یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی، لوله و اتصالات مربوط به آن است. زندگی مدرن امروز، اصلاً بدون تصور لوله، غیرممکن خواهد بود. لوله، انواع مختلفی دارد و یکی از متداول‌ترین انواع لوله، لوله فولادی است.
لوله‌هایی که از جنس فولاد هستند، از زیرمجموعه انواع لوله فلزی به شمار می‌روند. هرچند که امروزه استفاده از لوله‌های پلاستیکی رواج بیشتری دارد، اما این دسته از لوله‌ها هنوز هم کاربرد خاص خودشان را دارند و به‌وفور مورداستفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله، قصد داریم انواع لوله فولادی را در کنار هم بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
همان‌طور که گفتیم، هرچند امروزه استفاده از لوله‌های پلاستیکی و پلی‌اتیلن رواج بیشتری دارد، اما باز هم لوله‌های فولادی مورداستفاده قرار می‌گیرند. سؤالی که اکنون مطرح می‌شود، این است که چه چیزی باعث شده است که انواع لوله فلزی و فولادی، تا به این اندازه پرکاربرد باشند؟ در پاسخ به این سؤال، باید نگاهی به ویژگی‌ها و مزایای لوله فولادی و انواع دیگر لوله‌های فلزی داشته باشیم.
از جمله مزایای لوله فولادی یا لوله‌های فلزی دیگر می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
· دارای ضخامت زیاد که مقاومت آن را در برابر فشار بسیار بالا می‌برد.
· استحکام بسیار بالا و طول عمر بسیار در مقایسه با دیگر انواع لوله.
· مقاومت در برابر حرارت بسیار بالا و یا سرمای زیاد.
· مقاومت در برابر خوردگی، پوسیدگی و سایش.
· سازگار با شرایط آب‌وهوایی گوناگون و غیره.
به‌طورکلی، انواع لوله فلزی و فولادی موجود در بازار را می‌توان به دو دسته‌‌ی عمده، تقسیم کرد:
چنان که از نام این لوله‌ها پیدا است، در روند ساخت آن‌ها هیچ‌گونه جوش یا درزی ایجاد نمی‌شود. فرآیند تولید این لوله‌ها به این شکل است که ابتدا ورقه‌ها و شمش‌های فولادی یا فلزات دیگر را با روش‌های مختلف شکل می‌دهند و در نهایت به شکل لوله در می‌آورند. از معروف‌ترین انواع لوله فولادی بدون درز، می‌توان به لوله مانیسمان اشاره کرد.
در مقابل لوله‌های بدون درز، انواع لوله‌های درزدار یا به‌اصطلاح لوله‌های درزجوش قرار می‌گیرند. چنان‌که از نام این نوع از لوله‌ها پیدا است، روند تولید آن‌ها به‌گونه‌ای است که درزهای آن جوش داده می‌شود. به عبارت دیگر، قطعات کوچک‌تر لوله به وسیله‌ی جوش به یکدیگر متصل می‌شوند و یک شاخه لوله بزرگ‌تر را تشکیل می‌دهند. از معروف‌ترین انواع لوله درزدار، می‌توانیم به لوله گالوانیزه اشاره کنیم.
فارغ از اینکه لوله فلزی مورد نظر ما درزدار یا بدون درز است، می‌توان انواع مختلفی از لوله‌های فولادی و فلزی را معرفی کرد. هر یک از این لوله‌ها کاربرد خاص خودشان را دارند و در صنعت خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از مهم‌ترین انواع لوله فولادی که در ایران رایج است، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
این لوله از معروف‌ترین انواع لوله فولادی در ایران به شمار می‌رود. لوله مانیسمان بدون درزجوش است و به همین دلیل، می‌تواند کاربردهای بسیاری در صنایع مختلف داشته باشد. این لوله‌ها را از شمش‌های فولادی تولید می‌کنند. لوله مانیسمان نیز انواع مختلفی دارد و هر نوع آن با عنوان رده مشخص می‌شود.
از جمله مزایای لوله‌های مانیسمان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
· مقاومت بسیار بالا در برابر فشار
· مقاومت در برابر پوسیدگی
· مقاومت در برابر حرارت بالا
· یکپارچه بودن لوله و غیره.
