گروه‌های مختلف معلولیت نیز علاوه بر نیازها و اهداف مشترک،نیازهای مختص به خویش را بر اساس نوع معلولیت دارا هستند.در این نوشته کوتاه، به مهم‌ترین چالش‌های موجود و راهکارهای حمایتی از کودکان دارای معلولیت بینایی به صورت موردی اشاره می‌گردد:
یکی از گروه های آسیب‌پذیر جامعه کودکان هستند که در پاره‌ای موارد به جهت قرار گرفتن در وضعیت‌های خاص در معرض آسیب‌های تشدید یافته نیز قرار می‌گیرند.موقعیت‌هایی چون فقر، زیستن در مناطق محروم، پناهندگی و ...
یکی از این وضعیت‌ها معلولیت است که کودکان به ویژه در جوامع کمتر توسعه یافته در معرض تبعیض‌‌های دوچندان و تشدید یافته هم به جهت کودکی و هم از حیث معلولیتشان قرار می‌گیرند.
گروه‌های مختلف معلولیت نیز علاوه بر نیازها و اهداف مشترک،نیازهای مختص به خویش را بر اساس نوع معلولیت دارا هستند.در این نوشته کوتاه، به مهم‌ترین چالش‌های موجود و راهکارهای حمایتی از کودکان دارای معلولیت بینایی به صورت موردی اشاره می‌گردد:
1. نهاد های متولی می بایست، کودکان نابینایی که والدین آنان خود نابینا هستند را از حیث توانبخشی بیش از سایرین مورد توجه قرار داده و برای آنان برنامه ریزی کند.
2. . کودکان دو معلولیتی و چند معلولیتی در جامعه ما رها شده اند و سازمان های متولی برای آنها برنامه ای ندارند. کودکان نابینا- ناشنوا، نابینا- جسمی و نابینا- ذهنی کم نیستند که نه سازمان آموزش و پرورش و نه نهاد های متولی برای آنها برنامه ای ندارند.
3. می بایست دوره های تحرک و جهت یابی از همان دوران کودکی و به صورت دوره ای به کودکان نابینا آموزش داده شود. اساسا زنگ تحرک و جهت یابی در برنامه درسی دانش آموزان نابینا نیست.
4. با توجه به آنکه کودکان روند رو به رشدی را از حیث جسمی طی می کنند؛ وسایل کمک توانبخشی آنان نیز می بایست همواره در روند رشد آنان به روز و در دسترسشان قرار گیرد. به عنوان مثال: می بایست عصاهای دسترس پذیر و متناسب با قد کودکان نابینا در اختیار آنان قرار گیرد. باید کودک نابینا را از همان سنین پایین به استفاده از عصا عادت داد تا در بزرگ سالی از استفاده از آن واهمه نداشته باشد.
5. کودکان نابینا از شهربازیها و برنامه های سرگرم کننده متناسب با سن و نوع معلولیت خود محروم هستند. بازیها برای آنها می بایست دسترس پذیر شوند. آنها هم حق بازی، شادی و کودکی دارند.
6. کودکان کم بینا، معلولیتشان به چشم نمیآید. متاسفانه وقتی در کار های روزمره با اشکال مواجه می شوند، آنها را خنگ یا گیج می پندارند و این به روح و روان کودک آسیب می زند. کودکان کم بینا به دلیل استفاده از عینک به جهت عدم آموزش و فرهنگ های ناصحیح از سوی همسالان خود مورد تمسخر قرار می گیرند. ما باید به کودکانمان چگونه باهم زیستن و احترام گذاشتن به یکدیگر را آموزش دهیم.
7. قوانین ما در مورد کودکان نابینا ساکت است. مصوبه اجرایی هیات دولت به 15 شهریور ماه 1394 نیز که اندک حمایتی از کودکان معلول و نابینا داشت؛ به موجب ماده 16 آیین نامه ماده 3 قانون حمایت از حقوق معلولان در سال 1398 بر اثر یک اشتباه حقوقی نسخ شد. بایسته است ماده 16 آیین نامه یاد شده، مورد اصلاح قرار گیرد. همچنین قوانین عام و خاص در حوزه کودکان مسائل مرتبط با کودکان معلول و نابینا را پیش بینی نمایند.
به علاوه از ظرفیتهای ماده 23 کنوانسیون حقوق کودک و ماده هفت کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت برای پیشرفت کودکان نابینا و سایر کودکان معلول باید بهره جست.
8. تفکر منفی در بسیاری فرهنگها و به ویژه مناطق محروم آن است که کودکان نابینا فقط باید قرآن بخوانند و حفظ کنند. این بسیار عالی است ولی نباید کودکان نابینا را با این بهانه از تحصیل محروم کنیم. فعالان مدنی و اجتماعی، می بایست با این کلیشه ها مبارزه کنند. مراکز مربوط به توانبخشی مبتنی بر جامعه در روستاها می توانند نقش موثری در مقابله با این کلیشه ها ایفا کنند.
9. مهدکودک ها اغلب از پذیرش و ثبت نام کودکان نابینا خودداری میکنند. مربیان مهدها کمترین آشنایی با امور آنان ندارند. آموزش این مربیان از سوی ادارات بهزیستی، آموزش و پرورش و سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه نابینایان ضروری است.
10. سازمان آموزش و پرورش استثنایی کتب با خط درشت را در اختیار دانش آموزان کم بینا قرار نمی دهد. خانواده دانش آموزان کم بینا نیز به دلیل هزینه بالای تبدیل کتب به خط درشت امکان تهیه آنرا شخصا ندارند.
11. نرمافزار شاد برای برنامه های گویاساز نابینایان دسترس پذیر نیست. آموزش و پرورش می بایست اقدامات لازم را در خصوص دسترس پذیر نمودن آن و سایر برنامه های مربوط به فضای مجازی در حوزه آموزش، مبذول دارد.
12. با توجه به ماهیت آموزش فراگیر، معلمان می بایست خط بریل را در دوره های ضمن خدمت یاد بگیرند تا دانش آموز نابینا همراه با سایرین و با استفاده از خط بریل آموزش ببیند.
13. دانش آموزان نابینا زنگ ورزش ندارند. آنها در زنگ شور و نشاط می بایست در دفتر مدیر بنشینند و منتظر کلاس بعدی باشند. مدارس باید امکانات ورزشی را برای دانش آموز نابینا فراهم کند.
14. برخی از مطالب درسی برای دانش آموزان نابینا دسترس پذیر نیستند. چون دروس ریاضی، هندسه، هنر و ...زنگ هنر به نقاشی خلاصه شده در حالی که می بایست مطابق با ذوق و سلیقه دانش آموز نابینا زنگ هنر هم برای وی دسترس پذیر شود.
کمپین پیگیری حقوق افراد دارای معلولیت (کمپین معلولان)
