اگر تا به حال به نمایندگی های ایکیا داخل ایران رفته باشید می دانید که بیرون رفتن از این فروشگاه چقدر سخت است. جذابیت محصولات ایکیا انقدر زیاد هست که حتی اگر نیازی به لوازم خانگی نداشته باشید بدون اینکه خرید نکنید از ایکیا بیرون نمی آیید. همه ی این جذابیت ها عقاید Ingvar Kamprad، یک تاجر سوئدی است که خالق این برند می باشد در سال 2018 چشم از جهان فروبست.
در پست های قبلی راجب برند جوزف جوزف که یکی دیگر از برند های محبوب لوازم خانگی است به طور مفصل صحبت کردیم در ادامه این پست با ما همراه باشید تا با تاریخچه برند جذاب لوازم خانگی یعنی IKEA بیشتر آشنا شویم.
ایکیا (IKEA) برند بین المللی تاسیس شده در سوئد است. این شرکت با تمرکز روی مبلمان و لوازم خانگی آماده ی مونتاژ فعالیت می کند و چند سالی لقب بزرگترین فروشنده ی مبلمان در جهان به آن نسبت داده اند. بنیان گذار این شرکت، اینگوار کامپراد بوده که در سال ۱۹۴۳ و در سن ۱۷ سالگی این شرکت را تاسیس کرده است. نام ایکیا از حروف ابتدایی نام موسس، Ingvar Kamprad، Elmtaryd مزرعه خانوادگی او و دهکده زادگاهش یعنی Agunnaryd تشکیل شده است.
IKEA بیشتر با طراحی های مدرن در انواع محصولاتش و همچنین طراحی داخلی خیره کننده در فروشگاه هایش شناخته شده است. سادگی و احترام به طبیعت، از ویژگی های بارز محصولات این شرکت هستند. علاوه بر موارد ظاهری، ایکیا با توجه به برنامه های کنترل هزینه، جزئیات عملیاتی و توسعه ی دائمی محصولات شناخته می شود. این فعالیت ها باعث شده تا ایکیا در طول تاریخ خود در کنار توسعه ی بازار، قیمت ها را نیز کاهش دهد.
طبق آخرین آمار ارائه شده، IKEA در ۴۹ کشور جهان فعالیت داشته و ۴۱۵ فروشگاه در این کشورها تاسیس کرده است. وبسایت این شرکت، ۱۲ هزار محصول را برای کاربران عرضه می کند و آمار سالانه ی آن به بیش ۲ میلیارد بازدید می رسد. نکته ی جالب در مورد این برند آن است که آنها یک درصد از مصرف چوب جهان برای محصولات تجاری را به خود اختصاص داده اند.
تجارت کبریت در 5 سالگی
اینگوارد کامپراد در سال 1926 در مزرعه ای در روستاهای سوئد چشم به جهان گشود. او در 5 سالگی شروع به فروش کبریت به همسایگان نزدیک خود می کرد و تا هفت سالگی، با استفاده از دو چرخه به مناطق دورتر کبریت می فروخت. کامپراد پس از مدتی دریافت که می تواند کبریت ها را به صورت عمده در استکهلم ارزان تر از بازار خریداری کند و به صورت جداگانه با قیمتی بسیار پایین تر دوباره بفروشد اما باز هم سود خوبی از این فروش به دست آورد. او تا سن 17 سالگی محصولاتی دیگر همچون بذر گل، کارت تبریک، تزئینات درخت کریسمس و مداد و خودکار نیز می فروخت.
موفقیتی بزرگ در 17 سالگی
کامپراد اختلال خوانش پریشی، دش خوانی یا دیسلکسیا داشت ( یک اصطلاح عام برای تشریح معلولیت آموزشی است باعث ایجاد اختلال در روان خوانی یا درک مطلب می شود) اما این اختلال مانع پیشرفت او نشد. او به خوبی درس خواند و پدرش بدلیل عملکرد خوب او در مدرسه پول نقد به او هدیه داد و کمپراد در سن 17 سالگی با هدیه ای که پدرش به او داده بود در سال 1943، IKEA را راه اندازی کرد.
