صیانت از منابع

صیانت از منابع

?چرا انتقال به اقتصاد چرخشی، ضرورت ورود بنگاه های پیشران استان به دنیای آینده است؟

کشورهای جهان به زودی ناچار به پرداخت هزینه های سنگین برای مقابله با پیامدهای زیان بار تغییرات اقلیمی خواهند بود. سایه تغییرات اقلیمی، دولت ها را ناچار به صیانت هر چه بیشتر از منابع داخلی و خلق منابع مالی از طریق سرمایه گذاری سبز خواهد کرد. تغییر پارادایم تولید از فرآیند خطی آلودهکننده طبیعت به فرآیند چرخشی دوستدار طبیعت، الزام گذار از این پدیده است. الزامی که بنگاه های بزرگ را ناگزیر می کند تا هزینه های این تغییر رویکرد را بپذیرند و آن را در اولویت خود قرار دهند.📷

اقتصاد چرخشی، علاوه بر ترویج بازیافت منابع و افزایش کارآیی آن، می تواند به روشهای مختلفی به توسعه صنعتی فراگیـر و پایدار جهان کمک کرده و یک مدل صنعتی متمرکز بر انسان و محیط زیست را ترویج دهد. این دیدگاه در مقابل مدل اقتصادی خطی کنونی که بر پایه رویکرد "گرفتن، ساختن و دفع " شکل گرفته، می تواند علاوه بر استفاده مجدد و بازیافت مواد و محصولات، تولید زباله را به حداقل برساند.

ایدئولوژی توسعه صنعتی فراگیر و پایدار، بر ترویج پیشرفت صنعتی، رشد اقتصادی و تنوع محصولات، در یک چارچوب اجتماعی گسترده و سازگار با محیط زیست متمرکز است. این بینش بر این اساس است که صنعتی شدن، نباید تنها بر اساس قابلیت تولید درآمد ارزیابی شود، بلکه برای ارزیابی عملکرد صنعت، باید به بهره وری کارآمد منابع، کاهش آلودگی و ایجاد شغل های سبز که محصولات با کیفیت بالا را تولید می کنند نیز توجه شود. از این رو، یکی از چالش های اساسی در مسیر توسعه پایدار، تفکیک عوامل دارای پتانسیل رشد اقتصادی از منابع تجدیدناپذیری است که به طور مستمر در فرآیند تولید استفاده می شود. همین امر می تواند تاثیرات مثبتی بر کیفیت محیط زیست نیز داشته باشد. این در حالی است که مدل اقتصادی خطی کنونی، بر پایه رویکردگرفتن، ساختن و دفع شکل گرفته است که به دلیل بهره برداری و استفاده غیرپایدار از منابع طبیعی و غیرقابل تجدید، فشار زیادی بر محیط زیست آورده است. به عنوان مثال، در سال ،2015 92.8 میلیارد تن منابع وارد اقتصاد جهانی شدند و اگر این روند ادامه یابد، استفاده از منابع مادی تا سال 2050 دو برابر خواهد شد و به حدود 186 میلیارد تن در سال خواهد رسید. از همین رو، برای مقابله کارآمد با این چالش جهانی، انتقال به یک اقتصاد چرخه ای ضروری است که در آن استفاده مجدد و بازیافت مواد و محصولات ترویج می شود و تولید زباله به حداقل می رسد.

📷

اقتصاد چرخشی به معنای بازگرداندن محصولات، قطعات و مواد به طول زنجیره های ارزش و استفاده مکرر از آنها است. این امر بر اساس اصول و مراحلی به انجام می رسد که در آن، ابتدا محصولات برای دوام طولانی طراحی می شوند، سپس ارزش آنها تا حد امکان در چرخه اقتصادی حفظ می شود و در نهایت، تولید زباله و آلودگی به حداقل خود می رسد(رویکرد صفر زباله). همچنین، استفاده از منابع انرژی غیرقابل تجدید را به حداقل می رساند و از منابع انرژی تجدیدپذیر به عنوان جایگزین استفاده می کند. به همین دلیل، اقتصاد چرخشی می تواند به عنوان پایه ای محکم برای تدوین سیاست های عمومی جهت حمایت از توسعه صنعتی پایدار و فراگیر در مقابل محدودیت ها و نگرانی های زیست محیطی و اجتماعی جهان باشد. این مهم، نیازمند تغییرات قابل توجهی در الگوهای تولید و مصرف است که توسط سیاست هایی که فعالیت های صنعتی و اقتصادی را با محدودیت های زیست محیطی سازگار می کند، حمایت می شود. بنابراین، علاوه بر ترویج بازیافت منابع و افزایش کارآیی آن، اقتصاد چرخشی می تواند به روشهای مختلفی به توسعه صنعتی فراگیر و پایدار جهان کمک کرده و یک مدل صنعتی متمرکز بر انسان و محیط زیسترا ترویج دهد. لذا، یک پارادایم صنعتی جدید باید همراه با ارزیابی مجدد معیارها و شاخص های ایجاد شده توسط اقتصاد چرخشی باشد.

