مقدمه
در مقاله زیر به تعریف گیگ اکونومی پرداخته شده است و در ادامه مزایا و معایب آن در جوامعی که این مدل کسب وکار در آنجا پیاده سازی شده است اشاره گردیده است . از آنجاییکه مقوله فرهنگ و فرهنگ سازی از اهمیت ویژه ای در هر کشوری برخوردار است ، در نقاط مختلف مقاله سعی بر این شده تا از این منظر نیز مطالبی آورده شود . شایان ذکر است در همین خط به سلب مسئولیت از مطالب آورده شده اشاره می گردد . مطالبی که میخوانید برداشت شخصی است و شما در برداشت مخیر هستید .
مدل تجاری اقتصاد گیگ
بطور خلاصه شامل تبادل نیروی کار و منابع از طریق پلتفرم‌های دیجیتال است که به طور فعال تطابق خریدار و فروشنده را تسهیل میکنند. در اقتصاد گیگ، سازمان ها به جای کارمندان تمام وقت، پیمانکاران و فریلنسرهای مستقل را استخدام می کنند. به این دلیل که وظیفه کاری / شغلی به صورت پیمانی یا موقتی به شخصی تخصیص داده می شود ، این موضوع نسبتاً جدید محسوب میشود . استارتاپ هایی چون Uber و Airbnb از این دست بشمار میروند.
اقتصاد گیگ نتایج و دستاوردهایی چون خدمات ارزان‌تر، کارآمدتر و منعطف‌تری را به ارمغان می آورد. علاوه بر این مبتنی بر فضای بر خط اداره می شود و این موضوع آن را برای جمعیت جوان تر به یک انتخاب تبدیل می کند. در ایالات متحده تخمین زده می شود که حدود یک سوم جمعیت در برخی از اشکال ظرفیت فعالیت می کنند. انتظار می‌رود که این تعداد افزایش یابد زیرا سازمان‌های بیشتری کار پیمانکاری مستقل را در پیش گرفته اند تا در زمان و هزینه صرفه‌جویی کنند. محبوبیت اقتصاد گیگ در نیم دهه گذشته به شدت افزایش یافته است و اکنون راهی بسیار رایج برای کسب درآمد از شغل دوم و جریان درآمدی است. (جمله ای که شاید به کررات در سفرهای درون شهری از سفیران اسنپ و تپ سی شنیده باشید) به طور دقیق تر، تخمین زده می شود که 1.6 میلیون نفر در سراسر جهان درآمد خود را از اقتصاد گیگ به دست می آورند.
مزایای کار در گیگ اکونومی
فعالیت در گیگ اکونومی طیف وسیعی از مزیت‌ها را ایجاد میکند که هم نظر کسب و کار و هم افراد سرویس دهنده را تامین می کند . در زیر برخی از مزایایی که متوجه کسب و کارها است بیان شده است :
به حداقل رساندن هزینه ها به طور گسترده یکی از مزایای اصلی فعالیت در اقتصاد گیگ محسوب می شود. این کاهش هزینه در درجه اول ریشه در عدم نیاز به ایجاد فضای کاری گران قیمت و دفاتر بزرگ می باشد. علاوه بر آن استخدام پیمانکاران مستقل، هزینه های کلان مانند مزایای کارکنان، برنامه های بازنشستگی و مرخصی استعلاجی را به طور کامل حذف می کند.
اما آیا این تجارت پول در برابر زمان نیست ؟
در این مدل شرکت مستقیماً با فریلنسر مرتبط می گردد . این کار مسائل فرآیند استخدام را از بین می برد، بنابراین یافتن افرادی برای انجام امور محوله آسان تر است .
اما آیا در ایران مقوله احراز هویت از جمله مسائل پیچیده و چالش محسوب نمی گردد ؟ آیا موضوع منابع انسانی شرکت ها (امنیت شغلی، شدت رقابت کارجویان، تناسب پرداخت ها با خدمات دریافتی و ..) در مدل های معمولی کسب و کار های نوپا مقوله ای حل شده است ؟
افرادی که علاقه مند به کسب درآمد اضافی هستند، جذب موقعیت هایی مشابه می شوند . برنامه کاری که انعطاف‌پذیری خاص خود را دارد و این مستقیماً بر انگیزه کارکنان تأثیر می‌گذارد که به نوبه خود، همبستگی مثبتی با تولید و بازدهی بیشتر ایجاد میکند.
شاید برای شما هم جالب بوده باشد . بارها با این جمله از سفیران اسنپ برخورد کرده ایم .
" آقا من خیلی وقته رسیده ام ، من 5 دقیقه است که اینجام و ..."
موضوعی که مانند تیغ دو لبه ذهن را به خود مشغول میکند این است که آیا تا قبل از این هم دقایق اینطور برای این افراد مهم بود . نقش اسنپ یا سایر کسب و کارهای مشابه در این مقوله چقدر مرتبط است ؟ آیا پروموشن هایی مبتنی بر محدودیت های زمانی تعریف میکنند ؟ آیا انگیزه آنها بالا بردن نرخ پاسخگویی به مشتری و نهایتاً رضایت مشتری است ؟ آیا این یک جنگ رقابتی در خدمت رسانی نیست ؟ آیا شاخص رضایتمندی مشتری از این زاویه بررسی می شود ؟ آیا سلامت سفر از بعد فیزیکی و روانی از دستاوردهای این کسب و کارهاست یا مقرون به صرفه بودن قیمت سفرها و اختلاف قیمت آنها با آژانس های اتومبیل کرایه باعث ایجاد هزینه تغییر در مشتریان گردیده است؟
مزایا برای پیمانکاران
پیمانکاران مستقل در اقتصاد گیگ ملزم به کار در دفاتر نیستند، بلکه در فضاهای خود کار می کنند. از شخصی که در دفترخانه کار می کند و مقاله می نویسد گرفته تا شخصی که از ماشین خود برای اسنپ استفاده میکند.