کامپراد در ابتدا تنها قلم، کیف پول، قاب عکس، رومیزی، ساعت، بدلیجات و جوراب های نایلنی را در فروشگاهش با قیمتی پایین تر از بازار داخل به فروش می رساند.
سال 1945 و طلوع اولین تبلیغات روزنامه ای
با رونق گرفتن کسب و کار کامپراد و افزایش توانایی او برای فروش تلفنی، کامپراد شروع به تبلیغات در روزنامه های محلی و اجرای یک سرویس سفارش پستی به صورت موقت کرد. او از ون های حمل شیری که در مزرعه خانوادگی وی بود، برای رساندن محصولات به محله های دورتر استفاده می کرد.
سال 1948 و ورود مبلمان به فروشگاه IKEA
در سال 1948 افراد محلی از کامپراد در خواست داشتند که مبلمانی که آن ها در جنگل های نزدیک خانه شان تولید می کنند را در فروشگاه خود به فروش بگذارد که کامپراد به در خواست آن های پاسخ مثبت داد و لاین فروش مبلمان گسترش پیدا کرد.
سال 1951 و تولید کاتالوگ مبلمان
بنیان گذار ایکیا بعد از گسترش لاین فروش مبلمان در فروشگاهش تصمیم گرفت تا مبلمان را در مقیاس وسیع تری با استفاده از کاتالوگ به فروش برساند. کاتالوگ هایی که امروزه برای محصولات ایکیا مشاهده می کنیم در سال 1951 متولد شده است.
سال 1953 و افتتاح نمایشگاه Älmhult
افتتاح نمایشگاه Älmhult یک موقعیت طلایی برای توسعه و شناخته شدن برند IKEA بود. این اولین بار بود که مشتریان می توانستند قبل از سفارش یک محصول آن ها را از نزدیک لمس کنند و کیفیت آن را مشاهده کنند و بعد به ثبت سفارش بپردازند. دلیل برتری و سود ایکیا در این نمایشگاه این بود که او محصولات را با کیفیت بالاتر و قیمتی پایین تر به خریداران عرضه می کرد.
سال 1956 و آغاز خط تولید مبلمان ایکیا
با افزایش رقبا در بازار مبلمان، اینگوارد کامپراد به فکر این فرو رفت تا کالاهای خاصی را تولید کند تا بتواند در بازار رقابت پیروز شود به همین دلیل ایجاد اولین خط تولید مبلمان خود برند IKEA در سال 1956 در ذهن بنیان گذار ایکیا جرقه خورد.
سال 1958 و معروفیت بیش از پیش ایکیا
در سال 1958 اولین شعبه در سوئد افتتاح شد و این شعبه اولین و بزرگترین مغازه لوازم خانگی در شبه جزیره اسکاندیناوی بود همچنین در سال 1959 برند ایکیا با 100 کارمند به کار خود ادامه داد.
دهه 60 و 70 و شهرت جهانی برند ایکیا
در سال 1960 شرکت ایکیا اولین رستوران خود را در Älmhult سوئد افتتاح کرد، همچنین در سال 1961 این برند برای کافه ای در سوئد به نام ÖGLA صندلی تولید کرد که در تست کیفیتی که در سوئد انجام شد این صندلی تمام استاندارد های لازمه را دارا بود.
سال 1962 و همکاری بزرگ با کشور لهستان
در سال 1962 Marian Grabinski یک کتابخانه کلاسیک به سبک معاصر را طراحی کرد که ساخت آن به عهده شرکت ایکیا بود تقاضا زیاد برای این کتابخانه خاص و زیبا باعث شد که روابط محکمی بین تامین کنندگان و طراحان لهستانی ایجاد شد که تا امروزه نیز ادامه دارد این روابط دلیل مهمی بود تا ایکیا با حفظ قیمت مناسب کالاهایش به برندی برای تمام اقشار جامعه تبدیل شود.
