کارورانسرای خانات تهران با عمری نزدیک به بیش از یک قرن در دوران ناصرالدین شاه و در دل شهر تهران ساخته شد.
دلیل ایجاد کاروانسراها در دوران قاجار و دوران پیش از آن کمک به رونق و آبادانی شهرها بود. بد نیست بدانید بیشترین تعداد کاروانسراها در ایران مربوط به دوران صفوی و حکومت شاه عباس یکم است که مرمت کاروانسراهای قدیمی و گسترش کاروانسراها را دلیلی بر رونق گرفتن و احیای جاده ابریشم می دانست.
در شهر تهران نیز به دلیل اینکه در مسیر تقاطع محورهای قزوین ، قم، مازندران ،گیلان و خراسان قرار داشت تعدادی کاروانسرا از جمله کاروانسرای خانات ساخته شد.
از تاریخ دقیق ساخت کاروانسرا اطلاعی وجود ندارد اما با توجه به مدارک موجود همچون نقشه ی به جا مانده از تهران که مربوط به سال 1270 است و کاروانسرا در آن نقشه دیده می شود ، همچنین معماری عمارت کاروانسرا که شبیه به معماری های اواخر دوره ناصرالدین شاه است تخمین زده می شود عمر کاروانسرا بیش از یک قرن و حدود 180 سال باشد.
در آن دوران کاروانسرا در کنار جاده ی برون شهری تهران یعنی جاده حضرت عبدالعظیم بنا شده بود اما امروز می بینیم که با گسترش شهر تهران و افزایش ساخت و ساز در محدوده اطراف عمارت کاروانسرا ، کاروانسرا در بافت مرکزی شهر تهران قرار دارد. اراضی اطراف کاروانسرا در دوران قاجار متعلق به امین‌السلطان بود و در سال 1289 شمسی از موسی خان امین‌الملک به سید علی اردهالی و سپس به سید جعفر اردهالی و در نهایت به محمد اردهالی رسید.
مرمت و بازسازی كاروانسرا با پیشنهاد خانواده اردهالی كه مدیریت آن مجموعه را بر عهده دارد ، تحت حمایت شهرداری منطقه 12 و سازمان میراث فرهنگی در اواخر خرداد 1382 آغاز و در اسفند 1387 به انجام رسید.
این کاروانسرا در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و امروزه از این مکان به عنوان بورس خشکبار تهران استفاده می شود.
آدرس : شمال میدان شوش- جنوب چهار راه مولوی- میدان امین السلطان- خیابان صاحب - کاروانسرای خانات تهران
منبع: خانات اجاره خونه
