ماجرای کتاب در شهر سنگسر استان سمنان اتفاق میفته . توصیفاتی که از شهر و ساختمان ها شده دقیق هست و نشون میده که نویسنده در این زمینه یا کاملا تحقیق کرده یا خودش مدتی در اونجا زندگی کرده .
زمان داستان مربوط به سال های جنگ جهانی دوم هست . بدبختی ها و فلاکت هایی که مردم در اون زمان باهاش روبرو بودن ، هرج و مرج زیاد ، نبودن قانون ، بیماری ، قتل و کشتار مردم ، فقر ، گرسنگی ، قحطی به خوبی در داستان به تصویر کشیده شده .
مثلا دکتر معصوم با قنداق تفنگ به سر نوش آفرین میزنه و به علت شیوع بیماری جذام در اون زمان به همه میگه که زنش جذام گرفته ، و هیچ کس نبوده ببینه راست میگه یا دروغ ، شاید خیلی ها هم متوجه میشدن که شاید داره دروغ میگه و شک کرده بودن اما حرفی نمیزدن ، نه قانونی نه مجازاتی . یا مثلا حسینا که رهبر مخالفان حکومت هست رو از سر حسادت با عنوان جذامی به مردم معرفی میکنه تا شاید باعث بشه زودتر دستگیر بشه . سواستفاده از علم و موقعیت جهت تخریب افراد .
مردسالاری حاکم بر جامعه کاملا مشهود هست . مردها حتی بر لباسی هم که زن ها میپوشیدن نظارت داشتن ، مثلا نوش آفرین باید لباس های کهنه شوهرش رو میپوشیده و حق نداشته از خونه بره بیرون . البته دکتر معصوم آدم خسیسی هم بوده و شاید این هم بی تاثیر در این مورد نبوده .
به وابستگی زنان به مردان در داستان اشاره شده است .
کتاب سراسر غم و غصه و ناراحتی هست . و پایان کلیشه ای هم نداره که مثل اکثر فیلم ها یا کتاب ها همه چیز خوب بشه .
به غارت اموال و سرمایه های کشور توسط دولت های بیگانه اشاره شده ؛ آقای مالکوم آلمانی به بهانه ساخت پل که همه هم در این مورد متعجب بودن _ که چطور چنین پل غیر منطقی ای داره ساخته میشه _ کلی بودجه گرفته بود و در نهایت آثار باستانی و عتیقه هایی رو که پیدا کرد با خودش برد و کار پل هم نیمه تمام ماند . در اصل ساخت پل بهانه ای بود جهت حفاری .
به شرایط سخــت ازدواج در ایران هم اشاره شده . از همــون دوران قدیم ظاهرا معــیارهای اصلی ازدواج در خانواده های ایرانی مادی بوده ؛ موقعیت اجتماعی و میزان درامد ؛ و به همین دلایل مادر نوش آفرین به خواستگاری حسینا جواب منفی داد و خود نوش آفرین هم نتونست در مقابل مادرش بایسته . حتی بعدها نتونست در مقابل شوهرش بایسته و از حق و حقوقش دفاع کنه . شخصیت نوش آفرین یک زن سست و بی راده و ضعیف بود .
کلا قلم آقای معروفی راز آلود هست و به نظر من از یه سبک جدید در ادبیات ایران پرده برداری کرده ، وقایع و اتفاقات داستان رو به صورت معمول بیان نکرده و یه طوری معماگونه هست که این خودش به کتاب ارزش زیادی میده .
در کل ماجرای کتاب معمولی هست ؛ داستان عشق نافرجام دو جوان ؛ اما این قلم و شیوه بیان نویسنده هست که کتاب رو خاص کرده .
چند جمله مهم و قابل تامل در کتاب عنوان شده که من مفهوم اونا رو میگم ؛ اول در مورد آقایی به نام رزم آرا که راه افتاده و جهت قبله رو به مردم نشون میده ، داره از وضعیت آشوب شهر سو استفاده میکنه و تمام بدبختی های ناشی از سیاست رو که به سر مردم اومده به این ربط میده که دین شما درست نیست به همین دلیل دچار بدبختی و مصیبت هستید و چقدر این شرایط برای ما آشناست . سواستفاده از دین به جهت رسیدن به مقاصد مالی . میرفت خونه مردم و پول میگرفت و جهت قبله رو بهشون نشون میداد . همچنین این آقا فردی هیز و چشم چران بود . تو خونه ی هر کس که میــرفت به زن اش نگاه میکرد حــسابی بعد میگفت حواســت به زنت باشه زن های خوشکل خیانت میکنن و فلان و بهمان و باز هم چقدر این جملات برای ما آشناست که تمام تلخی ها و ناکامی ها به زنان و حجاب اون ها ربط داده میشه و نه به شرف و غیرت افراد چه زن و چه مرد .
همچنین در طول داستان مردها دایم زن ها رو به آموختن علوم دینی تشویق می کنند و میخوان به اصطلاح به این وسیله زن ها رو سر به راه کنن اما خود مردها از دین گریزان هستن . در جایی از کتاب میبینیم که رقیه دلال که نماینده فساد جامعه هست _ رشوه ، نزول ، فحشا _ میخواد دین رو به وسیله ی ملا زلیخا بین زن ها آموزش بده و باز هم چه آشناست برای زمانه ی ما ، افرادی که از همه فاسد تر هستن میخوان دین و دنیای مردم رو درست کنن ؛ توجه کنید که دختر رقیه دلال به نام نازو که یه فاحشه بود میخواست عضو شورای شهر بشه .
بعد از این که دار رو در شهر برپا کردن با اینکه سروان خسروی شخص خاصی رو در نظر نداشت که دار بزنه اما از ترس و وحشت ناشی از برپایی دار در دل مردم و زندگی اون ها گفته شده . برپایی دار باعث شد تا میزان جنایت در شهر افزایش پیدا کنه به حدی که خود سروان هم تعجب کرد و گفت چرا نتیـجه برعکس شد . این نشان دهنده ی این هست که اعدام و مجازات در کاهش میزان جرم و جنایت تاثیری که نداره هیچ حتی ممکن هست خودش علتی باشه بر افزایش جنایت در جامعه .
و خیلی نکات دیگر ....
در پایان این کتاب برای کسانی که به خوندن رمان علاقه مند هستن عالیه البته باید به فضای غم انگیز داستان هم توجه داشته باشید که اگر روحیه حساسی دارید یا خیلی سریع تحت تاثیر قرار می گیرید بهتره با احتیاط بیشتری این کتاب رو مطالعه کنید .
