که مشروبات الکلی مصرف می کنند.
● کسانی که بهداشت دهان و دندان را به دقت رعایت نمی کنند.
توجه کنید که جرم ها در این بیماری دقیقاً شبیه به جرم معمولی هستند ولی با مسواک تمیز نمی شوند و ثابت باقی می مانند. چنانچه لکه های سفید رنگی را روی لثه مشاهده کردید، در اسرع وقت به دندانپزشکی مراجعه نمایید. لوکوپلاکیا یک بیماری ساده است که به راحتی توسط دندانپزشکان معالجه می گردد اما اگر در این باره سهل انگاری کنید، ممکن است لوکوپلاکیا احتمال ابتلا به سرطان دهان را بالا ببرد.
می دانید که در یائسگی تغییرات هورمونی زیادی در بدن زنان اتفاق می افتد. بسیاری از این تغییرات باعث بیماری می شوند یا اینکه زمینه ابتلا به برخی بیماری ها را فراهم می نمایند. برای مثال تغییرات هورمونی در یائسگی تاثیرات مستقیمی بر جریان خون دارد.
با کاهش جریان خون در بافت هایی مانند لثه، بسیاری از خانم ها در دوران یائسگی خود، علائمی مانند کمرنگ شدن لثه ها را تجربه می کنند. معمولاً پس از بروز این مشکل عوامل قارچی در لثه ها رشد می نمایند. بنابراین لازم است ابتدا درمانی برای قارچ ها و سپس خشکی لثه صورت بگیرد.
خانم هایی که در آستانه یائسگی هستند یا یائسه شده اند، باید با دقت بیشتری بهداشت دهان و دندان را رعایت کنند و نسبت به نشانه هایی مانند کمرنگ شدن و خشکی لثه هوشیار باشند.
یکی از بیماری های عفونی لثه که در مراحل اولیه با کمرنگ شدن لثه‌ها بروز می کند، ژنژیویت است. ژنژیویت به دلیل رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان بوجود می آید و کم کم لثه‌ها را سفید می کند.
در مراحل حاد این بیماری، لثه ها تحلیل رفته و دندان ها لق می شوند. در صورت مشاهده لکه های سفید در اسرع وقت به دندانپزشکی مراجعه کنید تا دندانپزشک پس از معاینه، تشخیص دقیقی ارائه بدهد و درمان را آغاز کند.
معمولاً عفونت های قارچی در سراسر بدن یک نشانه رایج دارند و آن هم زخم ها یا ترشحات سفید رنگ است. اگر در لثه ها، گوشه زبان، داخل لپ و … زخم های سفید یا شیری رنگ مشاهده کردید احتمالاً به یکی از بیماری های قارچی لثه مبتلا شده اید.
عفونت های قارچی دهانی در کودکان، سالمندان و همچنین افراد مبتلا به دیابت بیشتر دیده می شود. عفونت های قارچی دهانی در مراحل اولیه به راحتی با دارو درمان می شوند.
اگر در اثر حوادث مختلف به فک ضربه ای وارد شود، ممکن است تا مدتی رنگ لثه در ناحیه ای که ضربه وارد شده است کمرنگ تر از نواحی دیگر باشد. همچنین وقتی دندانی را بکشید، لثه اطراف آن تا چند روز به رنگ سفید دیده می شود ولی بعد از مدتی بهبود پیدا می کند.
نیکوتین موجود در توتون می تواند روی تولید ملانوسیت ها تاثیر زیادی گذاشته و یا آن ها را به تولید ملانین تحریک میکند. ملانوسیت ها سلول های اختصاصی در بدن بوده و مسئول تولید رنگدانه ها هستند. سیگار کشیدن می تواند باعث ایجاد تغییر رنگ لثه شود. تغییر رنگ ممکن است در تکه های کوچکی ظاهر شود یا در کل دهان تاثیر بگذارد.
برای درمان آکنه و برخی از عفونت ها مانند کلامیدیا داروهایی استفاده می شود که ممکن است باعث ایجاد یک عارضه ناخواسته شود. این عارضه مینوسیکلین است که می تواند رنگدانه ها را تحت تاثیر قرار دهد.
هنگامی که این تغییر رنگ در دهان رخ دهد (مثلا تغییر رنگ لثه) فرد باید با پزشک خود در مورد تغییرات ناشی از داروها صحبت کند. زیرا یک پزشک می تواند جایگزین هایی برای اغلب داروها تجویز کند.
رد آمالگام می تواند در هر نقطه از دهان ظاهر شود. اما معمولا در کنار یک پر شدگی یا ترمیم دندان ظاهر می شود. ظاهر آن طوری است که به نظر می رسد یک پچ یا رد سیاه، خاکستری یا آبی در داخل دهان وجود دارد. آمالگام ترکیبی از فلزات مورد استفاده برای پر کردن دندان یا ترمیم دندانهای پوسیده است. این خال ها هیچ ضرری برای سلامتی ندارند.
دهان خندقی یک نوع عفونت مسری غیر عفونی و غیرسرطانی در بافت لثه ها است که به صورت ناگهانی ایجاد میشود. این بیماری باعث بوجود آمدن تب، لثه های دردناک و بد بویی دهان می شود. اگر یک لایه از بافت مرده در طول لثه ایجاد شود می تواند باعث ایجاد لثه سیاه یا خاکستری شود.
به دنبال این بیماری، ترشح دهانی ناشی از رشد سریع باکتری در دهان است که به ژینژیویت (التهاب شدید لثه) منتهی میشود. این عارضه به علت ضعف بهداشت دهان، استرس، کمبود خواب یا رژیم غذایی نامناسب ایجاد می شود.
در بخش های قبلی درباره عوامل کلی تغییر رنگ لثه صحبت کردیم ولی چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟ اگر تغییر رنگ لثه ها همراه با علائم دیگری مانند موارد زیر باشد در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید:
● زخم ها یا آفت های کوچکی در دهان ایجاد شده و بهبود پیدا نکنند
● در فک یا زبان درد حس کنید
● تنفس شما بوی بدی بدهد
● طعم دهان شما شبیه به طعم فلز باشد
● در بلع غذا مشکل داشته باشید
● لثه ها تحلیل رفته باشند
به هر حال ما توصیه می کنیم بلافاصله بعد از مشاهده این تغییر رنگهای لثه به دندانپزشک مراجعه نمایید زیرا یک معاینه ساده وقت زیادی از شما نمی گیرد ولی خیالتان آسوده می شود.
برای اینکه بتوانید از بیماری های دهان و دندان در امان بمانید با دقت بیشتری مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و محلول دهانشویه مصرف کنید. همچنین در رژیم غذای از مواد مغذی و سالم استفاده نموده و مصرف قند‌ها را کاهش دهید. حداقل سالی دو بار چکاپ دندانپزشکی انجام داده و به علائم سلامتی خود حساس باشید.
