بزرگ شدن منافذ پوستی یکی از شکایات پوستی شایع به خصوص در افراد با پوست چرب است. اغلب گفته می‌شود بزرگ شدن منافذ مشکل ژنتیکی است که اگر چنین باشد کنترل و درمان آن به سادگی صورت نمی‌گیرد. در این مقاله آخرین یافته‌ها و پژوهش‌ها درباره علت بزرگ شدن منافذ پوستی و مراقبت و درمان بزرگی منافذ پوست را خواهید خواند.
منافذ پوستی چیست؟
منافذ پوستی حفره‌های بسیار کوچک در سطح پوست هستند که عرق و سایر سموم بدن از طریق آن‌ها خارج می‌شوند. منافذ پوست نقش مهمی در در سلامت بدن دارند چرا که به بدن در دفع چربی و سموم کمک می‌کنند. تمام سطح بدن ما به غیر از کف دست و کف پا دارای منافذ پوستی است.
هنگامی که منافذ پوستی با سبوم، آلودگی و سلول‌های مرده پوست مسدود شوند آکنه ایجاد می‌شود. آکنه‌ها می‌تواند به صورت به صورت جوش‌های سرسفید چرکی، جوش‌های سرسیاه یا جوش‌های کیستیک باشند. زمانی که منافذ پوستی بزرگ می‌شوند از نظر بسیاری از افراد ظاهر ناخوشایندی روی پوست ایجاد می‌کند و بسیاری به دنبال کوچک کردن آن و بهبود ظاهر پوست هستند.
همان‌طور که گفته شد به جز کف دست و پا تمام قسمت‌های پوست ما از موهای زیر پوشیده شده است و بالای هر فولیکول مو منافذ پوست قرار گرفته است. درون فولیکول‌های مو غدد سباسه قرار دارد که چربی ترشح می‌کند و این چربی از طریق منافذ به سطح پوست منتقل می‌شود. بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ انجام شد از جمله دلایل اصلی بزرگ شدن منافذ پوست عبارتند از:
ترشح بیش از حد سبوم پوست: ترشح بیش از حد چربی که اغلب در افراد با پوست چرب دیده می‌شود موجب افزایش اندازه منافذ پوست می‌شود.
کاهش الاستیسیته پوست در اطراف منافذ: کاهش قدرت الاستیسیته که اغلب با افزایش سن اتفاق می‌افتد موجب کاهش انعطاف پوست و بزرگتر به نظر رسیدن منافذ پوست می‌شود.
مسدود شدن منافذ پوست: ترکیب چربی ترشح شده داخل منافذ پوست با ترکیبات آرایشی، سلول‌های مرده پوست یا دیگر عوامل خارجی موجب بسته شدن منافذ پوست می‌شود. این ترکیبات موجب اتساع منافذ و بزرگتر به نظر رسیدن آن می‌شود. بسته ماندن منافذ پوست در نهایت موجب ایجاد جوش و آکنه در پوست فرد می‌شود. به همین دلیل لایه‌برداری منظم برای جلوگیری از مسدود شدن منافذ پوست توصیه می‌گردد.
آسیب‌های نور خورشید: قرار گرفتن در معرض اشعه آفتاب بدون استفاده ضدآفتاب مناسب یا پوشش مناسب به مرور موجب ضخیم شدن پوست و بزرگتر به نظر رسیدن منافذ می‌شود. علاوه بر این اشعه آفتاب با آسیب به کلاژن و الاستین پوست موجب کاهش قوام و انعطاف پوست شده و منافذ پوستی را بزرگتر می‌کند.
جوش‌های سرسیاه: این جوش‌ها در اثر بزرگ شدن منافذ به وجود می‌آید. اکسید شدن چربی به دام افتاده در منافذ موجب ایجاد جوش‌های سرسیاه و بزرگ شدن منافذ می‌شود. این جوش‌ها که توجه بیشتری را به منافذ پوست جلب می‌کند با اتساع منافذ موجب بزرگ به نظر رسیدن آن‌ها می‌شود.
میزان فعالیت غدد چربی پوست در افراد به ژن‌ها بستگی دارد و همین‌طور این ژن‌ها هستند که اندازه منافذ را تعیین می‌کنند.
بزرگی منافذ پوست از نظر سلامتی هرگز برای فرد مشکلی ایجاد نمی‌کند و سایز منافذ تنها به دلایل زیبایی‌شناختی اهمیت دارد.
رفع بزرگی منافذ به طور کامل امکان‌پذیر نیست اما اغلب می‌توان به کمک راهکارهایی ساده ظاهر آن را بهبود بخشید، اصول اولیه این راهکارها حفظ انعطاف و نرمی پوست و جلوگیری از مسدود شدن منافذ است.
