گروه کانونی (Focus Group) یک روش تحقیق کیفی است که در آن گروهی از افراد با ویژگیهای مشابه یا مرتبط گرد هم میآیند تا درباره یک موضوع خاص بحث کنند. این روش معمولاً برای دریافت بازخورد در مورد محصولات، خدمات، تبلیغات، ایدههای بازاریابی و سایر موضوعات مرتبط استفاده میشود.
ویژگیهای اصلی گروه کانونی
تعداد شرکتکنندگان: معمولاً بین 6 تا 12 نفر.
حضور یک تسهیلگر (مدیر بحث): فردی که بحث را هدایت کرده و سؤالات مرتبط را مطرح میکند.
محیط کنترلشده: جلسه در فضایی آرام برگزار میشود تا شرکتکنندگان بهراحتی نظرات خود را بیان کنند.
تعامل و گفتوگو: بحث آزاد بین اعضا برای کشف نظرات و احساسات واقعی.
مراحل اجرای گروه کانونی
تعریف هدف: تعیین کنید که به دنبال چه نوع اطلاعاتی هستید.
انتخاب شرکتکنندگان: افراد مرتبط با موضوع را انتخاب کنید.
تدوین سؤالات: سؤالات باید باز و بدون سوگیری باشند تا بحث را تحریک کنند.
برگزاری جلسه: تسهیلگر بحث را هدایت میکند و به همه اجازه صحبت میدهد.
تحلیل دادهها: نتایج جلسه بررسی و خلاصه میشود تا الگوها و نکات کلیدی استخراج شوند.
مزایای استفاده از گروه کانونی
✔ دریافت بازخورد عمیق و غنی ✔ امکان بررسی واکنشهای واقعی افراد ✔ شناسایی مسائل و چالشهایی که در پرسشنامههای سنتی مشخص نمیشوند ✔ انعطافپذیری در هدایت بحث
محدودیتهای گروه کانونی
❌ احتمال تأثیرپذیری شرکتکنندگان از یکدیگر ❌ نیاز به زمان و هزینه برای اجرا ❌ امکان بروز سوگیری در تحلیل دادهها
این روش معمولاً در تحقیقات بازاریابی، توسعه محصول، سیاستگذاری عمومی و تحقیقات اجتماعی به کار میرود.
