کربن فعال که با نام های زغال فعال، زغال اکتیو، کربن اکتیو و زغال سنگ فعال نیز شناخته می شود، از جاذب های بسیار مفید می باشد. کربن اکتیوها دارای مزایایی از قبیل مساحت سطح بالا، ساختار منافذ (میکرو، مزو و ماکرو) و درجه بالایی از واکنش پذیری می باشد از این رو از این کربن فعال ها جهت خالص سازی، کلر زدایی و از بین بردن رنگ، بو و طعم نامطبوع از مایعات و گازها استفاده می شود.
از طرفی کربن اکتیوها به سبب قیمت مناسبی که دارند از جاذب های اقتصادی در کاربردهایی از قبیل تصفیه آب، محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی، کاربردهای خودرو، تصفیه گاز صنعتی، نفت و بازیافت فلزات گران بها مانند طلا به شمار می آیند. قابل ذکر است که مواد پایه و اساس زغال اکتیو ها پوسته نارگیل، زغال سنگ و چوب می باشد.
بهتر است بدانید که کربن اکتیوها انواع مختلفی دارند که هرکدام از آن ها کاربرد و خاصیت های منحصر به فرد خود را دارند.
در نظر داشته باشید که شما در هنگام انتخاب اندازه کربن اکتیو باید به کاربرد آن ها دقت نمایید و متناسب با نیاز خود کربن فعال موردنظر خود را انتخاب کنید، لازم است بدانید که خواص فیزیکی و شیمیایی کربن اکتیوها نقش مهمی در حذف موثر آلاینده ها دارد.
برای طراحی یک سیستم فیلتراسیون کربن اکتیو باید به زمان تماس کافی، افت فشار و اندازه ظرف آن توجه داشت.
سطح داخلی بسیار بزرگی دارد که با ریز تخلخل همراه با سختی بالا و گرد و غبار کم مشخص می شود. از زغال اکتیوهای پوسته نارگیل جهت کاربردهای آب و هوای حیاتی و فیلترهای آب استفاده می شود.
کربن اکتیوهای مبتنی بر زغال سنگ به سبب کم هزینه بودن جهت کاربردهای مایع و گازی تقاضای زیادی دارند. این دسته از کربن فعال ها از سطح بالایی برخوردار است که به وسیله مزوپورها و ریز منافذ مشخص می شوند.
کربن اکتیو های بر پایه چوب عملکردی متفاوت در کاربردهای صنعتی در مقایسه با کربن فعال های زغال سنگ و نارگیل دارد.
این دسته از کربن اکتیو ها از سطح بالایی برخوردار می باشند که به وسیله مزوپورها و ریز منافذ ها مشخص می شود. کربن اکتیوهای چوب از خاصیت بی رنگ کنندگی فوق العاده ای نیز برخوردار می باشد.
زغال اکتیوهای کاتالیزوری از دسته کربن اکتیوهایی می باشد که از آن ها جهت از بین بردن کلرامین ها و سولفید هیدروژن از آب آشامیدنی استفاده می شود.
این دسته از کربن اکتیوها تمام ویژگی های جذب کربن اکتیوهای معمولی را دارا می باشند و توانایی برانگیختن واکنش های شیمیایی را نیز دارند.
کربن کاتالیزوری با مواد شیمیایی سوزاننده آغشته نشده است، از آنجایی که کربن‌های کاتالیزوری هیچ ماده آغشته‌کننده‌ای ندارند، لازم نیست نگران کاهش ظرفیت بوی آلی یا پتانسیل آتش‌سوزی بیشتر کربن‌های آغشته به بستر باشید.
کربن کاتالیزوری با تغییر ساختار سطحی کربن فعال ایجاد می شود. با پردازش گاز در دماهای بالا برای تغییر ساختار الکترونیکی و ایجاد بالاترین سطح فعالیت کاتالیزوری بر روی کربن برای کاهش کلرامین و H2S در آب اصلاح می‌شود. این عملکرد کاتالیزوری اضافه شده بسیار بیشتر از آن چیزی است که در کربن‌های فعال سنتی یافت می‌شود. کربن کاتالیزوری یک راه حل اقتصادی برای درمان سطوح H2S به اندازه 20 تا 30 ppm است. کربن کاتالیزوری H2S جذب شده را به اسید سولفوریک و اسید سولفوریک که محلول در آب هستند تبدیل می‌کند، بنابراین سیستم‌های کربن را می‌توان با شستشوی آب بازسازی کرد تا ظرفیت H2Sکمتری برای تغییرات فیزیکی بازیابی شود.
اشباع سطحی کربن فعال را از طریق توزیع ریز مواد شیمیایی و ذرات فلزی بر روی سطوح داخلی منافذ آن از نظر شیمیایی اصلاح می کند. کربن اکتیوهای آغشته شده به وسیله هم افزایی بین مواد شیمیایی، ظرفیت جذب کربن را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد و از روش های مقرون به صرفه جهت حذف ناخالصی ها از گازها می باشد.
از آنجا که زغال اکتیوهای آغشته به نقره خاصیت ضد میکروبی و ضد عفونی کنندگی دارد، یک جذاب بسیار موثر جهت استفاده در سیستم های تصفیه آب خانگی و دیگر سیستم های آبی می باشد.
از کربن اکتیوهای اشباع شده در نیروگاه های تولید زغال سنگ جهت تصفیه گازهای دودکش و دیگر کاربردهای کنترل آلودگی هوا استفاده می شود.
زغال اکتیوها را می توان به صورت خاص جهت از بین بردن گازهای اسیدی، آمونیک و آمین ها، آلدئیدها، ید رادیواکتیو، جیوه و گازهای معدنی مانند آرسین و فسفین آغشته کرد.
