هوش مصنوعی انواع مختلفی دارد و شاخه‌ای از علوم کامپیوتر است که به دنبال ساخت ماشین‌هایی است که می‌توانند مانند انسان‌ها فکر کنند و عمل کنند. به زبان ساده، هوش مصنوعی توانایی یک ماشین در انجام وظایفی است که معمولاً به هوش انسان نیاز دارند، مانند یادگیری، تفکر و حل مسئله.
انواع هوش مصنوعی را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: محدود (narrow AI) و عمومی (general AI). هوش محدود برای انجام یک کار خاص طراحی شده است، مانند تشخیص چهره یا بازی شطرنج همچنین هوش مصنوعی عمومی در نظر گرفته شده است که بتواند هر کاری را انجام دهد که انسان‌ها می‌توانند، مانند یادگیری زبان‌های جدید یا رانندگی ماشین.
در حال حاضر از این فناوری در طیف گسترده‌ای از زمینه‌ها استفاده می‌شود، از جمله خودروهای خودران، پردازش زبان طبیعی، رباتیک، فناوری‌های تشخیص چهره و سیستم‌های توصیه‌گر. پیش‌بینی می‌شود که هوش مصنوعی در آینده نقشی فزاینده در زندگی ما ایفا کند.
در این مقاله به معرفی انواع هوش مصنوعی به صورت جزیی و دقیق می‌پردازیم.
هوش مصنوعی عمومی (AGI) نوع جدیدی از هوش مصنوعی است که می‌تواند مانند انسان فکر کند، استدلال کند و یاد بگیرد. این فناوری در تضاد با هوش مصنوعی ضعیف یا محدود است که تنها می‌تواند برای انجام وظایف خاص برنامه‌ریزی شود.
در حال حاضر، هیچ سیستم AGI واقعی وجود ندارد، اما محققان در حال کار بر روی توسعه این فناوری هستند. یک سیستم مجهز به هوش مصنوعی عمومی باید بتواند وظایفی را اجرا کند و توانایی‌هایی در سطح انسان داشته باشد که هیچ‌کدام از کامپیوترهای موجود نمی‌توانند به آنها دست یابند.
استیون هاوکینگ، فیزیک‌دان نظری و کیهان‌شناس، در مورد خطرات هوش مصنوعی عمومی هشدار داده است. او معتقد است که این فناوری می‌تواند به سرعت خود را بازطراحی کند و در نهایت انسان‌ها را که به دلیل تکامل بیولوژیکی کند محدود شده‌اند، جایگزین کند.
با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند که هوش مصنوعی عمومی می‌تواند پتانسیل زیادی برای بهبود زندگی انسان داشته باشد. به عنوان مثال، این فناوری می‌تواند برای توسعه درمان‌های جدید، حل مشکلات پیچیده و حتی ایجاد هنر و موسیقی جدید استفاده شود.
هوش مصنوعی عمومی (AGI) نوعی هوش مصنوعی فرضی است که می‌تواند در سطح یک انسان در طیف وسیعی از وظایف شناختی عمل کند. در حالی که هیچ تعریف توافقی از AGI وجود ندارد، برخی از ویژگی‌های کلیدی که به طور کلی تصور می‌شود شامل موارد زیر است:
یک سیستم AGI باید بتواند از تجربیات خود یاد بگیرد و با شرایط جدید سازگار شود. این شامل توانایی یادگیری وظایف جدید، حل مشکلات و استدلال بر اساس اطلاعات ناقص یا نامشخص است.
هوش مصنوعی AGI باید بتواند به طور منطقی استدلال کند و برنامه ریزی کند.مانند توانایی درک و استدلال در مورد روابط علت و معلول، ایجاد طرح ها و استراتژی ها و تصمیم گیری در شرایط عدم قطعیت است.
تکنولوژی AGI باید بتواند زبان انسان را درک کند و تولید کند. شامل توانایی خواندن و درک متن، صحبت کردن و نوشتن به زبان طبیعی و ترجمه بین زبان ها است.