ایده اقتصاد چرخشی، بر چند پایه اساسی استوار است. طراحی محصول، استفاده کمتر از منابع، به کارگیری مجدد، تعمیر، بازتولید و بازیافت، از جمله مراحل اساسی در تولید مبتنی بر اقتصاد چرخشی است. علاوه بر این، مشارکت دهی سهامداران، توجه به چرخه عمر محصولات، اشتراک گذاری داده ها، رفتار مصرف کننده و ابزارهای مبتنی بر بازار، از جمله کاتالیزورهای اقتصاد چرخشی هستند. دهه های گذشته با پیشرفت فناوری و صنعتی قابل توجهی همراه بود که روش تولید و مصرف کالاها و خدمات را تغییر داد. این توسعه سریع، بر پایه به کارگیری شرکتها از مدلهای کسب و کار خطی بود. این رویکرد، به محدودیتهای محیط زیستی و مسائل اجتماعی که فعالیتهای ناپایدار صنعتی ممکن است به وجود آورد، توجه نمی کرد. این حقیقت، منجر به بروز مشکلات اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی شد و دولت ها در سراسر جهان در حال حاضر سعی در تدوین استراتژی ها و سیاست هایی برای پیشگیری از این چالش ها دارند. در برخی شرایط، اقتصاد چرخه ای می تواند به دستیابی به توسعه پایدار و حل این مسائل کمک کند. طرفداران اقتصاد چرخشی معتقدند که این مفهوم، قادر است به بهبود رفاه اقتصادی و سودآوری کسب و کار و همچنین حفاظت از محیط زیست و عدالت اجتماعی کمک کند. علاوه بر این، اقتصاد چرخه ای به عنوان عاملی برای بهبود عملکرد مالی یک شرکت از طریق کاهش هزینه ها، بهبود بهره وری منابع و ایجاد جریان درآمد جدید با بهره برداری از نهاده های استفاده نشده در پروسه تولید، در نظر گرفته می شود. به عبارت دیگر، اقتصاد چرخشی سعی دارد وابستگی فعالیتهای صنعتی را از استخراج منابع محدود و تخریب محیط زیست، با کاهش مصرف مواد خام نو کاهش دهد. چرخه ای کردن فعالیتهای تولیدی همچنین می تواند به بهینه سازی مصرف انرژی، استفاده مجدد و بازیافت کالاها، کاهش تولید پسماندها و آلودگی محیطی و در نتیجه کاهش آسیب های محیط زیستی منجر شود. به عبارت دقیق تر، مزیت اصلی اقتصاد چرخشی در درونی سازی اثرات خارجی منفی فعالیتهای تولیدی است که می تواندتاثیرات مثبتی بر سلامتی انسان و ایجاد فرصتهای شغلی بیشتر داشته باشد.

مفهوم اقتصاد چرخشی به عنوان یک راه حل مناسب برای مقابله با چالشهای ناشی از مدلهای اقتصادی خطی سنتی مورد توجه قرار گرفته است. اقتصاد چرخشی رویکردی نوآورانه است و کارآمدی منابع، کاهش ضایعات و گردش مداوم مواد و منابع را در اقتصاد ترویج می کند.