اما آیا فعالیت این دوستان از نظر کیفی و کمی یا منظر رضایتمندی مشتری بعنوان شاخص تعیین کننده حیات این مدل کسب وکار رصد نمی گردد ؟ آیا این افراد نسبت به خدماتی که ارائه می دهند دارای رتبه و امتیاز نمیشوند؟ آیا تابحال از شما خواسته نشده که امتیاز بالایی به یک سفیر اسنپ بدهید ؟
کارگرانی که در اقتصاد گیگ فعالیت می کنند، مجازند در هر ساعتی که می خواهند کار کنند. در بیشتر موارد، یک کار با تاریخ پایان به کارگر داده می شود، اما زمانی که آنها روی آن کار می کنند کاملاً به تفاهم آنها بستگی دارد.
اما آیا تناسب بین درآمد و هزینه ها در کشور ما این افراد را به هر چه بیشتر کار کردن وادار نمیکند ؟ جواب این سئوال نزد فریلنسر هایی است که در حال حاضر مشغول بکارند.
همانطور که در بالا ذکر شد، اقتصاد گیگ به دلیل انعطاف‌پذیری که به افراد می‌دهد توان درآمد زایی آنها را بیشتر میکندو این مقوله در وحله نخست بازار جذابی ایجاد میکند.
اما همانطور که در بالا گفته شد عدم تناسب درآمد و هزینه ها این پیمانکاران را محکوم به فعالیت بیشتر میکند .
معایب کار در گیگ اکونومی
در حالی که طیف گسترده ای از مزایای اقتصاد گیگ وجود دارد، برخی از جنبه های منفی نیز وجود دارد که فعالیت را دشوار می کند. در زیر مضراتی که متوجه کسب و کارها است نشان داده شده است:
افرادی که به عنوان فریلنسر کار می کنند ممکن است آنطور که باید و شاید کیفیت نهایی کار را همانند زمانی که تمام وقت استخدام شده اند مد نظر قرار ندهند . علاوه بر این، شرکت های اقتصاد گیگ معمولاً برای تشویق کارکنان خود برنامه ای ندارند. چنین ترتیبی می تواند مشکلات وفاداری ایجاد کند، احتمال کار بیشتر را کاهش دهد و به طور کلی انگیزه کار را کاهش دهد.
در برخی موارد، سازمان‌هایی که در یک اقتصاد گیگ فعالیت میکنند به دلیل اعمال اخلاقی که انجام می‌دهند مورد انتقاد قرار می‌گیرند. فرایند استخدام آنها غیر معمول است، مزایا را ارائه نمی دهد، و به طور کلی دستمزد رقابتی ارائه نمی دهد.
معایب کار برای پیمانکاران
سازمان‌هایی که در اقتصاد گیگ فعالیت میکنند مزایایی برای پیمانکاران خود فراهم نمی‌کنند. پیمانکاران به چشم «کارمندان» کسب و کار دیده نمی شوند.
در برخی موارد، سازمان‌های داخل اقتصاد گیگ ملزم به پوشش هزینه‌های شخصی مانند گاز بنزین مصرفی در حین رانندگی نیستند و یا سایر هزینه های عملیاتی مشابه را به عهده نمیگیرند .
استقلال داشتن در یک شغل لزوماً فوق العاده نیست. برای برخی افراد، این نظم سازمانی یک ابزار انگیزشی اصلی است، اما برای برخی دیگر، می تواند احساس انزوا را ایجاد کند که می تواند بر تولید و سلامت روان تأثیر منفی بگذارد.
نکته پایانی
در پایان نظر شما را به تعریف اقتصاد مشارکتی یا اقتصاد به اشتراک گذای جلب میکنم . به اقتصادی اطلاق میشود که مبتنی بر اشتراک، خرید و ارائه کالاها و خدمات از طریق تسهیل یک بستر آنلاین است. از سوی دیگر، اقتصاد گیگ به اقتصادی اطلاق میشود که با مشاغل انعطاف‌پذیر و موقتی شامل فریلنسرها و پیمانکاران مستقل مشخص میشود.
به طور خلاصه، اقتصاد گیگ زمانی است که افراد خدمات خود را به صورت پاره وقت یا گاه به گاه به شرکت‌های کوچک و بزرگ ارائه میکنند، در حالی که اقتصاد اشتراک‌گذاری به افراد و خانواده‌ها اجازه می‌دهد از دارایی‌هایی که در اختیار دارند استفاده کنند و آنها را به افرادی اجاره دهند که به آنها نیاز دارند.
با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کلان در کشور ، بنظر شما نیاز جامعه در پیشبرد کدام رویکرد میتواند مناسب تر باشد