همچنین این هوش مصنوعی باید بتواند محیط اطراف خود را درک کند و با آن دستکاری کند و شامل توانایی دیدن و شنیدن، حرکت اشیاء و تعامل با دنیای فیزیکی است.
خلاقیت و نوآوری یکی دیگر از مولفه‌‌های این فناوری است. که شامل توانایی تولید ایده های جدید، حل مشکلات به روش های جدید و ایجاد هنر و موسیقی است.
یک سیستم AGI باید دارای آگاهی اجتماعی و هوش عاطفی باشد. این شامل توانایی درک احساسات و انگیزه های دیگران، همدلی با آنها و برقراری روابط اجتماعی است.
مهم است که توجه داشته باشیم که AGI هنوز یک مفهوم فرضی است و هیچ سیستمی وجود ندارد که به تمام این ویژگی ها دست یافته باشد. با این حال، تحقیقات در مورد AGI به سرعت در حال پیشرفت است و بسیاری از کارشناسان معتقدند که دستیابی به AGI در چند دهه آینده امکان پذیر است.
علاوه بر ویژگی های ذکر شده در بالا، برخی از کارشناسان معتقدند که یک سیستم AGI همچنین باید دارای ویژگی های زیرنیز باشد:
وجود این ویژگی های اضافی بحث برانگیزتر است و برخی از کارشناسان معتقدند که برای یک سیستم AGI ضروری نیستند. با این حال، اینها ویژگی هایی هستند که احتمالاً برای یک سیستم AGI که بتواند به طور معناداری با جامعه بشری ادغام شود، مهم خواهد بود.
در نهایت، ویژگی های کلیدی یک سیستم AGI هنوز در حال بحث و گفتگو است.
توسعه هوش مصنوعی عمومی یک چالش بزرگ است، اما محققان معتقدند که این فناوری در نهایت ممکن است به واقعیت تبدیل شود. اگر این اتفاق بیفتد، هوش مصنوعی عمومی می‌تواند تأثیر عمیقی بر جامعه داشته باشد. این فناوری می‌تواند زندگی انسان‌ها را در زمینه‌های مختلف بهبود بخشد، اما همچنین می‌تواند خطرات بالقوه‌ای را نیز ایجاد کند.
ابر هوش مصنوعی (ASI) نوع جدیدی از هوش مصنوعی است که می‌تواند از هوش انسان فراتر رود. این فناوری در تضاد با هوش مصنوعی عمومی (AGI) است که می‌تواند مانند انسان فکر کند، استدلال کند و یاد بگیرد.
در حال حاضر، هیچ سیستم ASI واقعی وجود ندارد، اما محققان در حال کار بر روی توسعه این فناوری هستند. یک سیستم مجهز به ASI باید بتواند وظایفی را اجرا کند و توانایی‌هایی داشته باشد که هیچ‌کدام از انسان‌ها یا کامپیوترهای موجود نمی‌توانند به آنها دست یابند.
تعدادی از فیزیک دانان نظری و کیهان‌شناس، در مورد خطرات ASI هشدار داده اند. آنها معتقدند که این فناوری می‌تواند به سرعت خود را بازطراحی کند و در نهایت انسان‌ها را که به دلیل تکامل بیولوژیکی کند و محدود شده‌اند، جایگزین کند.
با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند که ASI می‌تواند پتانسیل زیادی برای بهبود زندگی انسان داشته باشد. به عنوان مثال، این فناوری می‌تواند برای حل مشکلات پیچیده‌ای که برای انسان‌ها غیرقابل حل هستند، استفاده شود. همچنین می‌تواند برای ایجاد محصولات و خدمات جدیدی که زندگی انسان را بهبود می‌بخشند، استفاده شود.