فولاد یکی از مهمترین نهاده های صنعتی و ساختمانی است که در بسیاری از صنایع و بخش های مختلف اقتصادی استفاده می شود. با توجه به نیاز روزافزون به این محصول و تاثیرات زیست محیطی منفی تولید و مصرف آن، اقتصاد چرخشی به عنوان یک راه حل کلیدی برای بهبود پایداری صنعت فولادمطرح می شود. استفاده از اقتصاد چرخشی در صنعت فولاد به معنای بازیافت و استفاده مجدد مداوم مواد مورد استفاده در تولید فولاد است. با تکرار بازیافت و استفاده مجدد مواد، می توان مصرف منابع طبیعی را به حداقل رساند و وابستگی به منابع جدید را کاهش داد. علاوه بر این، بازیافت فولاد در اقتصاد چرخشی می تواند به کاهش آلودگی محیطی و آثار خارجی مرتبط با فرآیندهای تولید آن کمک کند.

📷

یکی از مزایای استفاده از اقتصاد چرخشی در صنعت فولاد، حفظ خواص و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی فولاد بازیافتی است. فولاد، پربازیافت ترین ماده در جهان است. با افزایش مقدار فلزات بازیافتی فولاد، صنعت فولاد در اقتصاد چرخشی، حلقه را بسته و نیاز خود را به مواد خام به طور قابل توجهی کاهش خواهد داد. از آنجا که فولاد قابلیت بازیافت صد درصد را دارد، می توان آن را به صورت مکرر بازیافت کرد و در یک حلقه بسته مواد، محصولات فولادی جدیدی ایجاد کرد. فولاد بازیافتی همچنان قابلیت انعطاف پذیری، مقاومت و دوام مشابه فولاد اصلی را دارد. این امر به معنای آن است که با استفاده از فولاد بازیافتی می توان در صنایع مختلف از جمله ساخت و ساز، خودروسازی و صنعت لوازم خانگی استفاده کرد و در عین حال به محیط زیست کمترین آسیب را وارد کرد.

📷

استفاده از اقتصاد چرخشی در صنعت فولاد، به طور کلی، می تواند منجر به بهبود پایداری این صنعت شود .این رویکرد شامل استفاده کارآمدتر از منابع طبیعی، کاهش مصرف انرژی، کاهش آلودگی محیطی و حفظ خواص فیزیکی و شیمیایی فولاد بازیافتی است. اجرای اقتصاد چرخشی در صنعت فولادمی توان بهبود مداوم در عملکرد زیست محیطی، بهبود کارآیی و کاهش هدررفت منابع را تسهیل کرد. همچنین، با حفظ محیط زیست و استفاده بهینه از منابع، این رویکرد به تامین نیازهای آینده انسان کمک می کند و می توانددر جهت حفظ منابع طبیعی برای نسلهای آینده بسیار اثرگذار باشد.

در ادامه به چند نمونه از نحوه کاربرد اقتصاد چرخشی در صنعت فولاد در کشورهای مختلف پرداخته می شود. صنعت فولاد سوئد در اتخاذ شیوه های مبتنی بر اقتصاد چرخشی پیشرو بوده است و در راستای آن مفهوم ((معدن شهری)) را دنبال می کند که در آن فولاد از زیرساخت ها و ساختمان های موجود بازیافت می شود. درواقع سوئد از طریق فناوری ها و فرآیندهای پیشرفته، با موفقیت استراتژی هایی را برای بازیابی و بازیافت کارآمد فولاداز منابعی مانند ساختمانهای تخریب شده، پل ها و راه آهنها اجرا کرده است. این رویکرد نه تنها نیاز به تولید فولاد را کاهش می دهد، بلکه تولید زباله و اثرات زیست محیطی مرتبط با روش های سنتی استخراج را نیز به حداقل می رساند. ژاپن نیز رویکردهای نوآورانه ای را برای دستیابی به اجرای اقتصاد چرخشی در صنعت فولاد اجرا کرده است. ((کارخانه های فولادی یکپارچه)) مفهومی است که این کشور در پیش گرفته و در آن محصولات جانبی تولید فولاد، بازیافت شده و در کاربردهای مختلف مورد استفاده مجدد قرار می گیرند. این محصولات جانبی به مواد مورد استفاده در ساخت و ساز، زیرساخت های جاده ای و تولید سیمان تبدیل می شوند. در واقع ژاپن با بستن حلقه مواد و استفاده مجدد از این محصولات جانبی، ضایعات را کاهش می دهد و در کنار حفظ منابع، به صنعت فولاد پایدارتر کمک می کند.

