تا حدود 100 سال پیش، انسانها از مواد طبیعی در زندگی روزمره خود استفاده میکردند. ظروف مسی، سفالی یا ملامینه که قابلیت مصرف چندین مرتبهای را داشتند؛ کمترین آسیب را به محیط زیست وارد میکردند. اما با ورود ظروف پلاستکی و یکبار مصرف، قوطیهای حلبی، لوازم الکترونیکی، پت نوشابه و صنعتی شدن فرآیندهای تولید نان و مواد غذایی شاهد افزایش ظروفی هستیم که یکبار مصرف هستند و بعد از استفاده دور انداخته میشوند.
از همینرو، در 50 سال اخیر اهمیت بازیافت به شدت افزایش پیدا کرده است. در سالیان اخیر کسب و کارهای خلّاق با استفاده از فناوریهای سطح بالا به اجرای ایدههای جدید برای بازیافت و تفکیک مواد از مبدا پرداختهاند.
عدم توجه به بازیافت مواد، موجب ایجاد مشکلات زیست محیطی بسیاری میشود. از مهمترین معضلاتی که بازیافت نکردن مواد برای جوامع بهوجود میآورد:
لندفیل به زمینی میگویند که زبالهها یا مواد بازیافتی را در آن نگهداری میکنند. با افزایش جمعیت شهری و همچنین استفاده از مواد دیر بازیافت شاهد افزایش سطح اِشغال لندفیلها هستیم. معمولا مواد بازیافتی برای اینکه به چرخه طبیعت برگردند زمانی در حدود 100 سال را نیاز دارند و تا پایان این مدت زمین محل نگهداری آنها غیرقابل استفاده است. البته با استفاده از بازیافت مواد امکان تجزیه این مواد و استفاده مجدد از آنها فراهم میشود.
بازیافت را کسب طلا از مواد کثیف میدانند. علاوهبر حفاظات از محیط زیست با کمک بازیافت، امکان تامین نیاز صنایع نیز فراهم میشود. هر چند که مواد بازیافتی توسط عامه مردم بیارزش تلقی میشوند، اما از آنجایی که مواد اولیه آنها بسیار گرانقیمت است بازیافت مواد موجب میشود تا هزینه تهیه مواد اولیه برای صنایع کاهش یابد.
کشورهای صنعتی در چند سال گذشته توانستهاند با استفاده از تکنولوژهای پیشرفته به راهکارهایی برای تولید انرژی از بازیافت مواد یا پسماندهای طبیعی دست پیدا کنند. این شیوه علاوهبر کاهش آلودگی محیط و حفاظت از محیط زیست موجب میشود تا نیاز به انرژیهای فسیلی مانند نفت و گاز به شدت کاهش پیدا کند.
علیرغم تمامی مزایی که از اهمیت بازیافت در حفاظت از محیط زیست در بالا مطرح کردیم، یک ویژگی بارز دیگر نیز باید مورد توجه قرار گیرد:
صنایع بازیافت مواد در کشورهای پیشرفته به یک مرکز مهم در چرخه مالی صنایع تبدیل شدهاند. این صنایع با جمعآوری و تبدیل مواد بازیافتی به مواد اولیه ارزشمند در صنایع دیگر، بهعنوان یک حلقه واسط در صنعت خود را مطرح کردهاند.
هر چند که عمر صنعت بازیافت به شکل امروزیش، چند سالی بیشتر نیست اما در همین مدت کوتاه، چالشهای جدی برای آنها بهوجود آمده است. یکی از مشکلات صنایع فعال در حوزه بازیافت مواد، نحوه جمعآوری و تفکیک بازیافت از مبدا است. خوشبختانه فناوری در چند سال گذشته به کمک این صنایع آمده است.
بهعنوان مثال اکو با راهاندازی یک سامانه آنلاین، امکان جمعآوری بازیافت برای شهروندان را فراهم کرده است. هر چند که این سامانه بازیافت آنلاین کار خود را از شهر مشهد شروع کرده است ولی در حال حاضر فعالیت خود را به اراک و نیشابور نیز توسعه داده است.
با کمک یک اپلیکیشن بازیافت امکان جمعآوری سریع بازیافتهای تفکیکی از مبدا وجود دارد. چنین سامانههایی به تسریع فرآیند بازیافت مواد کمک زیادی میکنند.