در طول ۲۵ سال گذشته، همکاری پاکستان در مبارزه با تروریسم اغلب با تردید و انتقاد مواجه بود و کمتر کسی از آن با واژه «شگفتانگیز» یاد میکرد. با این حال، ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده وقت ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، در ژوئن ۲۰۲۵ این کشور را دقیقاً با این واژه توصیف کرد. این ستایش نه تنها به دلیل سابقه طولانی آمریکا در متهم کردن پاکستان به حمایت پنهانی از طالبان و پناه دادن به اسامه بنلادن—که در سال ۲۰۱۱ توسط نیروهای ویژه آمریکا در پاکستان کشته شد—جلب توجه کرد، بلکه در حالی مطرح شد که تنها هفت هفته پیش هند یک حمله تروریستی در کشمیر را به پاکستان نسبت داده بود؛ کشوری با سابقه طولانی در حمایت از چنین حملاتی در خاک هند.
تغییر لحن آمریکا را میتوان در تحولات مناطق مرزی بیقانون میان پاکستان و افغانستان جستجو کرد. این مناطق اکنون به پایگاه «ولایت خراسان دولت اسلامی» (ISKP) بدل شدهاند؛ شاخهای از گروهی که در سال ۲۰۱۴ خلافت خود را در عراق و سوریه اعلام کرد. ISKP از نگاه آمریکا و سایر دولتهای غربی بزرگترین تهدید تروریستی بینالمللی محسوب میشود و به همین دلیل بسیاری از کشورها بیسروصدا وارد تعامل با طالبان در افغانستان شدهاند.
به درخواست دولتهای غربی، پاکستان در یک سال اخیر تلاشهای مشترک خود برای کشتن و دستگیری رهبران ISKP را شدت بخشیده است. از جمله این اقدامات میتوان به دستگیری طراح حمله انتحاری کابل در اوت ۲۰۲۱ اشاره کرد که جان ۱۳ سرباز آمریکایی و حدود ۱۷۰ غیرنظامی را گرفت. پاکستان او را در فوریه دستگیر و در مارس به آمریکا تحویل داد، اقدامی که حتی با ستایش علنی دونالد ترامپ همراه شد. این موفقیت همچنین به فیلدمارشال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، کمک کرد تا در ژوئن، اندکی پس از یک درگیری کوتاه با هند، به ضیافت ناهار کاخ سفید دعوت شود. منیر که فردی مذهبی و ایدئولوژیکتر از پیشینیان خود است، همین ماه نیز برای ادامه مذاکرات به آمریکا بازگشت.
با وجود این، ISKP هنوز بین ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ جنگجو دارد که شامل تاجیکها، ازبکها و ترکها میشود و عمدتاً در شرق افغانستان و شمال و جنوبغرب پاکستان فعالیت میکنند. این گروه خطرناک است، زیرا جنگجویان باتجربه را جذب میکند و بهصورت آنلاین سربازگیری میکند و اغلب افراد را به حملات انفرادی در خارج تشویق مینماید. ژنرال کوریلا هشدار داده است که این گروه «توان و نیت حمله به منافع غربیها در خارج را با هشدار اندک یا بدون هشدار همچنان حفظ کرده است.»
پاکستان در عین حال برای ادامه همکاری با آمریکا درخواستهایی مطرح کرده است. یکی از این درخواستها بازیابی مقادیر عظیم سلاح است که پس از خروج آمریکا از افغانستان در سال ۲۰۲۱ بر جا مانده است. سخنگوی ارتش پاکستان، سرتیپ احمد شریف چودری، گفته آمریکا باید این سلاحها را از بازار سیاه بازخرید کند تا از افتادن آنها به دست شورشیان در افغانستان و پاکستان جلوگیری شود. پاکستان همچنین خواستار دریافت اطلاعات بیشتر و بازگشت تجهیزات نظامی از جمله نفربرهای مقاوم در برابر مین و دوربینهای دید در شب است؛ تجهیزاتی که به باور مقامهای آمریکایی، موازنه نظامی با هند را تغییر نمیدهد، هرچند ارسال آن با مخالفت شدید هند روبهرو خواهد شد.
در کنار این مسائل، پاکستان میخواهد آمریکا و دیگر دولتهای غربی ادعاهایش درباره حمایت هند از تحریک طالبان پاکستان (TTP) و گروههای جداییطلب بلوچ را بپذیرند و بر هند فشار بیاورند تا این فعالیتها متوقف شود. با این حال، مقامهای غربی هنوز به شواهد ارائه شده قانع نشدهاند و ناچارند آنها را با مدارک مستند از ارتباط دیرینه پاکستان با تروریسم در هند سنجیده و متعادل کنند.
با این وجود، همکاری پاکستان علیه ISKP همچنان ادامه دارد. فیلدمارشال منیر آن را بخشی مهم از محاسبات خود برای نزدیکی به دولت ترامپ میداند. ISKP تنها نگرانی غرب نیست؛ روسیه، چین و ایران نیز این گروه را تهدیدی جدی میدانند. روسیه و ایران بهخصوص پس از حملاتی که جان بیش از ۱۰۰ نفر را در کرمان گرفت، این گروه را خطرناک ارزیابی میکنند و چین نیز یکی از شهروندانش را در افغانستان به دست ISKP از دست داد.
با این حال، در جریان افزایش همکاریهای ضدتروریستی پاکستان با غرب، تنشهای آشنای پیشین دوباره سر برمیآورند. برخی مقامهای غربی معتقدند پاکستان اهمیت برخی از رهبران ISKP را که کشته یا دستگیر کرده، بیش از حد بزرگنمایی کرده است؛ روشی که پیشتر نیز در مورد رهبران القاعده به کار میگرفت. برخی مقامهای پاکستانی نیز مدعیاند ISKP بهطور پنهانی توسط آمریکا حمایت میشود تا علیه روسیه و ایران و همچنین برای تضعیف منافع چین در پاکستان و افغانستان عمل کند.
در نهایت، همانطور که یکی از کارشناسان باسابقه میگوید، تنها یک چیز در روابط پاکستان و آمریکا همیشگی بوده است: بیاعتمادی متقابل. با این حال، این همکاریها نشان میدهد که هر دو طرف به تهدید ISKP و اهمیت مبارزه با آن بهعنوان اولویتی مشترک اعتقاد دارند و بهصورت محتاطانه در مسیر تعامل پیش میروند.