شست و شوی مناسب، استفاده از مرطوب کننده و لایه‌برداری از پوست بهترین راهکار برای پیشگیری و درمان بزرگ شدن منافذ پوستی است در ادامه موثرترین راهکارها برای پیشگیری و رفع بزرگ شدن منافذ را می‌خوانید.
۱- از محصولات مراقبتی فاقد چربی و غیرکومدوژنیک استفاده کنید.
دقت کنید هر محصولی که برای مراقبت از پوست استفاده می‌کنید شامل پاک‌کننده آرایش، شوینده صورت، مرطوب کننده، ضدآفتاب و محصولات آرایشی می‌بایست فاقد چربی و فاقد ترکیبات کومدوژنیک(ترکیباتی که باعث بسته شدن منافذ می‌شود) باشد.
۲-روزانه دو بار صبح و عصر صورت خود را بشویید.
شست وشوی روزانه صورت بهترین راه برای حذف چربی، گردو غبار و باقیمانده مواد آرایشی و کرم‌هاست. قرار گرفتن آلودگی‌ها، باکتری‌ها و سلول‌های مرده پوست می‌تواند با مسدود کردن منافذ سایز آن‌ها را افزایش دهد.
برای شست و شوی صورتتان از صابون و شوینده‌های با PH بالا استفاده نکنید شوینده‌های قلیایی با ایجاد التهاب موجب بزرگتر شدن منافذ می‌شود. هم‌چنین از دقت کنید شوینده‌تان فاقد ترکیبات کومدوژنیک مانند سدیم لوریل سولفات و سدیم لورت سولفات باشد، این ترکیبات با ایجاد یک لایه روی پوست موجب بسته شدن منافذ پوست خواهد شد.
برای شست و شوی صورت از آب ولرم به جای آب داغ استفاده کنید. استفاده از آب داغ با تحریک پوست موجب التهاب و بزرگ تر شدن منافذ می‌شود. استفاده از شوینده‌های حاوی اسکراب به خصوص انواعی که حاوی ذرات بزرگ هستند با ایجاد التهاب موجب بزرگتر به نظر رسیدن منافذ می‌شود.
۳- از ضدآفتاب استفاده کنید.
اشعه آفتاب با آسیب به کلاژن و الاستین پوست موجب کاهش قوام و الاستیسیته پوست شده و منافذ پوست را بزرگتر می‌کند. برای جلوگیری از آسیب خورشید به پوست از یک ضدآفتاب با طیف گسترده که از پوست در برابر هر دو اشعه UVA و UVB محافظت کند استفاده کنید. تنها به ضدآفتاب اکتفا نکنید استفاده از کلاه مناسب و بیرون نرفتن در ساعات اوج تابش خورشید از دیگر راه‌های محافظت پوست در برابر خورشید است.
۴- لایه‌برداری کنید.
استفاده از لایه‌بردارها با حذف چربی، سلول‌های مرده و آلودگی‌ها از داخل منافذ از مسدود شدن و اتساع منافذ جلوگیری کرده و سبب می‌شود پوست صاف‌تر و نرم‌تر به نظر برسد. به طور کلی دو نوع لایه‌بردار وجود دارد:
لایه‌بردارهای فیزیکی یا اسکراب‌ها: این نوع لایه‌بردارها معمولا شوینده‌ای حاوی ذرات بسیار ریز هستند که سایش این ذرات روی پوست به حذف آلودگی و سلول‌های مرده پوست کمک می‌کند.
لایه‌بردارهای شیمیایی: این دسته از لایه‌بردارها خود به دو دسته آلفاهیدروکسی‌اسیدها (AHA) و بتاهیدروکسی‌اسیدها (BHA) تقسیم می‌شوند.
۵- روزانه از مرطوب‌کننده استفاده کنید.
ایده استفاده از مرطوب‌کننده در پوست‌های چرب به خصوص برای جلوگیری از بزرگ شدن منافذ ممکن است عجیب به نظر برسد. لوسیون‌های مرطوب‌کننده غیرکومدوژنیک به خروج راحت‌تر چربی از منافذ پوست کمک می‌کند. یعنی استفاده از مرطوب‌کننده با کمک به خروج چربی از منافذ از مسدود شدن و بزرگ به نظر رسیدن منافذ جلوگیری می‌کند.
۶- از ماسک‌های حاوی خاک رس استفاده کنید.