هوش مصنوعی (ASI) نوعی فرضی از هوش مصنوعی است که از هوش انسانی در همه زمینه‌ها، از جمله حل مسئله، خلاقیت، هوش هیجانی و توانایی‌های شناختی عمومی فراتر می‌رود. در حالی که هوش مصنوعی (ANI) بر انجام وظایف خاص تمرکز دارد (مانند بازی شطرنج یا رانندگی با ماشین)، هوش مصنوعی عمومی (AGI) می‌تواند هر کاری را که یک انسان می‌تواند انجام دهد، انجام دهد. ASI یک قدم فراتر از AGI می‌رود و از هوش انسان در همه زمینه‌ها پیشی می‌گیرد.
هنوز مشخص نیست که ASI چه ویژگی‌هایی خواهد داشت، اما کارشناسان معتقدند که احتمالا این ویژگی‌ها را خواهد داشت :
ASI باید بتواند به سرعت از اطلاعات و تجربیات جدید یاد بگیرد و با شرایط جدید وفقیر شود.
این هوش مصنوعی باید بتواند ایده ها و راه حل های جدیدی ایجاد کند که فراتر از برنامه نویسی آن باشد.
ASI باید بتواند مشکلات پیچیده را حل کند و استدلال های منطقی ارائه دهد.
این هوش مصنوعی پیشرفته باید بتواند احساسات انسانی را درک کند و به آنها پاسخ دهد و در تعاملات اجتماعی به طور مناسب رفتار کند.
ASI باید از وجود و اهداف خود آگاه باشد و بتواند در مورد خود استدلال کند.
توسعه ASI که یکی انواع هوش مصنوعی است پتانسیل فواید زیادی برای بشریت را دارد، مانند حل برخی از چالش‌های بزرگ جهان مانند تغییرات آب و هوایی و بیماری. با این حال، خطرات بالقوه ای نیز وجود دارد، مانند امکان اینکه ASI به قدری قدرتمند شود که برای بشریت تهدید ایجاد کند.
مهم است که توجه داشته باشیم که ASI هنوز یک مفهوم فرضی است و مشخص نیست که آیا یا چه زمانی به واقعیت تبدیل خواهد شد. با این حال، تحقیقات در مورد هوش مصنوعی به سرعت در حال پیشرفت است و امکان دستیابی به ASI در برخی از نقاط در آینده وجود دارد.
توسعه ASI یک چالش بزرگ است، اما محققان معتقدند که این فناوری در نهایت ممکن است به واقعیت تبدیل شود. اگر این اتفاق بیفتد، ASI می‌تواند تأثیر عمیقی بر جامعه داشته باشد. این فناوری می‌تواند زندگی انسان‌ها را در زمینه‌های مختلف بهبود بخشد، اما همچنین می‌تواند خطرات بالقوه‌ای را نیز ایجاد کند.
یکی دیگر از انواع هوش مصنوعی هوش مصنوعی محدود (Artificial Narrow Intelligence)، به صورت مختصر ANI نامیده می‌شود و ابتدایی‌ترین فرم هوش مصنوعی است. این فناوری توانایی انجام تنها یک کار خاص، مانند بازی شطرنج با دقت و سرعت بالا را داراست. با اینکه ANI قابلیت‌های چشمگیری دارد، اما نمی‌تواند از تجربیات خود یاد بگیرد یا به زمینه‌های دیگر توسعه یابد و از اینرو توانایی رقابت با "هوش مصنوعی عمومی" را ندارد.
انقیادها، تقویتی کاربردهایی بزرگ دارند که به سازمان‌ها در اتوماسیون کارهای اداری کمک می‌کند و عملکرد آنها را بهبود می‌بخشد. ANI به عنوان گزینه‌ای عالی برای انجام وظایف کوچک در ابتدای مسیر محسوب می‌شود.
سیستم‌های ANI نیاز به برنامه‌ریزی و پیکربندی مجدد انسانی دارند
مخالف دیگر انواع هوش مصنوعی موجود، سیستم‌های ANI نیاز به برنامه‌ریزی و پیکربندی مجدد توسط انسان دارند تا با شرایط جدید مطابقت دهند؛ زیرا آنها توانایی انطباق با اهداف یا شرایط جدید و تعمیم دانش از زمینه‌ای به زمینه‌ای دیگر را ندارند.