ایکیا و توسعه جهانی
اولین فروشگاه خارجی ایکیا در سال ۱۹۶۳ و در شهر اسلو نروژ تاسیس شد. تنها دو سال پس از این اتفاق، توسعه ی داخلی برند نیز با قدرت بیشتری پیگیری شده و بزرگترین فروشگاه آنها در استکهلم تاسیس شد. این فروشگاه عظیم، ۳۱ هزار متر مربع مساحت داشت و هزاران نفر برای تماشای مراسم افتتاح آن، در محل فروشگاه حضور داشتند. طراحی این فروشگاه با الهام از موزه ی Guggenheim در نیویورک، به شکل دایره بود. موفقیت این فروشگاه باعث شد تا ایکیا یک مفهوم جدید را به کسب و کار خود اضافه کند. آنها انبارهای سلف سرویس را به فروشگاه های خود اضافه کردند. در ادامه ی این فرآیندهای توسعه، فروشگان Accenten برای عرضه ی تجیزات آشپزخانه و پخت وپز افتتاح شد.
نئوپان، ماده ای بود که در سال های پایانی دهه ی ۱۹۶۰ جای خود را به صورت ویژه در طراحی ه ای ایکیا باز کرد. این ماده ی مقاوم که فرآیند تولید آسانی نیز داشت، برای اولین بار در مبل ایکیا با نام PRIVAT استفاده شد. این مبلمان، طراحی بسیار ساده داشت که به همین دلیل، با قیمت بسیار مناسب به مشتریان عرضه شد.
دانمارک و سوئیس، مقاصد بعدی توسعه ی ایکیا بودند. فروشگاه های این برند در کپنهاگ و زوریخ در سال های ۱۹۶۹ و ۱۹۷۳ تاسیس شدند. آلمان نیز در سال ۱۹۷۴ و در شهر مونیخ میزبان برند سوئدی شد.درحال حاضر این کشور بزرگترین بازار ایکیا است.
ایکیا که همیشه به نوآوری و طراحی محصولات جدید معروف بود، با شروع دهه ی ۱۹۷۰ بار دیگر هنر خود را نشان داد و از پارچه ی کتان برای محصولات خود استفاده کرد. TAJT یک تخت / صندلی بود که در سال ۱۹۷۳ و با پوشش کتان و لایه ی محافظ ضخیم عرضه شد. در نتیجه ی استفاده از این پارچه به عنوان مواد اولیه ی اصلی این نوع از صندلی، قیمت آن به مقدار قابل توجهی کاهش یافت.
اولین مقصد غیر اروپایی برند ایکیا، کشور استرالیا بود و اولین فروشگاه آنها در سال ۱۹۷۵ در شهر سیدنی تاسیس شد. کانادا، اولین کشور آمریکایی میزبان ایکیا بود که در شهر ونکور شاهد حضور سوئدی ها می شد. پس از آن، سنگاپور نیز به عنوان اولین کشور آسیای شرقی برای فعالیت ایکیا انتخاب شده و اولین فروشگاه در سال ۱۹۷۸ در این کشور تاسیس شد. کشورهای اروپایی دیگر همچون اتریش و هلند نیز در سال های بعد و پیش از پایان دهه ی ۱۹۷۰، شاهد حضور فروشگاه های IKEA بودند.
دهه 1970 و محصولات ماندگار
از محصولات ماندگار با طراحی خاص که توسط برند IKEA و در دهه‌ی ۱۹۷۰ تاسیس شد، می توان صندلی SKOPA و POEM را نام برد که البته بعدا به POÄNG تغییر نام داد. طراحی خاص و ساده‌ی اسکوپا باعث شد تا ایکیا برای تولید آن از یک تولیدکننده ی سطل و کاسه ی پلاستیکی کمک بگیرد. پوام نیز طراحی زیبایی داشت و با استفاده از چوب لمینت دار، هویت خاصی را به فضاهای مسکونی و اداری آن سال ها داده بود. Klippan نیز مبلمانی دیگر بود که در این سال ها و با تمرکز بر مقاومت بالا و توانایی شستشوی راحت عرضه شد.
