یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های خانم‌های باردار مراقبت از پوست در دوران بارداری و ایمنی محصولات مراقبت از پوست و لوازم آرایشی است. از آن‌جا که بسیاری از ترکیبات محصولات و کرم‌هایی که به طور موضعی استفاده می‌شوند از طریق پوست جذب بدن می‌شوند در این مقاله درباره ایمنی ترکیبات کرم‌ها و محصولات مراقبت از پوست در دوران بارداری ، نتایج آخرین پژوهش‌ها و مقالات را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت. در این مقاله می‌خوانید لایه برداری پوست در دوران بارداری با چه ترکیباتی ایمن است؟ بهترین و بی‌خطرترین ترکیبات کرم ضدآفتاب در دوران بارداری کدام است؟ آیا می‌توان از کرم‌های ضدلک و روشن کننده در بارداری استفاده کرد؟ و استفاده از کدام ترکیبات آلفاهیدروکسی اسید در بارداری مجاز است؟ هم‌چنین در این مقاله درباره عوارض فتالات‌ها، فرمالدهید و مام های حاوی آلومینیوم کلراید در دوران بارداری خواهید خواند.
پیش از مطالعه مقاله در نظر بگیرید با توجه به خطرات احتمالی برای مادران باردار و جنین مطالعات صورت گرفته درباره مراقبت از پوست در دوران بارداری حاصل مطالعات حیوانی یا براساس جذب سیستمیک ترکیبات است. پس بهتر است حتما پیش از استفاده از هر محصول مراقبتی و آرایشی به خصوص در سه ماهه اول بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری احتمالا افزایش جوش و آکنه و چرب‌تر شدن پوست را تجربه خواهید کرد و ممکن است بخواهید از لایه‌بردارها و سایر کرم‌های درمان آکنه برای مراقبت از پوست در دوران بارداری استفاده کنید در ادامه خواهید خواند این ترکیبات تا چه حد برای استفاده در دوران بارداری ایمن هستند.
رتینوئید، ترتینوئین، رتینول، رتینیل پالمیتات و سایر مشتقات ویتامین A از ترکیبات موثر به کار رفته در بسیاری از محصولات درمان آکنه و جوش و محصولات لایه‌بردار، ضدپیری و روشن‌کننده پوست هستند. استفاده موضعی از همه مشتقات ویتامین آ در دوران بارداری ممنوع است. البته اگر پیش از اطلاع از بارداری از محصولات حاوی این ترکیب مثل کرم‌های دور چشم، سرم‌های ضدچروک و … استفاده کرده‌اید نگران نشوید اما مصرف آن را متوقف کنید. جذب این ماده از طریق پوست ناچیز است اما با توجه به عوارض جدی دریافت بیش از حد ویتامین آ در دوران بارداری برای جنین به منظور احتیاط بیشتر استفاده موضعی از ترکیبات ویتامین آ ممنوع اعلام شده است.
کلیندامایسین و اریترومایسین به تنهایی یا همراه با سایر ترکیبات در درمان موضعی آکنه به کار می‌روند. یک مطالعه مراقبتی روی ۶۴۷ زن نشان داد استفاده موضعی یا خوراکی کلیندامایسین در سه ماهه اول بارداری با ناهنجاری‌های بدو تولد مرتبط نیست. به طور مشابه هیچ موردی از ناهنجاری مرتبط با استفاده از کلیندامایسین در سه ماهه دوم و سوم بارداری نیز ثبت نشده است. مطالعات روی هزاران زن در ارتباط با دریافت خوراکی اریترومایسین نشان داد این ترکیب در گروه تراتوژن‌ها قرار نمی‌گیرد.
با وجود آن که استفاده از کلیندامایسین و اریترومایسین خوراکی و موضعی در دوران بارداری بی‌خطر است اما به هیچ عنوان بدون تجویز پزشک نباید در دوران بارداری استفاده شوند.
پرکاربردترین و می‌توان گفت تنها بتاهیدروکسی اسید به کار رفته در محصولات مراقبت از پوست سالیسیلیک اسید است که اثر استفاده از آن نیز در بارداری بررسی شده است. همان‌طور که می‌دانید آسپرین در گروه ترکیباتی به نام سالیسیلات‌ها قرار می‌گیرد که ساده‌ترین آن‌ها سالیسیلیک اسید است. دریافت دوزهای بالا آسپرین در دوران بارداری سبب نقایص مادرزادی و عوارض گوناگون حاملگی می‌شود.
