ملات موادی بسیار چسبناک است که به عنوان چسب ساختمانی شناخته می شود و با هدف متصل کردن و چسباندن اجزای ساختمان از آن استفاده می شود. ملات موادی نرم و خمیری شکل است که در نمای داخلی و خارجی ساختمان ها بسیار کاربرد دارد. یکی از وظایف مهم ملات آماده این است که نیروی بخش های مختلف ساختمان را به قسمت های پایین اسکلت ساختمانی منتقل می کند.
تاریخچه استفاده از ملات و شفته آهکی در ایران به حدود ۵۰۰۰ سال قبل بر میگردد، آثار کشف شده در نوشیجان همدان، گورهای تاریخی چمباتمه یی تپه حسنلو، قسمت هایی از کف کاخ تخت جمشید، نمونه هایی از کاربرد ملات آهکی در ایران می باشد. یونانیان و رومیان، پختن آهک را از ایرانیان آموخته اند.
ایرانیان باستان با گل آهک که شامل آهک و خاک رس بوده، ملات آبی تهیه می کردند که در ساختن بنادر و کارهای دریایی مورد استفاده قرار می گرفته است. ملات ساروج از ابداعات ایرانیان است، که آمیخته ای از آهک شکفته، خاکستر، ماسه، الیاف طبیعی بوده است. ساروج اولین گام ایرانیان برای ساخت ملات های آبی بوده است.
ملات خشک آماده به جز ملات های پایه گچی که از آن تحت نام های ملات پیش مخلوط شده یا ملات نیمه آماده نیز گفته می شود. ملات خشک در واقع شامل انواع اندودهای داخلی یا بیرونی ساختمان انواع ملات های بنایی کف سازی و کرم بندی می باشد که در کارخانه از توزین و اختلاط مواد و مصالح تشکیل دهنده به صورت خشک تهیه می شوند. استفاده از این ملات های خشک به دلیل سادگی و سهولت کاربرد موجب افزایش سرعت اجرا می شود.
·افزایش سرعت اجرا
·کاهش پرت مصالح
·صرفه جویی درمصرف سیمان پرتلند
·اطمینان از کنترل کیفیت مصالح اولیه
·امکان کنترل کیفیت محصول نهایی (قبل از مصرف)
·چسبندگی بیشتر و بهتر به سطوح
·خواص مکانیکی بهبود یافتهدوام و خصوصیات بلند مدت بهبود یافته
·قابلیت تغییر شکل بیشتر و بهتر
·مقاومت بالاتر در برابر ضربه
·کارایی بهتر ملات
·کمک به حفظ محیط زیست به دلیل کاهش مخاطرات ناشی از حمل ونقل، سهولت در کار (سیستم یک جزئی است نه چند جزئی)
·هزینه کمتر برای نقل و انتقال و نگهداری و انبار کردن
·سهولت در دسترسی مصالح به صورت بسته بندی، قابلیت نگهداری طولانی مدت در انبار
ملات آب بند بر پایه سیمان غیرمنعطف است و در ترکیبش ماسه کوارتز، سیمان پروتلند و افزودن وجود دارد. این ملات آماده کیفیت بتن را کاهش نمی‌دهد و چسبندگی اش بسیار زیاد است. بعد از خشک‌شدن، سطحی نفودناپذیر ایجاد می‌کنند. مقاومت بالایی در برابر فشارهای هیدرواستاتیک دارد و از ورود آب‌های مهاجم به بتن جلوگیری می‌کند.
همیشه باید به اندازه ی نیاز و در همان لحظه ملات رو درست کرد و ملات ها رو با میزان زیادی آب تهیه می کنند ملات ماسه سیمان معمولا با دستگاه انجام می شود و ملات سیمان با دست انجام می شود.
ملات زودگیر و دیرگیر
ملات ها براساس گیرایی دو نوع هستند: ملات های زودگیر و دیرگیر
ملات های زودگیر: این نوع از ملات ها اکثرا از گچ تشکیل شده اند و تقریبا بین 3 الی 4 دقیقه زمان نیاز دارند تا بعد از ترکیب آن ها با آب شرو به سفت شدن کند و حداکثر بعد از گذشت 10 الی 15 دقیقه به طور کامل سفت می شود.
ملات های دیرگیر: ماده اصلی آن سیمان است و باید این نوع ملات آماده را در معرض هوا و زیر آب قرار دهید تا ملات سفت شود که معمولا بعد از گذشت روز سفت خواهد شد.
ملات هوازی: این نوع ملات ها در هوای خشک ترکیب و سفت می شوند اگر این نوع ملات ها در معرض رطوبت هوا قرار دهید خواص خود را از دست می دهند و باعث اشکال در سازه ها می شود.