اینگوار کامپراد، در سال ۱۹۷۶ مقاله ای با موضوع چشم انداز ایکیا و ایده های کسب وکاری خودش برای ادامه ی مسیر منتشر کرد. این مقاله که The Testament of a Furniture Dealer نام داشت، نقش مهمی در شکل‌گیری فرهنگ سازمانی IKEA در سال های بعد داشت.
یکی از محصولات تاریخی و تاثیرگذار در روند طراحی های کاربردی ایکیا، میز LACK است. این میز در سال ۱۹۸۰ و با هدف اشغال کمترین فضای ممکن طراحی شد. جنس میز بسیار سبک و مقاوم است و تکنیک ساندویچی که در مونتاژ و استفاده از آن به‌کارگرفته شده، با نام board-on-frame شناخته می شود. این تکنیک در سال های بعد در بسیاری از محصولات ایکیا استفاده شد. دو سال پس از معرفی این نوع از طراحی، قفسه های برند LACK نیز عرضه شدند.
دهه 1980، دهه تغییرات ساختاری
ایکیا نیز مانند هر برند دیگر در دوارن فعالیت خود با تغییراتی در زمینه ی ساختار و مدیریت شرکت روبرو بوده است. آنها در سال ۱۹۸۲ و پس از تاسیس بنیاد Stitchting INGKA به‌عنوان زیرمجموعه ای از این هولدینگ، به کار خود ادامه دادند و نام IKEA Group را برای خود برگزیدند. در ادامه ی این فعالیت ها و با هدف افزایش رضایت مشتریان، کلوپ مشتریان با نام IKEA FAMILY تاسیس شد.
توسعه‌ی فعالیت های بین المللی در دهه ی ۱۹۸۰ نیز ادامه داشت. ابتدا فرانسه و شهر پاریس در سال ۱۹۸۱ میزبان این برند مبلمان شد. سپس در سال ۱۹۸۴ اولین فروشگاه شرکت در بلژیک، در شهر بروکسل تاسیس شد. آمریکا نیز که یکی از جذاب ترین بازارها برای هر برندی به حساب می‌آید، سال ۱۹۸۵ و در فیلادلفیا میزبان سوئدی ها بود. فروشگاه های برند در کشور های انگلستان و ایتالیا نیز در سال های ۱۹۸۷ و ۱۹۸۹ و در شهرهای منچستر و میلان تاسیس شدند.
کامپراد در سال ۱۹۸۶ از سمت خود به‌عنوان مدیریت گروه ایکیا کناره‌گیری کرد تا به‌عنوان مشاور در شرکت مادر یعنی INGKA فعالیت کند. از آن زمان Andres Moberg به عنوان رئیس و مدیر عامل ایکیا مشغول به کار شد.
دهه 1990، دهه تصمیم گیری های مهم
در سال های پایانی قرن بیستم، باز هم تغییرات و حذف و اضافه های جدیدی در ساختار ایکیا اتفاق افتاد. یکی از تغییرات ساختاری، افزایش تعهد این برند در ارتباط با چالش های زیست محیطی و حفاظت از محیط زیست بود. آنها در سال ۱۹۹۰ اولین بیانیه ی خود را در مورد سیاست های حفظ محیط زیست منتشر کرده و کارمندان و شرکا را به رعایت آن ملزم کردند.
تصمیم دیگری که تاثیری عمیق تر در ساختار و گسترش فعالیت های ایکیا داشت، خرید و ادغام کارخانه های تولید چوپ و زمین های تولیدی با شرکت اصلی بود. برند سوئدی با این کار، استقلال خود در تولید محصولات را بیش از پیش کرده و روند توسعه را سرعت بخشیدند. در نهایت بخش صنعتی و تامین مواد اولیه، از سال ۱۹۹۱ با نام Swedwood شروع به کار کرد. این مرکز صنعتی علاوه بر مبلمان، محصولات چوبی دیگری نیز تولید می کند.
