حضرت على عليه السلام مىفرمايند:
«الْمَسْأَلَةُ خِباءُ الْعيبها، وَمَنْ رَضِيَ عَنْ نَفْسِهِ كَثُرَ السَّاخِطُ عَلَيْهِ
-نهجالبلاغه، حكمت ۶-
پرسش كردن وسيله پوشاندن عيبهاست، و انسان از خودراضى، دشمنان او فراوانند».
شرح:
در اين حديث حضرت به دو نكته مهم اشاره فرموده است:
نكته اوّل درباره سؤال كردن است كه وسيله پنهان شدن عيبهاى انسانهاست. در آيات وروايات به اين مطلب اشاره شده كه چيزى را كه نمىدانيد بپرسيد. «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَاتَعْلَمُونَ»؛اگر نمىدانيد، از آگاهان بپرسيد».
فلسفه سؤال كردن اين است كه: ما اوّلين كسى نيستيم كه در اين دنيا زندگى مىكنيم بلكه قبل از ما انسانهاى زيادى آمدند و در اين دنيا زندگى كردند و تجارب زيادى كسب كردند و اين تجربيات بايد به نسلهاى آينده منتقل شود كه يكى از مهمترين راههايش پرسش است. چرا كه استعدادهايى كه خداوند به مردم داده مختلف است و هر كسى در يك جهتى استعداد دارد و همه چيز را همگان مىدانند و سؤال كليدى است كه ما را به گذشتگان پيوند مىدهد و معلومات آنها را در اختيار ما قرار مىدهد. اما با اين حال بعضى از افراد سؤال را عيب و ننگ مىدانند و گاهى مىگويند خجالت مىكشيم سؤال كنيم و حال اينكه خجالت دو قسم است: يكى عاقلانه و ديگرى احمقانه. خجالت احمقانه اين است كه انسان چيزى را كه نمىداند خجالت بكشد كه سؤال كند، امّا خجالت عاقلانه آن است كه انسان از گناه خجالت بكشد.
نكته دوم: فرمود اگر كسى ازخودراضى باشد، ناراضى از او زياد مىشود؛ چون از خودراضى بودن موجب مىشود كه خودبرتربين و خودخواه شود و انتظار دارد كه همه بنده او باشند و براى او تعظيم كنند. اعمال انسان نبايد او را مغرور كند، چون اعمال ما در كنار كرامت و بزرگوارى خداوند ناچيز است«وَما قَدْرُ أعْمالُنا فى جَنْبِ كَرَمِكَ». غرور و غفلت سرچشمه هر هلاكتى است و مادر هر شقاوتى، غرور عبارت است از آرامش يافتن و مطمئن شدن به آنچه كه موافق با هوا و هوس باشد، گمان مىكند اعمال و افعالى كه انجام مىدهد درست است، مال حرام را در راه خير مصرف مىكند و مىپندارد كه عمل نيكى كرده است. آيات و روايات در مذمت غرور فراوان است. خداوند مىفرمايد: «فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ»؛ پس مبادا زندگانى دنيا شما را بفريبد، و مبادا (شيطان) فريبكار شما را نسبت به (كَرَم) خدا بفريبد (و مغرور سازد)!».