نتایج مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ نشان داده دریافت خوراکی سالیسیلیک اسید و استفاده از محصولات موضعی که حاوی درصدهای بالای سالیسیلیک اسید در زنان باردار باید محدود شود(europepmc).
کالج تخصصی زنان و زایمان آمریکا (ACOG) محصولات موضعی حاوی سالیسیلیک اسید که بدون نسخه به فروش می‌رسند (حاوی ۲٪ سالیسیلیک اسید و یا کمتر) را برای زنان باردار ایمن می‌داند.
درباره بی‌خطر بودن آلفاهیدروکسی‌اسیدها به خصوص گلیکولیک اسید در دوران بارداری بحث‌های فراوانی وجود دارد. با توجه به این‌که این اسیدهای لایه‌بردار عملکرد سد دفاعی پوست را مختل کرده و جذب ترکیبات را افزایش می‌دهد بهتر است در دوران بارداری مورد استفاده قرار نگیرند.
هورمون‌ها عامل اصلی ایجاد ملاسما یا ماسک حاملگی هستند که در بیش از ۷۰ درصد از زنان باردار مشاهده می‌شود. این تغییر رنگ پوست علاوه بر بارداری می‌تواند در اثر استفاده از قرص‌های جلوگیری از بارداری، تغییر سطح استروژن، استرادیول و پروژسترون و اختلالات تیروئید نیز ایجاد شود. لک حاملگی نیز مانند همه انواع هایپرپیگمنتیشن با اشعه آفتاب تشدید می‌شود پس استفاده از ضدآفتاب ضروری است. در ادامه می‌بینید کدام یک از ترکیبات کرم‌های روشن کننده در بارداری ایمن و بی‌خطر است.
هیدروکینون یکی از ترکیبات موثر در رفع لک و تیرگی‌های پوست است که تعداد ملانوسیت‌ها(سلول‌های تولیدکننده ملانین) را در پوست کاهش داده و از این طریق باعث روشن شدن و رفع لکه‌های پوست می‌شود.
با وجود آن که مطالعه‌ای ارتباط بین استفاده موضعی هیدروکینون و نقایص جنینی را ثابت نکرده اما به دلیل جذب سیستمیک بالای این ترکیب (۳۵ تا ۴۵ درصد)، می‌تواند برای جنین خطرناک باشد، پس بهتر است در طول بارداری تا حد امکان از این دارو استفاده نشود(cfp).
آزلائیک اسید به دلیل خاصیت ضدمیکروبی، ضدالتهابی و روشن کنندگی در بسیاری از محصولات درمان آکنه و رزاسه به کار می‌رود. در مطالعات انجام شده روی حیوانات ارتباطی بین آزلائیک اسید و نقایص جنینی مشاهده نشد و تصور می‌شود استفاده از آزلائیک اسید در دوران بارداری ایمن است (aad).
روشن کننده در بارداری
یکی از ترکیبات ایمن و موثر برای درمان و پیشگیری از لک و تیرگی پوست در دوران بارداری و شیردهی استفاده از سرم‌ها و کرم‌های حاوی ویتامین C است. ضمن این که ویتامین سی با اثری مشابه رتینول (که استفاده از آن در دوران بارداری ممنوع است)،به افزایش تولید کلاژن در پوست کمک می‌کند.
نیاسین آمید به دلیل خاصیت روشن کنندگی، ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدانی و کنترل ترشح چربی پوست در بسیاری از محصولات درمان لک، آکنه و رزاسه به کار می‌رود. نیاسین آمید از جمله ترکیبات ایمن در محصولات مراقبت از پوست در دوران بارداری محسوب می‌شود.
اکسی‌بنزون و سایر مشتقات آن که به عنوان فیلتر اشعه UV در ضدآفتاب‌ها به کار می‌رود با وجود کارایی در فیلتر کردن اشعه فرابنفش دارای عوارض نامطلوب برای سلامتی انسان و محیط زیست است.
اکسی‌بنزون از جمله فیلترهای ضدآفتابی است که جذب بالایی داشته و در بدن اثر هورمون‌ها را تقلید می‌کند و می‌تواند سبب ایجاد اختلال در غدد درون‌ریز و هورمون‌های بدن شود.
مطالعات آزمایشگاهی نیز نشان داده اکسی بنزون یک استروژن ضعیف با اثر آنتی آندروژنی قوی است(Krause 2012 , Ghazipura 2017).