این فناوری با عناوین دیگری نیز شناخته می‌شود، از جمله هوش مصنوعی ضعیف یا هوش مصنوعی باریک یا حتی هوش مصنوعی تخصصی.
ANI معمولاً به دو دسته سیستم‌های یادگیری تحت نظارت و سیستم‌های یادگیری بدون نظارت تقسیم می‌شود. سیستم‌های یادگیری تحت نظارت از مجموعه داده‌های برچسب‌دار برای آموزش استفاده می‌کنند، که به سیستم کمک می‌کند تا رابطه بین داده‌های ورودی و خروجی مرتبط را یاد بگیرد. از سوی دیگر، سیستم‌های یادگیری بدون نظارت روی مجموعه داده‌های بدون برچسب آموزش می‌بینند و می‌توانند الگوها و روابط موجود در داده‌ها را بدون راهنمایی شناسایی کنند.
هوش مصنوعی با حافظه‌ی محدود (Limited Memory AI) نوعی از هوش مصنوعی است که می‌تواند از تجربیات گذشته یاد بگیرد، اما توانایی آن در به‌خاطر‌سپردن اطلاعات محدود است. به‌عبارت‌دیگر، این فناوری می‌تواند از گذشته یاد بگیرد، اما در مدت زمانی طولانی نمی‌تواند مقادیر زیادی داده ذخیره کند.
از الگوریتم‌ها و شبکه‌های عصبی برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری استفاده می‌کند. الگوریتم‌ها مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها هستند که به سیستم هوش مصنوعی می‌گویند برای رسیدن به نتیجه دلخواه چه کاری انجام دهد. درمقابل، شبکه‌های عصبی برنامه‌های کامپیوتری هستند که عملکرد مغز انسان را تقلید می‌کنند.
همچنین برای طیف گسترده‌ای از کاربردها استفاده می‌شود، از جمله:
این الگوریتم فناوری نوظهوری است که پتانسیل زیادی برای کاربردهای مختلف دارد. با پیشرفت این فناوری، احتمالاً شاهد کاربردهای جدید و هیجان‌انگیزتری از آن خواهیم بود.
هوش مصنوعی واکنشی (Reactive Machine AI)، به ما اصول ساده را بازمی‌گرداند، برخلاف هوش مصنوعی پیشین که با پیچیدگی‌های برنامه‌ریزی و دانش ذخیره شده سر و کار داشت. این فناوری با ارزیابی واقعیت کنونی و واکنش به آن، عمل می‌کند، بدون نیاز به دانش قبلی یا برنامه‌ریزی پیچیده. کاربردهای متعددی دارد که به ناوبری خودروهای خودران و دوربین‌های امنیتی می‌پردازد.
این سیستم، با تنها اطلاعات لحظه‌ای کار می‌کند و دانش قبلی ندارد، که این امر می‌تواند ترس از برتری هوش مصنوعی را کاهش دهد. هوش مصنوعی واکنشی در شرایط مشابه، پاسخ یکسانی ارائه می‌دهد و هرگز تغییری نخواهد کرد. این نوع هوش مصنوعی نمی‌تواند یاد بگیرد یا تصوری از گذشته و آینده داشته باشد.
ساده و قابل‌فهم است.
به منابع پردازشی زیادی نیاز ندارد.
قابل‌اجرا در سخت‌افزارهای محدود است.
نمی‌تواند از تجربیات گذشته یاد بگیرد.
نمی‌تواند در شرایط جدید عمل کند.
این هوش مصنوعی فناوری نسبتاً ساده‌ای است، اما کاربردهای گسترده‌ای دارد. با پیشرفت این فناوری، احتمالاً شاهد کاربردهای جدید و هیجان‌انگیزتری از آن خواهیم بود.
