بیضه نزول نکرده (Undescended Testis) یکی از مشکلات شایع در نوزادان پسر است که میتواند تأثیرات بلندمدتی بر سلامت فرد داشته باشد. این شرایط زمانی رخ میدهد که یکی یا هر دو بیضه در زمان رشد جنین به جای قرار گرفتن در کیسه بیضه (اسکروتوم)، در شکم یا کانال کشاله ران باقی بمانند. عمل جراحی ارکیدوپکسی (Orchiopexy) بهعنوان روشی مؤثر برای درمان این مشکل شناخته میشود. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، اهمیت عمل جراحی و فرآیند آن خواهیم پرداخت.
بیضه نزول نکرده چیست؟
بیضهها بهطور طبیعی در دوران رشد جنینی در شکم تشکیل میشوند و معمولاً تا هفته ۳۶ بارداری به کیسه بیضه حرکت میکنند. اما در برخی موارد، این فرایند بهطور کامل انجام نمیشود و یکی یا هر دو بیضه در موقعیت غیرطبیعی باقی میمانند.
این شرایط بیشتر در نوزادان نارس مشاهده میشود و در حدود ۳ تا ۵ درصد از نوزادان پسر رخ میدهد. اگر بیضه در ماههای اول پس از تولد به طور خودبهخود به اسکروتوم منتقل نشود، عمل جراحی ارکیدوپکسی پیشنهاد میشود.
علل بیضه نزول نکرده
بیضه نزول نکرده ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد:
اختلالات هورمونی: عدم تعادل هورمونهای جنسی در دوران بارداری میتواند باعث این مشکل شود. عوامل ژنتیکی: برخی اختلالات ژنتیکی مانند سندرم کلاینفلتر یا ناهنجاریهای کروموزومی میتوانند بر حرکت بیضه تأثیر بگذارند. مشکلات ساختاری: انسداد کانال اینگوینال (کشاله ران) یا کوتاهی طناب اسپرماتیک ممکن است حرکت طبیعی بیضه را مختل کند. عوامل محیطی: عواملی مانند سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی ممکن است خطر این مشکل را افزایش دهند. اهمیت درمان بیضه نزول نکرده
عدم درمان بیضه نزول نکرده میتواند منجر به مشکلات جدی شود، از جمله:
ناباروری: بیضههایی که در دمای بالاتر از اسکروتوم (در شکم یا کشاله ران) قرار دارند، ممکن است آسیب دیده و تولید اسپرم را مختل کنند. افزایش خطر سرطان بیضه: مردانی که بیضه نزول نکرده دارند، بیشتر در معرض سرطان بیضه قرار میگیرند. مشکلات روانی: ظاهر غیرطبیعی اسکروتوم ممکن است منجر به کاهش اعتمادبهنفس در آینده شود. پیچش بیضه: موقعیت غیرطبیعی بیضه میتواند احتمال پیچش و آسیب به بافت بیضه را افزایش دهد. ارکیدوپکسی چیست؟
ارکیدوپکسی یک عمل جراحی است که برای پایین آوردن بیضه نزول نکرده به کیسه بیضه و تثبیت آن در موقعیت مناسب انجام میشود. این روش بهطور معمول در کودکان بین ۶ تا ۱۸ ماهگی انجام میشود، زیرا انجام زودهنگام این عمل میتواند از عوارض طولانیمدت جلوگیری کند.
آمادگی قبل از عمل ارکیدوپکسی
قبل از انجام این جراحی، پزشک ارزیابی دقیقی از وضعیت کودک انجام میدهد.
آزمایشهای تشخیصی: ممکن است سونوگرافی یا MRI برای تعیین موقعیت دقیق بیضه درخواست شود. ارزیابی سلامت عمومی: پزشک وضعیت کلی سلامت کودک را بررسی میکند تا مطمئن شود مشکلی برای بیهوشی وجود ندارد. مشاوره با والدین: پزشک مراحل جراحی، خطرات احتمالی و مراقبتهای پس از عمل را با والدین در میان میگذارد. فرآیند جراحی ارکیدوپکسی
عمل ارکیدوپکسی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود و بهطور کلی شامل مراحل زیر است:
برش کوچک در شکم یا کشاله ران: جراح یک برش کوچک ایجاد میکند تا به بیضه دسترسی پیدا کند. آزادسازی بیضه: بیضه از بافتهای اطراف جدا شده و طناب اسپرماتیک در صورت لزوم طولانیتر میشود. انتقال به اسکروتوم: بیضه به کیسه بیضه منتقل و در جای مناسب خود ثابت میشود. بخیه زدن: برشها با بخیههای قابل جذب یا غیرقابل جذب بسته میشوند.
این عمل بهطور معمول ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول میکشد و اکثر کودکان در همان روز یا روز بعد از عمل مرخص میشوند.
مراقبتهای پس از عمل
بعد از جراحی، رعایت نکات زیر ضروری است:
کنترل درد: پزشک ممکن است مسکنهای مناسب تجویز کند تا درد کودک کنترل شود. پرهیز از فعالیتهای سنگین: کودک نباید تا چند هفته فعالیت شدید انجام دهد. مراقبت از زخم: والدین باید زخم را تمیز و خشک نگه دارند و از علائم عفونت مانند قرمزی یا تورم مطلع باشند. پیگیری پزشکی: مراجعات منظم به پزشک برای اطمینان از موفقیتآمیز بودن جراحی ضروری است. خطرات و عوارض احتمالی
ارکیدوپکسی یک روش ایمن است، اما مانند هر جراحی دیگری ممکن است عوارضی داشته باشد:
عفونت محل جراحی خونریزی بازگشت بیضه به موقعیت اولیه آسیب به عروق یا اعصاب بیضه نتایج جراحی
اکثر کودکان پس از جراحی بهبودی کامل پیدا میکنند و بیضه در موقعیت مناسب خود باقی میماند. این عمل میتواند خطر ناباروری و سرطان بیضه را کاهش دهد و ظاهر طبیعیتری به اسکروتوم بدهد.
سوالات متداول درباره ارکیدوپکسی آیا این عمل در بزرگسالان نیز قابل انجام است؟
بله، اما نتایج ممکن است در بزرگسالان بهخصوص از نظر باروری، کمتر موفقیتآمیز باشد. آیا هر بیضه نزول نکردهای نیاز به جراحی دارد؟
اگر بیضه تا ۶ ماهگی بهطور طبیعی نزول نکرده باشد، معمولاً جراحی توصیه میشود. آیا این جراحی دردناک است؟
کودکان ممکن است کمی ناراحتی تجربه کنند، اما با مسکنهای مناسب میتوان درد را کنترل کرد. نتیجهگیری
ارکیدوپکسی یا عمل بیضه نزول نکرده یکی از روشهای مهم برای جلوگیری از مشکلات بلندمدت سلامتی مانند ناباروری و سرطان بیضه است. تشخیص زودهنگام و انجام جراحی در زمان مناسب میتواند تأثیرات مثبتی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. اگر کودک شما با این مشکل مواجه است، مشورت با یک پزشک متخصص اورولوژی یا جراح کودکان ضروری است.
