در فریتاون، پایتخت سیرا لئون، نیما از در پشتی یک مرکز حمایت از جوانان وارد میشود تا کمک بگیرد. او ۲۵ ساله و دانشجوی سابق است و این بار برای ترک «کوش» به مرکز مراجعه کرده؛ ترکیبی قوی و اعتیادآور از اپیوئیدهای مصنوعی و کانابینوئیدها.
مثل نیما، شمار زیادی از جوانان در سیرا لئون و سراسر غرب آفریقا با اعتیاد به «کوش» دست و پنجه نرم میکنند. این مواد مخدر ارزان و بسیار اعتیادآور، خیابانها و دانشگاهها را تسخیر کردهاند و دولتها تاکنون نتوانستهاند جلوی شیوع آن را بگیرند. کمبود فرصتهای شغلی و تحصیلی نیز بحران را تشدید میکند.
غرب آفریقا پیش از این با بحران مواد مخدر روبهرو بوده است؛ ترامادول و مواد مخدر سنتی مثل کوکائین و هروئین از دههها پیش در منطقه رایج بودهاند. اما «کوش» ارزانتر، قویتر و اعتیادآورتر است. قیمت هر دُز آن تنها ۰.۴۰ دلار است و آزمایشها نشان میدهد بسیاری از انواع آن حاوی «نیتازین» هستند، اپیوئیدی مصنوعی که بسیار قویتر از فنتانیل و هروئین است و حتی مقدار بسیار کمی از آن میتواند اثر شدید داشته باشد.
ترکیبات فعال «کوش» به راحتی وارد و در آشپزخانههای کوچک محلی آماده میشوند، با استفاده از اجزایی که از چین، بریتانیا و هلند پست میشوند و اغلب بهعنوان روانکننده یا اسپری طعمدهنده مخفی میشوند. سپس روی برگهای مارشمالو اسپری و آسیاب میشوند تا دود شوند. کاربران اغلب نمیدانند چه چیزی مصرف میکنند و اوردوزهای تصادفی رایج است.
استفاده از «کوش» باعث خودآزاری، روانپریشی و مشکلات جدی جسمی میشود. کاهش اشتها و سوءتغذیه، خطر ابتلا به بیماریهای دیگر را افزایش میدهد. بسیاری برای تأمین هزینه اعتیاد، دست به فروش خدمات جنسی میزنند و در معرض بیماریهای مقاربتی قرار میگیرند.
تعداد دقیق قربانیان مشخص نیست، اما مؤسسه کلینگندال تخمین زده هزاران نفر در غرب آفریقا بر اثر «کوش» جان باختهاند. شهردار فریتاون تیمی ویژه برای جمعآوری اجساد قربانیان اوردوز و بیماریهای مرتبط با کوش تشکیل داده است و از سال ۲۰۲۲، دفن و سوزاندن جمعی قربانیان انجام میشود. بیمارستان روانپزشکی کشور نیز بیماران بیشتری برای مشکلات ناشی از اعتیاد میپذیرد.
سیرا لئون و لیبریا اوایل ۲۰۲۴ وضعیت اضطراری بهداشت عمومی اعلام کردند. در سیرا لئون، کارگروهی به ریاست رئیسجمهور و با همکاری چند وزارتخانه تشکیل شده تا بحران را مدیریت کند. فودای ساهر، مسئول کارگروه، میگوید: «کاربران مواد را شناسایی، تحت بازتوانی قرار میدهیم و سپس به جامعه بازمیگردانیم.»
با وجود تلاشها، مصرف «کوش» کاهش نیافته است. محدودیتها بیشتر کاربران و کسانی که اطراف مراکز مصرف تجمع میکنند را مجازات میکند، اما فروشندگان و تولیدکنندگان همچنان آزادند. مهار کامل بحران نیازمند همکاری جهانی، کنترل زنجیره تأمین، نظارت بر صادرات چین و محدودیت سختتر اپیوئیدهای مصنوعی در اروپا است. همچنین دولتها به تجهیزات آزمایش مواد نیاز دارند تا بدانند با چه ترکیباتی روبهرو هستند.
برای بسیاری، ترک «کوش» دشوار و گاهی مرگبار است. نیما میگوید: «دیروز آخرین بار مصرف کردم… این حالا بخشی از من است، اما دارم کم میکنم. تلاش میکنم.»
