دانش آموزان به مدرسه می آیند، به توضیحات معلم گوش می دهند، تکالیف خود را انجام می دهند و در آزمون ها و امتحانات شرکت می کنند. این روندِ کلی آموزش است؛ اما در این بین، چه زمان پیشرفت حاصل می شود؟ در واقع، ترکیبی از انگیزه، سازمان دهی، مدیریت زمان و تمرکز، دانش آموزان را در مسیر پیشرفت قرار می دهد و باعث می شود آن ها بتوانند نمره های بالایی کسب کنند. پیشرفت یا پیشرفت نکردن را به روش های مختلف می توان سنجید و از این طریق، عوامل که مانع پیشرفت هستند را شناخت و برطرف کرد. عوامل پیشرفت و پسرفت، بسیار گسترده هستند. در این مطلب، خواهیم گفت که چه عواملی باعث پیشرفت دانش آموزان می شوند و چه عواملی، سد راه پیشرفت آن ها؛ همچنین از راه های ارزیابی پیشرفت و مزایای این سنجش خواهیم گفت. با دانیون همراه باشید.
چه عواملی سبب پیشرفت دانش آموزان می شود؟
در طول سال تحصیلی، دانش آموزان همواره با فراز و فرود هایی رو به رو می شوند. آن ها باید بتوانند عوامل پیشرفت و موانع آن را بشناسند تا در صورتِ افت و پسرفت، به سرعت آن را برطرف کنند؛ و اما چه عواملی سبب پیشرفت دانش آموزان می شود؟
1. ذهنیتِ رشد (Growth Mindset)
درکِ دانش آموزان از توانایی و رشد، بر عملکردِ شناخت و یادگیری آن ها، تاثیر می گذارد. پژوهشگران معتقدند که وقتی دانش آموزان باور دارند که هوش و استعداد، انعطاف پذیر است و موفقیت و پیشرفت، حاصلِ تلاشِ انسان هاست، پشتکارشان بیشتر می شود و تلاش می کنند تا برای رسیدن به موفقیت، از همۀ موانع عبور کنند. انگیزه، تاثیرِ شگفت انگیزی بر پیشرفت و موفقیتِ دانش آموزان دارد. اگر آن ها با ذهنیت رشد، آشنایی داشته باشند، مصمم تر و باانگیزه تر خواهند بود؛ در واقع، ذهنیت رشد باعث می شود که دانش آموزان به پیشرفت خود، امید و ایمان داشته باشند! یعنی دانش آموز زمانی پیشرفت می کند که باور داشته باشد با تلاش، به طور حتم به موفقیت دست پیدا می کند.
2. به روز بودن
استفاده از پژوهش ها و تکنولوژی های به روز در کلاس درس، سبب افزایش انگیزۀ دانش آموزان، و در نتیجه، افزایشِ تلاش و پیشرفتِ آن ها خواهد شد.
3. مشخص کردنِ افقِ انتظار
باید به دانش آموزان گفت که چه انتظاری از آن ها می رود. دانش آموزان باید بتوانند این انتظارات را برآورده کنند یا اینکه از این ها هم فراتر بروند. در چنین حالتی است که خودشان هم پیشرفت‌شان را حس می کنند و همواره، از آن لذت می برند؛ در ضمن، باید به آن ها تکالیف دشوار و پیچیده را محول کرد.
4. یادگیری پویا
کلاس درس باید پویا باشد و همۀ دانش آموزان کلاس، در تدریس و یادگیری، نقشِ فعال داشته باشند. دانش آموزان باید بتوانند خودشان در مورد مبحث مورد نظر صحبت، و در بحث های کلاسی شرکت کنند. این کار تاثیر فوق العاده ای بر افزایش اعتماد به نفس آن ها دارد و سبب پیشرفت‌شان نیز خواهد شد.
5. ایجاد انگیزه
انگیزه، تاثیرِ بی نظیری بر وضعیت دانش آموزان دارد. به هر طریقی، به آن ها انگیزه بدهید و انگیزه شان را در مسیر درس و مدرسه هدایت کنید.
6. مدیریت زمان
پیشرفت و یادگیری، نیازمند اولویت بندی کارها و مدیریت زمان است. مدیریتِ زمان، برای دانش آموزان بسیار دشوار است؛ اما با آموزش و تمرین می توانند از عهدۀ آن بربیایند. مدیریت زمان باعث می شود که در انجام کارها و تکالیف‌شان، نظم پیدا کنند، آن ها را به موقع و سر وقت انجام دهند و در نهایت، استرس‌شان کاهش پیدا کند. همان طور که می دانید، کاهش استرس، تاثیر چشمگیری بر یادگیری و پیشرفت دانش آموزان دارد.