در آلمان، صنعت فولاد مفهوم ((همزیستی صنعتی)) را پذیرفته است که شامل ایجاد شبکه ها و همکاری بین صنایع مختلف برای بهینه سازی استفاده از منابع است. به عنوان مثال، تولیدکنندگان فولاد برای اطمینان از استفاده کارآمد از مواد و کاهش ضایعات، با سایر صنایع مانند خودروسازی یا ساخت و ساز همکاری می کنند و با مبادله محصولات جانبی مانند ضایعات فولاد با سایر صنایع، بخش فولاد می تواند تولید زباله را به حداقل برساند، اثرات زیست محیطی کمتری داشته باشد و اقتصاد چرخشی و کارآمدتری ایجاد کند. چین نیز که به عنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد در جهان شناخته می شود، تلاش های قابل توجهی برای پیاده سازی اقتصاد چرخشی در این صنعت صورت داده است. از جمله اقدامات صورت گرفته در این زمینه میتوان به ایجاد سیستم های بازیافت ضایعات فولادی اشاره کرد. چین در توسعه فناوری ها و زیرساخت های بازیافت پیشرفته برای پردازش و استفاده مجدد از ضایعات فولادی سرمایه گذاری گستردهای کرده است. تولیدکنندگان فولاد چینی با ادغام این سیستمها در فرآیندهای تولید خود، اتکا به مواد خام، کاهش مصرف انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای مرتبط با فولادسازی سنتی را کاهش می دهند. بلژیک اصول اقتصاد چرخشی در صنعت فولاد خود را از طریق مفهوم ((آبشاری)) پیاده سازی کرده که شامل به حداکثر رساندن ارزش استخراج شده از مواد خام با اولویت استفاده از آنها در کاربردهای با ارزش قبل از بازیافت یا استفاده مجدد در کاربردهای کم ارزش است. در صنعت فولاد، این امر به معنای اطمینان از استفاده از فولاد برای هدف بالاترین ارزش در طول چرخه عمر خود، از استفاده اولیه در ساختمانها و زیرساخت ها تا استفاده بعدی در تولید و در نهایت بازیافت آن در محصولات جدید فولادی است. این رویکرد طول عمر فولاد را افزایش میدهد و تولید زباله را به حداقل میرساند. این مثالها روشهای متنوعی را نشان می دهند که در آنها می توان اقتصاد چرخشی را در صنعت فولاد در کشورهای مختلف به کار برد. با اتخاذ شیوه های مبتنی بر اقتصاد چرخشی مانند بازیافت، بهره وری منابع و همزیستی صنعتی، صنعت فولاد می تواندتاثیرات زیست محیطی خود را کاهش دهد، منابع را حفظ کند و به اقتصاد چرخشی و پایدار کمک کند. به طور کلی، اقتصاد چرخشی نشان دهنده یک تغییر پارادایم در رویکرد به توسعه اقتصادی است که جایگزینی پایدار و احیاکننده برای مدل های خطی سنتی ارائه می دهد. با جدا کردن رشد اقتصادی از مصرف منابع و تولید ضایعات، اقتصاد چرخشی راه را برای اقتصادی تاب آورتر، کارآمدتر و فراگیرتر هموار می کند. اگرچه در گذار از اقتصاد سنتی به اقتصاد چرخشی چالش هایی وجود خواهد داشت، مزایای بالقوه بلندمدت، گذار به این نوع از اقتصاد را به یک تلاش ارزشمند تبدیل خواهد کرد. همان طور که ما در پیچیدگی های قرن بیست و یکم پیمایش میکنیم، ضروری است که اصول اقتصاد چرخشی را بپذیریم تا آیندهای پایدار را برای نسل های آینده تضمین کنیم. در این راستا، دولت ها، کسب وکارها و افراد باید برای تقویت نوآوری، سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه و اجرای سیاست ها و شیوه هایی که از گذار به اقتصاد چرخشی حمایت می کنند، با یکدیگر همکاری کنند. درواقع، با پذیرش اقتصاد چرخشی، می توانیم راه را برای آینده ای پایدار و مرفه هموار کنیم، جایی که پیشرفت اقتصادی با حفظ محیط زیست و رفاه اجتماعی همراه است.