ماسک‌های خاک رس نیز با می‌تواند با حذف آلودگی و چربی به تمیز شدن منافذ پوست کمک کند و از بزرگ شدن بیش از حد آن‌ها جلوگیری کند. بهتر است روزی که از لایه‌بردار استفاده می‌کنید از این ماسک‌ها استفاده نکنید تا پوست ملتهب نشود. ماسک‌های خاک رس معمولا ترکیب خاک‌های مختلف مانند bentonite یا kaolin هستند. برخی برند‌ها برای افزایش اثر ضدآکنه به این ماسک‌ها گوگرد اضافه می‌کنند که ترکیب مفید و بی‌ضرری است.
مانند لایه‌بردارها در استفاده از ماسک‌های خاک رس نیز زیاده‌روی نکنید چون موجب خشکی پوست و آسیب به سددفاعی پوست می‌شود.
۷- از مشتقات ویتامین آ استفاده کنید.
اگر پوستتان چرب و دارای آکنه است یا احساس می‌کنید پوست قوام و سفتی سابق را ندارد و به این دلایل منافذ پوستتان بزرگتر به نظر می‌رسد استفاده از محصولات حاوی رتینول یا رتینوئید می‌تواند وضعیت پوستی‌تان را بهبود بخشد. این ترکیبات علاوه بر بهبود آکنه با تحریک کلاژن‌سازی در پوست موجب بهبود چین و چروک‌ها و سفتی و قوام پوست می‌شود.
مشتقات ویتامین آ به دلیل لایه‌برداری از پوست در برخی افراد موجب تحریک، التهاب و خشکی پوست می‌شود. در صورت مشاهده هرگونه علایم التهاب، قرمزی و خشکی و حساس شدن پوست دفعات مصرف را کاهش دهید.
مهم: استفاده از تمامی مشتقات ویتامین آ در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است.
۸- شب‌ها آرایش خود را به دقت پاک کنید.
خوابیدن با آرایش در شب می‌تواند به راحتی منافذ پوست را مسدود کند و فرصت مناسبی برای مواد آرایشی، چربی‌ها و باکتری‌هاست که وارد منافذ پوست شوند. در بدترین حالت می‌بایست حداقل آرایش خود را با یک دستمال مرطوب پاک کننده آرایش پاک کنید. دقت کنید اگر از محصولات پاک کننده بدون نیاز به شست و شو استفاده می‌کنید این محصولات نیز فاقد ترکیبات کومدوژنیک بوده تا منافذ پوستی‌تان را مسدود نکنید. راه بهتر شست و شوی پوست حتی پس از استفاده از این محصولات است.
۹- سالم بخورید، آب فراوان بنوشید و ورزش کنید.
آگاهانه بخورید: دریافت میزان متعادل از چربی‌ها، کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها از طریق مواد غذایی سالم به طور چشمگیری سلامت پوست را بهبود می‌بخشد. استفاده از چربی‌های اشباع و مواد غذایی با شاخص گلایسمیک بالا موجب افزایش التهاب پوست، بزرگتر شدن منافذ و آکنه می‌شود.
زیاد آب بنوشید: برخی اعتقاد دارند نوشیدن آب فراوان موجب آبرسانی به پوست از درون می‌شود و ظاهر پوست را بهبود می‌بخشد اما برخی با این ایده مخالفند و از نظر علمی آن را زیر سوال می‌برند.
ورزش منظم : فعالیت ورزشی منظم با بهبود خونرسانی به همه قسمت‌های بدن از جمله پوست موجب دفع سموم و بهبود عملکرد پوست می‌شود.
۱۰- لیزر و میکرونیدلینگ و درمان‌های قوی‌تر
مثل همیشه اگر از راهکارهای بالا نتیجه دلخواه نگرفتید می‌توانید با مراجعه به متخصص پوست درمان‌های قوی‌تر را امتحان کنید. بسته به تشخیص پزشک می‌توانید از لایه‌بردارها و درمان‌های موضعی قوی‌تر که نیاز به نسخه دارند استفاده کنید. سایر گزینه‌های درمان شامل میکرونیدلینگ یک درمان غیرتهاجمی است که با استفاده از یک درمارولر روی پوست سوراخ‌ها و زخم‌های میکروسکوپی ایجاد می‌کند و این زخم‌ها پاسخ‌های بهبود و ترمیم را در پوست تحریک می‌کند و موجب کاهش اندازه منافذ پوست می‌شود.
هم‌چنین پزشک ممکن است برای درمان آکنه شما آنتی‌بیوتیک تجویز کند یا رتینوئیدهای قوی‌تری برای بهبود شرایط پوستی‌تان تجویز کند.
