خب، اول از همه اینکه طرح کسب و کار یک نوشته ی رسمی به حساب میاد. یعنی اگر بر اساس اصول حرفه ای نوشته بشه به عنوان نماینده ای کاغذی میتونه کسب و کار شما رو توی هر سازمان یا ارگانی معرفی کنه.
دوم اینکه توی طرح کسب و کار، از چرایی خیلی حرف گفته میشه. اینکه اصلا چرا این کسب و کار راه بیفته و هدف دقیقا چیه. خب طبیعتا هر چقدر هدف عمیق تر و ناب تر باشه باید راه های رسیدن به اون هدف هم ظریف تر و دقیق تر بیان بشه.
سوم برنامه هایی که برای رسیدن به هدف لازمه باید ذکر بشه.
تمامی این موارد در یک قالب منظم و دقیق در کنار هم قرار میگیرند تا توجیه پذیری راه اندازی یک کسب و کار رو بیان کنند. در واقع اینطور در نظر بگیرین که اگر طرح کسب و کار شما بتونه یک سرمایه گذار خیلی شکاک و محتاط رو قانع کنه که روی کسب و کار شما پول خرج کنه، اون طرح خوب نوشته شده (البته حواستون هست که باید از آمار و دلایل دروغ پرهیز کنین چون یه جایی دستتون رو میشه ! )
ما به طرح کسب و کار نیاز داریم، حالا نه صرفا برای ارائه به سرمایه گذار بلکه برای فهم زیر و بم های کسب و کار خودمون و اینکه آیا اونچه رو که در ذهن داریم آیا میتونیم روی کاغذ به اثبات برسونیم یا نه ...
اطلاعاتی که در ادامه برای شما جمع بندی کردم خلاصه ی چند سایت خارجی و دوره ی ویدئویی آموزش نوشتن طرح کسب و کار هست که امیدوارم براتون مفید باشه.
و اما بخش های مختلف یک طرح کسب و کار :
اولین بخش باید خلاصه ای از کل طرح شما باشه. خلاصه باید کوتاه و خوش ترتیب نوشته بشه. به این صورت که اگر چه خیلی از بخش های بیزنس پلن رو توش حذف کردیم اما با خوندنش یه مفهوم خوب و نسبتا کافی از کل طرح بدست بیاریم. هدف اینه که به خواننده نشون بدیم در طول صفحات بعدی با چه مفاهیمی مواجه میشه.
هرچند که این بخش در ابتدای طرح میاد اما نوشتنش برای شما در آخرین مرحله ست؛ وقتی تمامی طرح رو نوشتین و از جزئیات و چند و چونش آگاه شدین.
خلاصه باید شامل موارد زیر باشه:
سعی کنین توی این موارد خیلی دقیق عمل کنین، حتی پیشنهاد میشه نام مدیران کسب و کار و نشانی اون ها رو هم ذکر کنین. این کار در محکم و مورد اعتماد نشون دادنتون خیلی موثره. اگر میتونین یک عکس از موقعیت مکانی دفتر (اگر دارین) در طرح کسب و کارتون قرار بدین.
شرح بدین که محصول تولیدی یا خدمتی که ارائه میدین چه چیز هست؟
یه تصویر از دورنمای کسب و کارتون نشون بدین. به این فکر کنین که چند سال دیگه این شرکت در چه نقطه ای قرار داره و اون تصویر رو به شکل نوشته دربیارین.
توی این بخش بگین که علت تدوین و نوشتن این طرح چیه؟ این که اهداف و استراتژی هاتون رو مشخص کنین یا ...
این بخش باید شرح بده که شما چطور کسب و کار رو میگردونید و هدف از این کسب و کار چیه.
معرفی شرکت باید شامل موارد زیر باشه:
ساختار حقوقی تجارت شما (شرکت، مالکیت شخصی و غیره)
یک تاریخچه ی کوتاه، ماهیت تجارت شما و نیازها یا خواسته هایی که برای تهیه ی اونها دارین.
مروری روی محصولات یا خدمات، مشتریان و تامین کنندگان شما
خلاصه ای از رشد در زمینه های مختلف
خلاصه ای از اهداف تجاری کوتاه مدت و بلند مدت شما و اینکه چطور میخواین به سود برسین.
با تمرکز روی اونچه که برای مشتری سود به حساب میاد، اونچه رو که میفروشین اعم از محصول یا خدمت توصیف کنید.
جزئیات مربوط به تهیه کنندگان، هزینه های محصول یا خدمات و درآمد خالص مورد انتظار از فروش اون محصول یا خدمات رو بیان کنین. بهتره که این اطلاعات همراه با تصاویر و نمودارها باشه.
معمولا این بخش، شامل موارد زیر میشه :
توضیحی درباره ی نقش بازار محصول یا خدمت و مزایای اون نسبت به رقبا
اطلاعاتی در مورد چرخه ی عمر محصول یا خدمت
حق نسخه برداری، حق ثبت اختراع و ...
فعالیت هایی که به بخش تحقیق و توسعه مربوط هستن.