افزایش فعالیت های ایکیا در زمینه‌ی استخراج منابع طبیعی و همچنین تولید محصولات چوبی، باعث شد تا آن ها به عضویت در سازمان های بین المللی مرتبط نیز ترغیب شوند. یکی از مهم ترین سازمان ها در این زمینه، Forest Stewardship Council یا FSC بود که در سال ۱۹۹۳، عضویت ایکیا را به رسمیت شناخت. این سازمان غیرانتفاعی، با هدف حفاظت از جنگل ها در کشور های متعددی در جهان مشغول به فعالیت است. برند سوئدی حتی برای فعالیت جدی تر در این زمینه، در سال ۱۹۹۸ یک مدیر جنگل داری را به تیم خود اضافه کرد.
از محصولات انقلابی و طراحی های خاص ایکیا که در پایان قرن بیستم به بازار عرضه شد، می توان به سری Mammut اشاره کرد. این سری از مبلمان، با تمرکز روی کودکان و طراحی های جذاب برای آنها طراحی و ساخته شد. تمامی مواد مورد استفاده از مبلمان های ماموت، از جنس مقاوم و ارتجاعی هستند و برای امنیت کودکان، گوشه های گرد دارند. تمرکز طراحی های ایکیا برای کودکان در سری های دیگر نیز ادامه داشت. آن ها سری Dagis را با همکاری ریچارد کلاک طراحی کردند که از قابلیت های مونتاژ و جا به جایی آسان نیز بهره مند بود.
در نهایت در سال ۱۹۹۷، همزمان با افتتاح وبسایت اینترنتی شرکت، برند سوئدی تصمیم گرفت تا زیرمجموعه ی مستقل خود برای کودکان را تاسیس کند. آنها بخشی را با عنوان Childern's IKEA راه‌اندازی کردند. تمرکز این بخش، علاوه بر طراحی و ساخت محصولات مقاوم برای کودکان، تلاش برای تربیت حس همکاری و مهارت های اجتماعی آن ها بود. نکته ی جالب این که خود کودکان از همان سال ۱۹۹۷ تاکنون، در توسعه ی محصولات این زیر مجموعه، مشارکت داشته اند. ایکیا برای احترام هرچه بیشتر به کودکان، در فروشگاه های خود نیز به خوبی پذیرای آنها است و از انواع زمین های بازی تا غذا های ویژه را برای رفاه حال آن ها در نظر گرفته است.
سری 365+ دسته‌ی دیگری از محصولات بودند که این بار با تمرکز بر آشپزخانه و پخت و پز معرفی شدند. این محصولات، انواع ابزار های آماده سازی، پخت و سرو غذا را شامل می شوند. از کشورهای مشهوری که در سال های پایانی قرن بیستم میزبان این برند سوئدی بودند می توان به مجارستان، جمهوری چک، اسپانیا و چین اشاره کرد.
در سال ۱۹۹۹، چند اتفاق مهم در تاریخ ایکیا رخ داد. مدیرعامل این شرکت یعنی آندرس موبرگ جای خود را به شخص دیگری یعنی آندرس دالویگ داد. تعداد کارمندان این شرکت به بیش از ۵۰ هزار نفر رسیده و ۲۹ کشور جهان، میزبان محصولات آن ها بودند. آن ها به پاس همکاری کارمندان خود، رویدادی را در تارخ ۹ اکتبر آن سال تحت عنوان Big Thank You برگزار کردند و در آن روز، تمامی درآمد فروش شرکت در سر تا سر جهان را بین کارمندان تقسیم کردند.
ایکیا در عصر ارتباطات
با ورود به عصر ارتباطات، ایکیا هم مانند بسیاری از برند های دیگر به این روند ملحق شده و تغییرات لازم را در زیرساخت های خود ایجاد کرد. امکان خرید آنلاین محصولات از سال ۲۰۰۰ به وبسایت این شرکت اضافه شد. علاوه بر تغییر در ساختار فناوری، ایکیا تصمیم گرفت تا با شروع این عصر مدرن، فعالیت های انسان‌دوستانه و در جهت حقوق بشر خود را نیز توسعه دهد.