در ارزیابی اخیر CDC – مرکز جمع آوری اطلاعات تماس با مواد شیمیایی- که روی کودکان آمریکایی انجام شد محققان دریافتند میزان تستوسترون کل در پسران نوجوان با سطح بالای اکسی بنزون به طور معناداری کاهش یافته بود ( اثرضدآندروژنی اکسی بنزون) در حالی که در مطالعه روی پسران با سن کمتر و زنان چنین اثری مشاهده نشد. البته این محققان تاکید کرده‌اند مطالعه آن‌ها تنها نتایج تماس کوتاه مدت –یکروزه- با این ماده را نشان می‌دهد و نه یک اثر طولانی و بلند مدت را .
سه مطالعه دیگر ارتباط معناداری بین تماس با اکسی بنزون در مادران باردار و عوارض زایمان و پیش از تولد روی جنین را نشان دادند. یک مطالعه زایمان زودرس در زنان با جنین پسر را تایید کرده و بررسی دیگر حاکی از وزن بالای نوزاد پسر هنگام تولد و وزن پایین در نوزادان دختر بود.
یک مطالعه حیوانی در سال ۲۰۱۸ نشان داد قرار گرفتن در معرض اکسی‌بنزن در دوران بارداری و میزانی که انسان به طور معمول استفاده می‌کند می‌تواند منجر به تغییرات دایمی در غده‌های پستان و شیردهی ایجاد کند.
سایر مطالعات حیوانی اکسی‌بنزن را با برخی آسیب‌های جنینی مرتبط می‌دانند که می‌تواند با برخی بیماری‌های سیستم عصبی در بزرگسالی مانند آلزایمر نیز ارتباط داشته باشد.
از دیگر فیلترهای شیمیایی اشعه آفتاب که جذب بالایی داشته و می‌تواند اثر هورمونی در بدن داشته باشد اکتینوکسات است. جذب این ترکیب از طریق پوست بالا بوده و در ادرار، خون و شیر مادران یافت می‌شود. آزمایش این ماده روی حیوانات نشان می‌دهد این ترکیب عملکرد هورمون‌های بدن را تحت تاثیر قرار داده(اثر استروژنی) و می‌تواند در ترشح هورمون‌های تیروئید اختلال ایجاد کند(safecosmetics و EWG).
پس با توجه به اثرات هورمونی و عوارض برخی فیلترهای شیمیایی اشعه آفتاب در دوران بارداری توصیه می‌شود زنان باردار از ضدآفتاب‌های مینرال که تنها حاوی زینک اکساید و تیتانیوم دی اکساید هستند استفاده کنند. در ادامه ایمنی زینک اکساید و تیتانیوم دی اکساید را بررسی می‌کنیم.
زینک اکساید در دوران بارداری
این ترکیب فعال ضدآفتاب‌های مینرال در دوران بارداری نیز کاملا ایمن و بی‌خطر است. زینک اکساید از پوست در برابر هر دو اشعه UVA و UVB محافظت می‌کند. زینک اکساید جذب پوست نشده و با قرار گرفتن در سطح پوست اشعه UV را از سطح پوست بازتاب می‌دهد. زینک اکساید در ترکیبات آرایشی معدنی نیز به کار می‌رود که آن‌ها نیز انتخاب مناسبی برای استفاده در دوران بارداری هستند.
تیتانیوم دی اکساید در دوران بارداری
تیتانیوم دی اکساید از جمله فیلترهای فیزیکی ایمن و بی ضرر اشعه UVB با کم‌ترین جذب پوستی و حداقل عوارض است که با بازتاب اشعه فرابنفش از پوست محافظت می‌کند. تیتانیوم دی اکساید از پوست در برابر اشعه UVB و نور مرئی به طور کامل محافظت می‌کند. از آن‌جا که این ترکیب جذب پوست نمی‌شود در دوران بارداری ایمن است.
پارابن‌ها یکی از پراستفاده‌ترین مواد نگه‌دارنده در محصولات مراقبت شخصی هستند که به منظور جلوگیری از رشد باکتری، قارچ و دیگر میکروب ها در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی به کار می‌روند. در سال های اخیر بحث فراوانی در خصوص استفاده یا عدم استفاده از این مواد بین دانشمندان، سازمان‌های پژوهشی و نهادهای تنظیم کننده مقررات ایمنی محصول وجود داشته است.
همان‌طور که می‌دانید مطالعات بسیاری نشان داده برخی انواع پارابن‌ها می‌تواند اثری مشایه هورمون استروژن در بدن داشته باشد. برخی تحقیقات نشان داده تماس با پارابن‌ها در دوران بارداری می‌تواند سبب افزایش وزن در دوران جنینی و نوزادی شده که این امر با چاقی بزرگسالی مرتبط است.