معرفی انواع ملات های هوازی: ملات گل, کاه گل, سیم کاه گل, ملات ریگ, ملات گچ و خاک, ملات گچ
ملات آبی: این نوع از ملات ها برعکس ملات هوازی عمل می کنند, ملات آبی در مجاورت رطوبت و یا در زیر آب تشکیل و سفت می شود اگر ملات آماده رو در معرض هوا قرار دهید خاصیتش از بین میرود و یه جورایی ملات پوک می شود و می تواند خرابی های سنگینی به بار آورد.
معرفی انواع ملات های آبی :ملات خشک, ملات گل آهک, ملات ماسه آهک, ساروج, ملات قیر چارو
این ها ملات های پرکاربردی هستند که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند:
ملات گل و کاهگل, ملات گچ, ملات گچ و آهک, ملات گچ و پرلیت, ملات گچ و خاک, ملات گچ و ماسه, ملات گچ مرمری, ملات ماسه و آهک, ملات ماسه و سیمان, ملات باتارد, ساروج (ملاتی است که مصرف آن بسیار کم شده و جایگزین های بهتری پیدا کرده است. در زمان های قدیم برای جلوگیری از ترک خوردن ساروج به آن گیاهی شبیه به لوئی اضافه می کردند و برای مقاومت آن هم از پشم دام و گاهی اوقات هم از موی سر انسان استفاده می کردند.), ملات سیمان بنایی, ملات های سیمان پوزولانی و آهک پوزولانی, ملات آماده بندکشی
ملات های آماده به دلیل این که در کارخانه ها به صورت تخصصی کنترل کیفی می شوند کیفیت بسیار بالایی دارد.
با استفاده از این نوع ملات های آماده سرعت اجرای کار شما چند برابر می شود.
میزان پرت مصالح بسیار کاهش پیدا می کند.
در مصرف مواد اولیه مثل سیمان صرفه جویی می شود.چسبندگی مصالح بالا می رود.خواص مکانیکی بهبود می یابد.
در برابر سایش و ضربه دوام و مقاومت بالاتری دارد.
امکان رعایت دقیق میزان نسبت ها در آماده کردن ملات افزایش می یابد.
با استفاده از ملات آماده، مصرف آب به طور چشمگیری کاهش پیدا می کند و دسترسی به مصالح به راحتی امکان پذیر خواهد بود.
ملات های آماده در مقایسه با ملات های خشک ارزان تر هستند و از کیفیت بالاتری برخوردارند.
نوع های مختلفی از ملات آماده را در مراکز تحقیقاتی مسکن و ساختمان مورد ارزیابی و بررسی دقیق قرار می دهند و کیفیت آن ها برای کاربرد های مختلف بررسی می شود. در کشور ایران برای ساخت دیوار معمولا از آجر و بلوک استفاده می شود و این مصالح قابلیت بالایی برای جذب آب دارند در نتیجه ملات آماده و سایر اندود ها باید آزمایش های لازم برای حفظ قابلیت آب را پشت سر گذاشته و تاییدیه های لازم در این زمینه را دریافت کنند.
قابلیت حفظ آب برای ملات ها باید حداقل 75 درصد باشد و استاندارد های لازم در این زمینه رعایت گردد. پاکت های ملات آماده باید شامل قید مواردی به این شرح باشد:روش ساخت ملات و اندود به صورت کامل قید شود،مقدار آب لازم برای به دست آوردن روانی مورد نیاز ملات، نحوه ی مخلوط کردن ملات ( به صورت دستی یا به صورت مکانیزه )، عمر و کارایی، نوع کاربرد، نوع ملات با اندود ( نحوه ی رده بندی طبق استاندارد های مطرح شده )، شرایط اقلیمی مورد نیاز و ... علاوه بر موارد گفته شده در بالا، فروشنده وظیفه دارد در هنگام فروش مدارک و مستنداتی را در اختیار خریدار قرار دهد.
1) نوع کاربرد آن ها
2) مواد اتصال دهنده
3) نوع گیرش (هوایی، آبی)
4) براساس استحکام
ملات ها در قرارگیری با آب و هوا مقاوم می شوند.
ملات آماده باید توانایی این رو داشته باشد که آب را در خود نگه دارد.
ملات آماده مناسب رو باید براساس شرایط جوی ,محیطی و سرعت گیرایی آن انتخاب شود به خاطر اینکه بعداز تماس آن با مصالح ساختمانی آب موجود در ملات از بین می رود و همیشه باید با توجه با گرم بودن آن منطقه ملات را انتخاب کرد.
در مناطق سردسیر از ملاتی استفاده می شود که زودگیر باشند تا مانع از یخ زدن آب درون خود شوند(البته می توان از ضدیخ هم استفاده کرد)
استفاده غیر اصولی از ملات آماده باعث هدر رفتن و افزایش هزینه های آن می شود.