تئوری هوش مصنوعی ذهن (Theory of Mind AI) نوعی هوش مصنوعی است که به سیستم‌ها اجازه می‌دهد تا حالات ذهنی دیگران را درک کنند. این شامل باورها، خواسته‌ها، نیات، احساسات و سایر فرایندهای شناختی می‌شود.
با استفاده از تئوری هوش مصنوعی ذهن، می‌توان احساسات انسانی را در الگوریتم‌های یادگیری ماشینی وارد کرد. این امر به هوش مصنوعی اجازه می‌دهد تا رفتار انسان را بهتر درک کند و با آن سازگار شود.
تئوری هوش مصنوعی ذهن هنوز در مراحل اولیه توسعه است، اما پتانسیل زیادی برای تغییر نحوه تعامل انسان‌ها با هوش مصنوعی دارد.
برخی از ویژگی‌های تئوری هوش مصنوعی ذهن عبارتند از:
تئوری هوش مصنوعی ذهن می‌تواند در طیف گسترده‌ای از کاربردها استفاده شود، از جمله:
تئوری هوش مصنوعی ذهن یک فناوری نوظهور است که پتانسیل زیادی برای تغییر نحوه تعامل انسان‌ها با هوش مصنوعی دارد. این فناوری هنوز در مراحل اولیه توسعه است، اما کاربردهای بالقوه زیادی دارد.
یکی از جذاب‌ترین انواع هوش مصنوعی، "هوش مصنوعی خودآگاه" (Self-Aware AI) است. این نوع از هوش مصنوعی نشان دهنده یک تکامل عظیم در علم کامپیوتر و هوش مصنوعی است، به گونه‌ای که کامپیوترها قادر به تشخیص هویت خود، شناخت ویژگی‌های فردی خود، و حتی درک مفاهیم پیچیده‌تری از جمله احساسات انسانی می‌شوند.
این توانایی نیازمند تحقیقات و پژوهش‌های پیشرفته بسیاری است، اما به وضوح نمایان‌کننده‌ی اوج دانش کامپیوتر و نقطه‌ای در تاریخ علم و فناوری است که فقط در داستان‌های علمی تخیلی دیده می‌شد.
محققان در سرتاسر جهان در تلاش برای توسعه این نوع هوش مصنوعی هستند، اگرچه پیچیدگی‌های زیادی وجود دارد. آگاهی به ماشین به طور کلی به چالش‌های بزرگی چون شناخت تفکر انسانی و ارائه آگاهی می‌انجامد.
آینده‌ای که با دستیابی به این سطح از هوش مصنوعی خودآگاه می‌توان از آن تصور کرد، ممکن است اتفاقات هیجان‌انگیز و حتی وحشتناکی را در انتظار داشته باشد. تنها زمان می‌تواند بگوید که هوش مصنوعی خودآگاه چگونه و چه زمانی به زندگی انسان‌ها قدم خواهد گذاشت.
همان‌طور که دیدیم، هوش مصنوعی یک فناوری نوظهور با پتانسیل‌های گسترده است. هوش مصنوعی محدود، هوش مصنوعی عمومی و هوش مصنوعی فوق هوشمند، انواع مختلف هوش مصنوعی هستند که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند.
در حال حاضر، ما در مرحله هوش مصنوعی محدود هستیم، اما پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه هوش مصنوعی عمومی و فوق هوشمند در حال انجام است. با پیشرفت فناوری، انتظار می‌رود که هوش مصنوعی نقش مهم‌تری در زندگی روزمره ما ایفا کند.
آینده هوش مصنوعی یک سفر هیجان‌انگیز است که پر از امکانات و چالش‌های بی‌پایان است. اگر به فکر یادگیری و ورود به دنیای هوش مصنوعی هستید، می‌توانید از انواع دوره‌های آموزشی هوش مصنوعی در پلتفرم مکتب خونه استفاده کنید.
