به نقل از سایت دکتر محمود یزدان پناهی، جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات: " تومور نخاعی در کودکان یکی از اختلالات نادر است که میتواند باعث بروز مشکلات جدی در سیستم عصبی کودک شود. این تومورها معمولاً در ناحیه ستون فقرات و نخاع رشد میکنند و میتوانند به علت فشار بر اعصاب نخاعی موجب علائمی همچون درد، ضعف عضلانی، بیحسی و مشکلات حرکتی شوند. تشخیص سریع و دقیق این تومورها از طریق تصویر برداریهای پزشکی مانند MRI یا CT اسکن اهمیت زیادی دارد. درمان تومورهای نخاعی معمولاً شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی است. جراحی تومور نخاعی یکی از روشهای اصلی درمان است که به منظور حذف یا کاهش اندازه تومور انجام میشود. انتخاب روش درمان بستگی به نوع، محل و اندازه تومور دارد."
تومور نخاعی چیست و چه انواعی دارد؟
تومور نخاعی به رشد غیرطبیعی سلولها در داخل یا اطراف نخاع گفته میشود. در کودکان، بیشتر این تومورها در گروه تومورهای اولیه قرار میگیرند؛ یعنی از سلولهای خود نخاع یا غشاهای اطراف آن (مننژها) منشأ میگیرند. این تومورها میتوانند خوشخیم یا بدخیم باشند، اما حتی نوع خوشخیم نیز ممکن است به دلیل فشار به بافت نخاعی، مشکلساز شود.
علائم این بیماری بهتدریج و بسته به محل و نوع تومور ظاهر میشود. یکی از دلایل دیر تشخیص دادن این بیماری، شباهت علائم اولیه آن به مشکلات عضلانی یا اسکلتی است. مهمترین علائم عبارتاند از:
والدین باید نسبت به این علائم حساس باشند و در صورت ادامهدار بودن هرکدام، به پزشک متخصص مغز و اعصاب کودکان مراجعه کنند.
علت دقیق ایجاد تومورهای نخاعی هنوز بهطور کامل مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی و برخی سندرومها مانند نوروفیبروماتوز نوع ۱ و ۲ با افزایش احتمال بروز این بیماری مرتبط دانسته میشوند. همچنین، کودکانی که سابقه دریافت پرتودرمانی در ناحیه ستون فقرات دارند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرند.
فرآیند تشخیص تومور نخاعی شامل معاینه بالینی دقیق و استفاده از تصویربرداریهای پیشرفته است. پزشک ابتدا علائم کودک را بررسی کرده و سپس از روشهایی مانند MRI یا CT اسکن برای مشاهده ساختار نخاع استفاده میکند. MRI بهویژه بهترین روش برای مشاهده جزئیات بافت نخاعی و تشخیص تودههای داخلی است.
در مواردی که نیاز به بررسی دقیقتر نوع تومور وجود داشته باشد، نمونهبرداری (بیوپسی) انجام میشود تا ساختار سلولی آن بررسی شود. این مرحله برای تعیین نوع درمان بسیار حیاتی است.
درمان تومور نخاعی به عواملی چون نوع، محل، اندازه و سرعت رشد تومور بستگی دارد. رویکرد درمانی معمولاً ترکیبی از روشهای زیر است:
جراحی: در صورتی که تومور در دسترس باشد و فشاری بر نخاع وارد کند، جراحی اولین گزینه است. جراحان تلاش میکنند تومور را تا حد ممکن بدون آسیب به بافت سالم خارج کنند. در برخی موارد، جراحی تنها برای نمونهبرداری یا کاهش فشار انجام میشود.
پرتودرمانی: برای از بین بردن سلولهای باقیمانده پس از جراحی یا زمانی که جراحی ممکن نباشد، از پرتودرمانی استفاده میشود. البته در کودکان کمسن، به دلیل حساسیت بالای مغز و نخاع، استفاده از این روش باید با احتیاط انجام شود.
شیمیدرمانی: برخی از انواع تومورهای نخاعی به داروهای شیمیدرمانی پاسخ میدهند. این روش معمولاً در ترکیب با سایر روشها و در موارد بدخیم به کار میرود.
توانبخشی: بعد از درمان، برخی کودکان ممکن است نیاز به فیزیوتراپی، کاردرمانی یا گفتاردرمانی داشته باشند تا عملکرد حرکتی یا عصبی خود را بازیابند.
درمان تومور نخاعی پایان مسیر نیست. بسیاری از کودکان به پیگیریهای منظم پزشکی نیاز دارند تا از بازگشت تومور یا بروز عوارض دیررس جلوگیری شود. معاینات دورهای، انجام MRI در فواصل مشخص، ارزیابی عملکرد عصبی و روانی، و حمایت روانشناسی از کودک و خانواده، همگی بخشی از مراقبتهای بلندمدت هستند.
همچنین لازم است خانوادهها با معلمان و مسئولان مدرسه هماهنگ باشند تا شرایط آموزشی کودک متناسب با نیازهای او تنظیم شود.
برای بسیاری از خانوادهها، شنیدن تشخیص تومور نخاعی برای فرزندشان شوکآور و استرسزا است. با این حال، پیروی از روند درمان، ارتباط مداوم با تیم پزشکی، و بهرهگیری از حمایت روانی و اجتماعی، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی کودک ایفا میکند. گروههای حمایتی، انجمنهای خیریه، و مراکز توانبخشی میتوانند منابع خوبی برای خانوادهها باشند تا احساس تنهایی نکنند و تجربه دیگران را بهکار گیرند.
تومور نخاعی در کودکان گرچه نادر است، اما میتواند زندگی کودک و خانواده را بهشدت تحت تأثیر قرار دهد. شناخت علائم هشداردهنده، مراجعه سریع به پزشک، و شروع بهموقع درمان، شانس بهبود و کاهش عوارض را افزایش میدهد. درمان این بیماری نیازمند برنامهریزی دقیق، مراقبت طولانیمدت، و همکاری تیمی میان خانواده و پزشکان است. اطلاعرسانی درست، حمایت عاطفی و روانی، و پیگیری منظم، مهمترین گامها برای کمک به کودک در مسیر درمان و بازگشت به زندگی عادی هستند.
