زمانی که شما کسب و کاری را در ایران ایجاد میکنید، ناخواسته با ریسک‌های سیستماتیک متنوعی روبرو می‌شوید. این موضوع در فضای آنلاین با شدت بیشتری نسبت به فضای آفلاین وجود دارد.
اتفاقات اجتماعی شهریور ۱۴۰۱ و تاثیری که روی کسب و کارهای دیجیتال گذاشت، باعث نابودی بسیاری از این کسب و کارها شد، اما در این بین کسب‌و‌کارهایی هم بودند که به سختی و با استراتژی‌های درست توانستند این بحران‌ها را رد کنند.
این استراتژی‌ها، چه هستند و آیا در اتفاقات احتمالی پیش رو کارساز خواهند بود؟ در ادامه این مقاله، سعی دارم با نگاهی متفاوت، به این دو سوال پر تکرار پاسخ دهم!
با توجه به این که در سالهای گذشته، اتفاقات سیاسی مختلف در کشور ما جو جامعه را ملتهب کرده‌اند، هر کسب و کاری نیاز دارد تا با درک درست از این اتفاقات، تحلیل درستی از رفتارهای مردم در مقابل آنها داشته باشد. متاسفانه در حال حاضر فضایی دو قطبی بر جامعه حاکم شده که کار را برای کسب‌وکارها سخت‌تر می‌کند.
به نظر من، واکنش کسب و کارها در شرایطی که این دو قطب در مقابل هم قرار می‌گیرند، نباید به نحوی باشد که حساسیت افراد افراطی در هر دو قطب را برانگیزد؛ چرا که عموم این افراد، دنبال‌کنندگانی دارند که از آنها تاثیر می‌پذیرند و می‌توانند چهره برند شما را به شکل‌های مختلف تخریب کنند. می‌توان گفت مشتریان شما هر دو قطب (هرچند شاید به نسبتی نامتقارن) را شامل می‌شوند و نباید عملی انجام دهید که ریسک از دست دادن مشتریان احتمالی شما را به وجود بیاورد.
بگذارید با یک مثال ساده موضوع را برای شما روشن‌تر کنم. اعیاد مذهبی مسلمانان (مثل عید فطر و قربان) در کشورهای مختلف مناسبت‌هایی هستند که اغلب تیم‌های مارکتینگ برای آنها برنامه‌هایی مشخص و احتمالا خلاقانه دارند. این مناسبت‌ها در کنار انواع مناسبت‌های دیگر قرار می‌گیرند؛ اما وقتی صحبت از جامعه‌ای دو قطبی به میان می‌آید، اجرای همین موضوع به شکلی مشابه در ایران می‌تواند نتایجی معکوس برای شما به همراه داشته باشد.
هر کدام از ما تفکرات سیاسی، مذهبی یا اجتماعی داریم که گاهی علاقه‌مند هستیم آنها را با دیگران به اشتراک بگذاریم یا حتی گاهی این موضوع را وظیفه خود می‌دانیم. نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که برند یا کسب و کاری که شما ساختید (حتی اگر شما به صورت کامل مالک آن باشید) وسیله‌ای برای ابراز نظر شخصی شما نیستند؛ چرا که هدف کسب و کار مشخص است، درآمدزایی از طریق برطرف کردن نیازی خاص از مشتریان هدف.
از نطر من باید در چنین موقعیت‌هایی از رسانه‌های شخصی یا غیرانتفاعی (که متمرکز روی موضوع مد نظرتان هستند) برای اظهار عقیده، اعتراض یا ... استفاده کرد.
استفاده از ترند در مارکتینگ، با توجه به این که میتوانید پیش از شروع، توجه کاربران خود را داشته باشید، می‌تواند نتایجی فوق العاده به همراه داشته باشد. اما باید به این نکته توجه کنید که بسیاری از مخاطبان در شبکه‌های اجتماعی باهوش‌تر از چیزی هستند که شما فکرش را میکنید. زمانی که شما از طریق کسب و کار خود بر روی هر ترندی، به هر شکلی و بدون استراتژی مشخص مانور بدهید، به مرور، کاربران اعتماد خود را نسبت به شما از دست خواهند داد.
نمونه خوب و هوشمندی که اخیرا در این زمینه دیدم:
دنبال کردن اخبار تا جایی که زمان زیادی از شما نگیرد و برای شما اعتیاد ایجاد نکند، به شما این قدرت را می‌دهد تا بتوانید در مقیاس کوچک پیشبینی‌هایی نسبت به تحولات اجتماعی یا اقتصادی داشته باشید. این کار علاوه بر ایجاد فرصت‌های مختلف، شما را برا تهدیدهای احتمالی هم آماده می‌کند.
به طور مثال از چندین ماه قبل، در صحبت‌هایی که با افرادی در کسب و کارهای صنایع مختلف داشته‌ام، در مورد اتفاقاتی که ممکن است در شهریور و مهر ۱۴۰۲ به وجود بیاید، تحلیل‌ها و پیشبینی‌های جالبی شنیده‌ام که به نظر من هر کسب و کاری نیاز دارد چنین تحلیل‌های مشابهی انجام دهد. در همین راستا یک نقل قول از سریال Game of thrones به یاد دارم:
Fight every battle, everywhere, always, in your mind. Everyone is your enemy, everyone is your friend. Every possible series of events is happening all at once. Live that way and nothing will surprise you. Everything that happens will be something that you’ve seen before.
با توجه به احتمال‌هایی که برای شهریور و مهر در نظر گرفته‌ام، آخرین زمان برای اجرای کمپین‌های مارکتینگ را تا ۱۵ شهریور ۱۴۰۲ خواهم دید. بعد از این تاریخ شاید فرصتی برای اجرای کمپین‌ها به وجود بیاید اما نمی‌توان زمان و شرایط دقیق آن را پیشبینی کرد. همچنین پیشنهاد می‌کنم اگر در فضای دیجیتال مشغول به فعالیت هستید، نیم نگاهی به مسیرهای مارکتینگ و فروش آفلاین به خصوص در زمانی که جو جامعه ملتهب هست داشته باشید. به این نکته هم توجه کنید در زمانی که شما به واسطه شرایط اجتماعی مجبور به متوقف کردن فعالیت‌های مارکتینگ یا حتی فروش خود هستید، برای توسعه زیرساخت‌ها و محصولات جدید، فرصتی بی‌نظیر فراهم می‌شود که میتوانید برای انجام آنها تمرکز کافی داشته باشید. البته این کار ممکن است مستلزم ذخیره منابع مالی برای این دوران باشد.
کلام آخر
مواردی که من به آن اشاره کردم در راستای این بود که نسبت به اتفاقات مختلف نباید بی تفاوت بود و معتقدم شما با به دست آوردن شناخت کافی میتوانید اقدامات درست و متناسب با استراتژی‌های بلندمدت کسب و کار خود داشته باشید.