دانش صنعتی خودتون رو شرح بدین و بر اساس تحقیقات دقیق بازار نتیجه گیری هاتون رو اعلام کنین.
این بخش شامل:
ویژگیهایی از مشتری هدفتون از جمله اندازه و آمار جمعیتی اون ها رو شرح بدین.
کسب و کار و چشم اندازش رو شرح بدین. مواردی مثل آمار داده های بازاریابی در گدشته، حال و آینده برای محصول یا خدمتتون
ارزیابی دقیق از رقبا، نقاط ضعف و قوت اونها
شاید یکم این بحث براتون پیچیده باشه، برای همین میتونی از ویدئوی نوشتن طرح کسب و کار در سایت بلدشو هم استفاده کنین.
استراتژی فروش و بازاریابی خودتون و نحوه ی اجرای اون رو با یک برنامه عملی ذکر کنین.
این بخش باید شامل موارد زیر باشه:
توضیحی ازینکه چطور کسب و کارتون رو پروموت میکنین و نحوه ی ورودتون به بازار چیه
جزئیاتی در مورد هزینه، قیمت گذاری، تبلیغات و توزیع و تدارکات
توضیحی در مورد عملکرد شرکت و چرخه عملیات (از دستیابی به منابع از طریق تولید تا تحویل)
اطلاعاتی در مورد منابع و تعداد کارمندان
اطلاعات مربوط به ساعات کار و امکانات
ساختار سازمانی شرکت خود رو تشریح کنین. سهام داران، تیم مدیریت و هیات مدیراه رو مشخص کنین.
شامل:
چارت سازمانی با توصیف دپارتمان و اعضای افراد کلیدی سازمان شما
اطلاعات در مورد سهام داران از جمله نام اونها، درصد سهام، میزان نقش و سوابق و مهارت های اونها
مشخصات تیم مدیریتی از جمله نام اونها، سمت ها، مسئولیت های اصلی و تجربه گذشته اون ها
لیست مشاوران مثل اعضای هیات مدیره، حسابداران و وکلا
در این قسمت باید شرح بدین که از چه طرقی و با چه سبک هایی از بازاریابی میخواین خودتون رو توی بازار به مشتری ها معرفی کنین. اینکه چه میزان انرژی روی هر کدوم از این روش های بازاریابی میگذارین.
اگر میخواین از روش خاصی در بازاریابی استفاده کنین دلایلتون رو بگین و استدلال کنین که چرا این روش در کسب و کار شما جواب میده. یادتون باشه که این بخش، یکی از حرفه ای ترین بخش هاست و هرچقدر دقیق تر بیان بشه مخاطب رو بیشتر اغنا میکنین. به این بسنده نکنین که فقط تیتر وار روش های مختلف بازاریابی رو بیان کنین چون حرکت حرفه ای نیست. حتما ریز با شرح عملکرد بگین که در فلان روش از طریق فلان کانال ها اقدام خواهید کرد و مثلا با صرف مدت زمان فلان روزه بعدش وارد فاز تبلیغاتی فلان میشین.
البته قبول دارم که سخته و کار دشواریه اون هم وقتی هنوز کسب و کار رو راه اندازی نکردید؛ برای همین هم هست که قوی نوشتن این بخش به مخاطب میفهمونه که صاحب این کسب و کار چه دور نگری هایی داره و چه میزان با دنیای بازاریابی آشنایی داره.
یادتون نره که شما برای بقای کسب و کارتون باید بفروشین و برای فروش به بازاریابی نیاز دارین.
در اینجا خیلی خلاصه به بخش های مختلف یک برنامه ی بازاریابی یا مارکتینگ پلن اشاره میکنم.
نوشتن برنامه ی بازاریابی هفت گام داره
· گام اول : باید کسب و کار خودتون رو بشناسید.
طبیعتا با نوشتن طرح کسب و کار تا بدین قسمت با زیر و بم کسب و کار خودتون تا حد زیادی آشنا شدین اما برای توضیح بیشتر در این بخش شما میتونین از تحلیل SWOT استفاده کنین و نقاط قوت و ضعف بیزینس خودتون رو استخراج کنین؛ این کار کمک بزرگی برای شماست.
· گام دوم : تخمین بازار هدف
در این بخش شما باید خصوصیات مشتری های هدفتون رو ذکر کنین و هرچه دقیق تر باشین و ریزتر شین بهتره. در این بخش شرح بدین که چرا مشتری ها باید از شما خرید کنند و یا زمانشون رو با کسب و کار شما بگذرونن؟
· گام سوم : تحلیل رقبا
اگر شما رقباتون رو نشناسین، دیگران بالاخره با اون ها آشنا میشن. پس شجاعانه خودتون اون ها رو پیدا کنین، ذکر کنین، تحلیلشون کنین و زیر و بم اون ها رو با خودتون مقایسه کنین و ببینین که چرا مشتری به جای خرید از اون ها از شما چیزی رو بخره؟
· گام چهارم : تعیین اهداف
قرار هست طی چه مدت به چه میزان از ..... (فروش، بازدید، تراکنش و ....) برسید؟
· گام پنجم : طرح کلی استراتژی
برای رسیدن به اهدافتون به چه گام هایی نیاز دارین؟ اون ها رو بیان کنین.