یکی از برنامه های جدی ایکیا در حمایت از حقوق طرف های درگیر در طراحی و تولید خصوصا کارگران، در سال ۲۰۰۰ با نام IKEA Way شروع به‌کار کرد. این برنامه نوعی سند است که نحوه ی تعامل ایکیا با تامین کنندگان مواد را روشن می کند. در این سند، به‌روشنی انتظارات هر دو طرف و حقوق آن ها نسبت به هم بیان شده است. در متن سند، تاکید زیادی به انتظارات ایکیا از تامین کنندگان در زمینه های حقوقی، شرایط کاری و جلوگیری از سوء‌استفاده از کودکان در کارخانه ها شده است.
همکاری های ایکیا با نهاد های بین المللی غیرانتفاعی مانند یونیسف پیش از این سال‌ها شروع شده بود و با ورود به قرن ۲۱ به صورت جدی تر ادامه یافت. یکی از پروژه های جدی این شرکت با سازمان بین المللی، توسعه ی پروژه های آموزشی در هند بود که با پوشش دادن ۵۰۰ روستا در این کشور شروع شد.
خط راه آهن اختصاصی
توسعه ی تولید و گسترش بازارهای آیکیا باعث شد تا این شرکت خط راه آهن اختصاصی خود را از سوئد به آلمان تاسیس کند. این خط ریلی، هر هفته ۵ سفر را ازÄlmhult در سوئد بهDuisburg در آلمان انجام می داد. این سفر ها به منظور تامین مواد اولیه و جا به جایی محصولات میان این دو مقصد انجام می شد. مدیریت این خط ریلی از سال ۲۰۰۴ به شرکتی دیگر واگذار شد اما IKEA همچنان از آن استفاده می‌کند.
ایکیا در حمایت از محیط زیست نیز همیشه فعالیت های جدی داشته است. این شرکت در سال ۲۰۰۲ برنامه ای را در بیش از ۱۰۰ فروشگاه خود اجرا کرد تا محصولات مرجوعی از مشتریان را به بهترین نحو استفاده کرده و تا حد امکان، زباله های تولیدی شرکت را کاهش دهد. این شرکت در ادامه‌ی فعالیت های خود با سازمان های بین المللی نیز در همین سال، تفاهم نامه ای با WWF (World Wide Fund for Nature) صندوق جهانی طبیعت، این تفاهم نامه عموما با تمرکز بر حفظ جنگل ها در سر تا سر جهان اجرا شد.
ایکیا برای اثبات هرچه بیشتر حمایت از محیط زیست، گزارش هایی را نیز از عملکرد خود در این زمینه منتشر می کند. آن ها در سال ۲۰۰۴ اولین گزارش خود را در این زمینه منتشر کرند تا اجرای مسئولیت های خود را در زمینه های اجتماعی و محیط زیستی به گوش مخاطبان و کارشناسان برساند.
ایکیا و آخرین تغییرات
از آخرین تغییرات و اتفاقات رخ داده در تاریخچه ی ایکیا می توان به تاسیس برند مستقل IKEA Food برای تامین درصد بالایی از غذ اهای عرضه شده در رستوران های این شرکت اشاره کرد. اتفاق مهم دیگر، انتصاب مدیرعامل کنونی این شرکت یعنی مایکل اولسون است که در سال ۲۰۰۷ به سمت ریاست و مدیریت عامل این شرکت رسید. البته مدیریت هولدینگ اصلی با نام INGKA در حال حاضر بر عهده ی جاسپر برودین است.
آخرین آمار ارائه شده از برند ایکیا، درآمد این شرکت را در سال ۲۰۱۶ حدود ۵.۵ میلیارد دلار عنوان کرده است. این برند در حال حاضر در رتبه‌ی ۴0، برترین برند های جهان از نگاه مجله ی فوربس قرار دارد. این برند در چند سال اخیر هم فعالیتی جدی در عرضه‌ی لوازم خانگی الکتریکی همچون لامپ های هوشمند و تلویزیون داشته است. البته مسیر برند سوئدی ایکیا تا تبدیل شدن به بازیگری جدی در این صنایع، قطعا پر پیچ و خم تر خواهد بود.
