قبل از آنکه به بررسی روش های اجرای وال پست منقطع بپردازیم، شناخت ویژگی و کاربرد های این محصول بسیار حائز اهمیت است. وال پست به عنوان یک عنصر نگهدارنده و پشتیبان برای دیوار طراحی شده است و به عنوان یکی از مهم ترین محصولات ساختمانی محسوب می شود. این سازه معمولاً از پروفیل های فولادی، اغلب به صورت گالوانیزه ساخته میشود. وظیفه اصلی وال پست حفظ استحکام دیوار در برابر نیرو های عمودی و همچنین نیرو های خمشی و کمانشی است که ممکن است در حین زلزله به سازه وارد شوند.
استفاده از ناودانی منقطع به ویژه در دیوار های غیر باربر که معمولاً از بلوک های هبلکس ساخته میشوند، کاملاً مؤثر است. این سازه به عنوان یک عنصر اتصال دهنده بین میان قاب های سازه ای و غیر سازه ای و تیغه ها به اسکلت ساختمان عمل میکند. با توجه به اینکه ایران یکی از مناطق زلزله خیز جهان به حساب می آید، آشنایی با روش اجرای وال پست منقطع و تهیه ناودانی منقطع بلوک هبلکس برای بهبود ساخت و ساز به شدت ضروری است. این موضوع در پیوست ششم آیین نامه 2800 مقررات ملی ساختمان به وضوح تأکید شده و الزامات اجرای آن مشخص گردیده است.
قطعاً اهمیت وال پست ها در مقاوم سازی سازه مشخص است و این امر به ویژه در حفاظت از دیوار ها در برابر تخریب مقاومت بسیار خوبی ایجاد میکند. هنگام ساخت دیوار های غیر باربر، خرید بلوک هبلکس و اجرای صحیح آن، نقش مهمی در افزایش ایمنی سازه ایفا میکند. بر اساس مقررات، نصب وال پست برای دیوار هایی که طول آن ها بیش از 6 متر است الزامی می باشد. وال پستها میتوانند به روش های مختلف به صورت متناوب نصب شوند که شامل:
1. اتصال به ستون های ساختمان با استفاده از میلگرد
2. استفاده از انکر بولت و نبشکشی برای نصب وال پست
3. مهار دیوار با دیوار برشی از طریق عبور میلگرد درون حفره های قابها
نحوه نصب وال پست های افقی بهگونه ای است که مقطع ناودانی با ابعاد 20 تا 30 سانتی متر طول و 7 سانتی متر عرض به زیر تیر ها متصل میشود. رعایت فاصله بحرانی تیرها در حین نصب الزامی است. بر پایه مقررات، انجام اتصال ضربه ای (با استفاده از میخ، چاشنی و تفنگی) به ستون ها ممنوع است زیرا میتواند باعث آسیب و ترک در سازه بتنی شود. استفاده از بلوک اتوکلاو شده ایکاد سازه در ساخت دیوار، اجرای وال پست را تا حد زیادی تسهیل میکند، زیرا این نوع بلوک به راحتی برش و سوراخ کاری میشوند.
فاصله گذاری هر قطعه وال پست تحت تیر و روی ستون باید به تناوب هر یک متر انجام شود. این نوع اتصال موجب میشود که دیوار در هنگام زلزله به شکل کشویی در ناودانی ها حرکت کند. اتصال ناودانی به سازه های بتنی به روش تفنگی مجاز نیست و لازم است که به صورت رول بولت گردشی نصب گردد. همچنین استفاده از میلگرد بستر در برابر نیرو های عمود بر دیوار الزامی است و انتهای میلگرد بستر باید به صورت فنری نصب شود تا امکان تغییرات فراهم گردد.
یکی از شایعترین اشتباهات در نصب ناودانی منقطع هبلکس، عدم قرارگیری صحیح نبشیهای افقی و عمودی به صورت پشت به پشت است؛ این مسئله ممکن است منجر به اجرای دیوار فقط در یک سمت و درون نبشیها شود. در صورتی که صفحه پایه پیش از ریختن بتن شرایط مناسبی نداشته باشد باید میله فولادی را در تیر کاشته و سپس پروفیل وال پست را به آن جوش دهید. همچنین میتوانید صفحه را با استفاده از پیچ و غلطک به تیر متصل کنید. نقطه دیگر این که هرگز از میخ سه سانتی متری برای بستن چوب به تیر استفاده نکنید، البته باید توجه داشت که این موضوع ممکن است بسته به نوع بلوک ساختمانی متفاوت باشد.
دیوار ساخته شده از بلوک اتوکلاو شده با وجود وزن سبک و مقاومت بالا، نیازمند استفاده از اتصالات هبلکس هستند تا به یکدیگر و به سازه اصلی به درستی متصل شوند. در این اتصالات، خرید بست رادیکالی و اجرای آن به عنوان یک جزء کلیدی تلقی میشود. مهم است که اندازه دیوار از نظر طول یا عرض تأثیری بر تعداد و نیاز به بست نداشته باشد بنابراین بهتر است در اجرای صحیح تمرکز شود.
شایان ذکر است که دیوار هایی با طول بیش از 6 متر باید به همراه بست رادیکالی هبلکس از وال پست منقطع نیز بهرهمند شوند. در دیوار های داخلی با طول کمتر از 6 متر، میتوان تنها با استفاده از بست رادیکالی دیوار را تقویت کرد.
نحوه اجرای وال پست منقطع با بست رادیکالی به طور کامل متفاوت است و نباید این دو روش را با یکدیگر اشتباه گرفت. بست رادیکالی باید به ازای هر دو یا سه رج بلوک بین بلوک و سازه فلزی یا بتنی نصب شوند، در حالی که وال پست باید پیش از شروع ساخت دیوار در مکان های مشخص نصب گردند.
از نقاط قوت وال پست ها توانایی اجرای آن در هر دو نوع سازه بتنی و فلزی است. در اجرای وال پست منقطع در سازههای بتنی در زمان قالب بندی باید صفحات فلزی را در نقاط تعیین شده قرار دهید. پس از مراحل قالب بندی و بتنریزی، این صفحات میتوانند با استفاده از رول بولتها نصب شوند. تیرک ها و وادار ها باید در تعداد مشخصی به این صفحات فلزی متصل گردند و تعداد آن ها بسته به مساحت پروژه محاسبه میشود. سپس نوبت به اتصال ناودانی های منقطع به ستون ها و سقف های سازه میرسد تا صفحات بیرونی دیوار به درستی مهار شوند. همچنین میلگرد ها باید با استفاده از پیچ و رولپلاک در تراز مشخصی نصب گردند.
نحوه اجرای وال پست منقطع در سازه های فلزی نیز مشابه همین مراحل است، اما در این مورد، اتصالات وال پستها با استفاده از پیچ و مهره یا فرآیندهای جوشکاری انجام میشود.