برای مثال اگر هدف شما افزایش فالورهای پیج اینستاگرام شماست، حالا بگین که گام های مورد نیاز چیه
گذاشتن چه تعداد پست در چه میزان زمان
فالو کردن افراد مرتبط
ایجاد تعامل با اینفلوئنسرها
فرستادن دایرکت
و ....
· تعیین بودجه
تخمین بزنین که برای انجام طرح های بازاریابی که دارین باید چه میزان هزینه کنین. سعی کنین دقیق باشین و واقع گرایانه این قسمت رو محاسبه کنین. هیچ نیازی نیست که هزینه ها رو کمتر اعلام کنین، چون هم سرمایه گذار به عنوان یک حرفه ایه کسب و کار این رو متوجه میشه و هم خودتون اگر سرمایه ای بگیرین، بعدها در صرف این هزینه برای رسیدن به اهدافتون دچار مشکل میشین.
· گام نهایی در نوشتن مارکتینگ پلن
تمامی این گام ها رو در کنار هم به کار ببرین و طرح بازاریابی خودتون رو بنویسین و به خاطر داشته باشین که این موارد رو متناسب با کسب و کار خودتون شخصی سازی کنین. چون برای هر بیزینسی باید نسخه ی مختص به خودش رو پیچید.
(خیلی از مواردی که در نوشتن طرح بازاریابی گفتم با طرح کسب و کار هم پوشانی داشتند، ایرادی نداره... من سعی کردم تا گام به گام حرفه ای رو خدمتتون بیان کنم، شما متناسب با چیزی که نیاز دارین این اصول رو به کار ببرین)
و اما مبحث شیرین جذب سرمایه. شما توی این بخش باید ذکر کنین که چقدر سرمایه نیاز دارین و این سرمایه قرار هست چطور و روی چه بخش هایی هزینه بشه. برای مثال خیلی ها از یک نمودار دایره ای استفاده میکنند و داخل این داره با تقسیم بندی مساحتش به بخش های مختلف نشون میدن که این سرمایه قرار هست چطور هزینه بشه.
روی بازاریابی چقدر و چند درصد.
روی منابع انسانی چقدر و چند درصد.
همینطور روی تجهیزات ، خرید و اجاره ی ساختمان دفتر، هزینه های جاری آب، برق و گاز و سایر مواردی که شما توی کسب و کارتون باهاش مواجهین.
از کلی نویسی پرهیز کنین. چون بالاخره شما قراره که پول یک نفر دیگه در جذب کسب و کار خودتون بکنین و این کار دشواریه.
در ضمن وقتی این سرمایه رو به بخش های مختلف تخصیص دادین حتما با چند متخصص مشورت کنین که آیا درصد ها و مبالغتون منطقی هست یا نه . چون برای خود من هم پیش اومده که سرمایه گذار بعد از مطالعه ی طرح گفته که به نظرم سرمایه ای که میخوای کمه و پیش بینی های هزینه های بازاریابیت منطقی نیست. بهم تذکر داده که کسب و کار من بیش ازین ها باید در بازاریابی هزینه کنه تا بتونه توی بازار زنده بمونه.
طبیعتا چنین اتفاقاتی یک ضعف محسوب میشه و کمی وجهه ی مارو پیش سرمایه گذار بد رنگ میکنه. طبیعی هم هست. این ترس درون طرف مقابل ایجاد میشه که نکنه ما در همه ی بخش ها همینطور با پیش بینی ها و برنامه ی غلط رفتیم جلو و طرح ما ایراد داره ...
این آخرین بخش از طرح کسب و کار شماست و باید بعد از انجام تحلیل بازار و تعیین اهداف، به کمک یک حسابدار حرفه ای تهیه بشه.
موارد مهم مالی که باید ذکر کنین، شامل:
داده های مالی که تا به حال داشتین (اگر کسب و کارتون راه اندازی شده باشه)، درآمدها، تراز نامه ها و جریان نقدینگی برای سه تا پنج سال گذشته
پیشبینی های مالی واقع بینانه، از جمله درآمد احتمالی، تراز نامه، بودجه و هزینه ها در پنج سال آینده
تجزیه و تحلیل مختصر از داده های مالی، شامل یک نسبت و روند تحلیلی برای همه ی صورت های مالی
و در آخر اینکه نوشتن طرح کسب و کار، کار ساده ای نیست و طبیعیه که با نوشتنش چالش داشته باشین. از نمونه های آماده ی توی نت کمک بگیرین و از روز اون ها الگو برداری کنین و حتما از افراد خبره ی مشغول در این زمینه کمک بگیرین.
فراموش نکنین که این طرح قرار شخصیت کسب و کار شما رو شرح بده، پس براش وقت بگذارین و صبور باشین.
سعی میکنم اگر نکات بیشتری رو در تحقیقاتم بدست آوردم، به این پست اضافه کنم، شما هم اگر جای موردی رو خالی میبینین، توی کامنت ها برام بنویسین.
سپاس