7. تمرکز
دانش آموزان، به سرعت حواسشان پرت می شود. آن ها باید بدانند که برای حفظ تمرکز، باید تکنیک های آن را بیاموزند و هنگام درس خواندن، از هرآنچه سبب پرت شدنِ حواسشان می شود، دوری کنند.
8. تمرین کردن
برای اینکه مهارت یا دانشی در حافظۀ بلندمدت باقی بماند، نیاز به تمرین و ممارست است. دانش آموزان باید بدانند که می توانند با تمرین و تکرار، آموخته های خود را به حافظۀ بلندمدت منتقل کنند. این کار، بر افزایش اعتماد به نفس دانش آموزان تاثیر می گذارد و سبب پیشرفتِ آن ها نیز می شود.
9. بازخورد
دریافتِ بازخورد، تاثیر شگفت انگیزی بر دانش آموزان و روند پیشرفتِ آن ها دارد. دانش آموزان وقتی بازخوردی دریافت می کنند، احساس می کنند که اهمیت دارند و همچنین، متوجه نقاط ضعف و قوت خود می شوند و در نهایت، انگیزه شان برای پیشرفت و یادگیری بیشتر و بیشتر می شود. دانش آموزان باید به طور مرتب، بازخوردهای دقیق و شفاف دریافت کنند.
10.تعیین هدف
دانش آموزان باید بدانند که تعیین هدف، تاثیر شگفت انگیزی بر یادگیری شان دارد. آن ها باید برای خودشان اهداف کوتاه مدت تعیین کنند تا با رسیدن به هر کدام، اعتماد به نفس و انگیزه شان افزایش پیدا کند. دانش آموزان در صورت دستیابی به هدف های کوتاه مدت، جسارت پیدا می کنند و به سوی اهداف بزرگ تر قدم برمی دارند.
11.رفاه
رفاه عاطفی، تاثیر قابل توجهی بر یادگیری و پیشرفت دانش آموزان دارد. تصور فرد از خود، عزت نفس، خودکفایی، کنترل بر رفتار، خوشحالی و مهارت های مقابله با مشکلات، از لازمه های رفاه عاطفی هستند.
سنجشِ پیشرفت دانش آموزان
آزمون گرفتن، از رایج ترین و بهترین ابزارها برای بررسی میزان پیشرفت دانش آموزان به شمار می رود. آزمون گرفتن مزایای متعددی دارد:
· والدین و معلم ها، از شرایط تحصیلی و میزان پیشرفت دانش آموزان آگاه می شوند.
· یادگیری دانش آموزان بهبود پیدا می کند.
· در تصمیم‌گیری به معلم ها کمک می کند و باعث می شود آن ها بتوانند تصمیماتِ بهتری را بگیرند.
· دانش آموزان از شرایط خود و میزان پیشرفت‌شان آگاه، و با نقاط ضعف و قوت خود آشنا می شوند.
· نشان می دهد کدام دانش آموزان در معرض خطر افت تحصیلی قرار دارند.
آزمون گرفتن، سبب ایجاد انگیزه در دانش آموزان می شود؛ مثلاً اگر از دانش آموزان درخواست شود نموداری برای پیشرفت خود ترسیم کنند، بالا رفتنِ نمودار، به آن ها انگیزه می دهد تا همیشه نمودار را رو به پیشرفت ببرند.
پیشرفت مهارت ها
البته برای سنجشِ پیشرفتِ دانش آموزان، نباید فقط پیشرفتِ درسی آن ها را ملاک قرار داد، بلکه یک سری مهارت ها نیز وجود دارند که باید در دانش آموزان پرورش پیدا کنند. مهارت تفکر انتقادی، مهارت حل مسئله و مهارت انجام کار گروهی، از مهم ترین مهارت هایی هستند که دانش آموزان باید کسب، و همواره در آن ها پیشرفت کنند.
خود ارزیابی (ُSelf-Assessment)
دانش آموزان باید فرصت ارزیابی خودشان و تفکر در مورد پیشرفت هایشان را داشته باشند. این کار باعث می شود آن ها بتوانند نقاط ضعف و قوت خود را بشناسند، روی آن ها کار کنند و در نهایت، بتوانند اهدافِ واقع بینانه ای را برای خودشان مشخص کنند؛ به علاوه، این کار به دانش آموزان، انگیزه و اعتماد به نفس می دهد و باعث می شود همواره در حال پیشرفت و یادگیری باشند