لوله فلزی پرکاربرد دیگری که در ایران بسیار استفاده می‌شود، لوله گالوانیزه است. لوله گالوانیزه در جنس‌های مختلفی تولید می‌شود. برخی از این لوله‌ها دارای مغزی فولادی هستند و برای تولید برخی دیگر ممکن است از فلزات دیگر استفاده کنند. اما وجه شباهت بین تمام این لوله‌ها، روکش فلز روی است. اصولاً هر لوله‌های که سطح داخلی و خارجی آن دارای یک لایه از فلز روی باشد، لوله گالوانیزه نامیده می‌شود.
از مهم‌ترین مزیت‌های لوله گالوانیزه می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
· طول عمر بسیار بالا حتی تا 50 سال
· مقاومت بسیار زیاد در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی
· نصب آسان لوله‌ها در مقایسه با دیگر انواع لوله فولادی
· هزینه‌ی کم نسبت به سایر انواع لوله‌های فلزی
· سازگاری با محیط زیست و ایجاد کمترین میزان آسیب
نوع دیگر لوله فولادی که می‌توانیم در این مقاله معرفی کنیم، لوله استیل است. این لوله‌ها از جنس فولاد هستند، اما در ترکیبات خود، دارای فلزهای دیگری (نیکل، کروم، منگنز یا مس) نیز هستند که آن‌ها را در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، مقاوم می‌سازد. درست به همین دلیل است که به این لوله، فولاد ضدزنگ گفته می‌شود. این لوله‌ها را نباید با لوله‌های گالوانیزه اشتباه گرفت. از لوله‌های مسی در صنایع پتروشیمی و مصارف خانگی استفاده می‌شود.
از این لوله فلزی، برای انتقال گاز استفاده می‌شود. جنس پایه این لوله‌ها، از فولادی کربنی یا فولاد منگنزی است و به همین دلیل، استحکام و مقاومت بالایی دارند. این لوله‌ها معمولاً بسیار بزرگ و ضخیم هستند چرا که باید حجم زیادی از گاز یا نفت را انتقال دهند.
از جمله مزایای منحصربه‌فرد لوله فولادی API می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· قیمت اقتصادی در مقایسه با مقدار استفاده فراوان
· قابلیت استفاده برای کاربردهای گوناگون
· مقاومت در برابر پیشرفت ترک‌خوردگی در صورت ایجاد روی لوله
نوع دیگری از لوله فولادی که بیشترین کاربرد آن در صنعت است، لوله اسپیرال نام دارد. این لوله‌ها از ورقه‌های فولادی درست شده‌اند؛ به این صورت که ورقه‌ها را داخل دستگاه‌های مخصوص قرار داده، دستگاه ورقه را به شکل مارپیچ درآورده و در نهایت درزها به هم جوش داده می‌شوند و شاخه‌های لوله تکمیل می‌شوند. استفاده از این لوله‌ها برای صنایع پتروشیمی، نفت و گاز، ایده‌آل است.
نوع دیگری از انواع لوله فلزی و فولادی که استفاده از آن در ایران رواج بسیاری دارد، لوله داربستی است. در هنگام ساخت یک ساختمان، استفاده از لوله‌ها به حداکثر میزان ممکن می‌رسد. این لوله‌ها را به‌وسیله بست‌های مخصوص به یکدیگر متصل می‌کنند و یک داربست ایجاد می‌کنند. این لوله‌ها را می‌توان یکی از زیرمجموعه‌های لوله گالوانیزه به‌حساب آورد.
حالا که انواع لوله فلزی و فولادی را می‌شناسیم، خوب است نگاهی به جدول استاندارد سایز لوله‌ها نیز داشته باشیم. سایزبندی استاندارد و معیار لوله‌های فولادی را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید. به یاد داشته باشید که اعداد و ارقام ذکر شده، برای لوله‌های فولادی معمولی هستند:
لوله فولادی یا فلزی، از مهم‌ترین انواع لوله است که هم در مصارف خانگی و هم در مصارف صنعتی، مورداستفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله، تلاش ما بر آن بود که انواع مختلف لوله‌های فولادی را به شما معرفی کنیم.
ما در این مقاله از مزایای لوله فلزی و فولادی گفتیم. به طرز ساخت، کاربرد و مزایای لوله‌های درزدار و بدون درز اشاره کردیم و در پایان نیز جدول استاندارد لوله‌های فولادی را در اختیار شما قرار دادیم. در نهایت، بگذارید نظرتان را جویان شویم؛ شما چه نوع دیگری از لوله‌های فولادی را می‌شناسید؟ تجربیات خود را با ما نیز در میان بگذارید!
