در شرح خطاهای شناختی، ابتدا فردی را تصور کنید که از دوران کودکی، عینکی رنگی بر چشم داشته و هیچ وقت دنیا را بدون عینک خود ندیده است.
مسلماً او باور دارد که دنیا دقیقاً به رنگ عینکش است، چون همه چیز را تنها پس از عبور از عینک رنگی‌اش مشاهده کرده است.
انسان‌ها در طول دوران کودکیشان، عینک‌هایی بر چشم می‌گذارند که پس از آن خود، دیگران و دنیا را تنها پس از عبور از آن می‌توانند ببیند. اگر رنگ عینک تیره باشد، همه چیز را تیره و تار می‌بینند. عینکی که فرد بر چشم دارد همان قوانین و فرض‌هایی است که در کودکی به جهت مواجهه با دنیا فرا گرفته است.
فرض‌هایی مانند: اگر موفق نباشی، تو را دوست نخواهند داشت. برای آنکه خوشحال و شاد باشی، باید با کسی در ارتباط باشی. دنیا مکان خطرناکی است، به هیچ کسی نباید اعتماد کرد. اگر کلاه سرت برود، نشانه احمق بودن تو است و … .
باورها و قوانین شکل گرفته در فرد در برابر هرگونه تغییر مقاومت می‌کنند. حال اگر این فرد در بزرگسالی با افرادی مواجه شود که بسیار قابل اطمینان هستند، بر اساس باورش نمی‌تواند به آنها اعتماد کند و با فکرهایی مانند: معلوم نیست هدفش از این محبت کردن‌ها چه می‌باشد، آخر چه کسی بی‌دلیل و بدون نفع شخصی محبت می‌کند، درست است که خیلی به من لطف کرده است ولی فلان کار را با من کرد و …، فرض اولیه خود را که عبارت است از «به کسی نمی‌توان اعتماد کرد» دست نخورده حفظ می‌کند.
وقتی فردی دچار احساسات غم، اضطراب، گناه و … می‌شود، نوعی خطای شناحتی در او جریان دارد. فرد می‌تواند با آموزش یاد بگیرد این خطاهای شناختی را در فکرش یافته و با به‌چالش طلبیدن‌شان، این افکار را با افکار سالم‌تر جایگزین کند.
۱- تفکر همه یا هیچ (صفر یا صد)
۲- تعمیم مبالغه‌آمیز (یا احتمال بیش از حد)
۳- فیلتر منفی
۴- بی‌توجهی به امر مثبت
۵- نتیجه‌گیری شتابزده
۶- درشت‌بینی (فاجعه‌سازی) و ریزبینی
۷- استدلال احساسی
۸- باید اندیشی
۹- برچسب زدن
۱۰- خود مقصر پنداری
برای شرح هر کدام از خطاهای شناختی فوق و همچنین درمان آنها، به لینک زیر سری بزنید. امیدوارم برایتان مفید باشد.
درمان خطاهای شناختی (افکار اتوماتیک)
ضمنا اگر سوالی در این زمینه داشتید، می‌توانید در سایت دکتر سنایی به آدرس dr-sanaie.com یا دایرکت اینستاگرام ایشان به آی.دی kamyarsanai پیام بگذارید تا در اسرع وقت به صورت تصویری به آن پاسخ داده شود.
