اکثر افرادی که در زمینه های متفاوت مثل موسیقی نقاشی و علوم مختلف به موفقیتی بزرگ دست پیدا کرده اند دارای استعداد های ویژه و منحصر به فردی بوده اند .
شما می توانید استعداد های کودکان خود را با توجه به علاقه ی او به فعالیت ها و حرکاتش و برخورد او در مواقع مختلف کشف کنید . استعداد بعضی از کودکان کاملا برای اطرافیان قابل مشاهده است اما برخی دیگر ممکن است استعدادهای پنهانی داشته باشند که در قالب پرحرفی، خیال بافی، انرژی زیاد و یا حتی سورفتار خودشان را نشان دهند.
مطلب زیر را بخوانید و بدانیدکه کودک شما به کدام یک از فعالیت ها علاقه دارد و چه نوع استعدادی در خود نهفته است.
کشف استعداد کودک ار روی حرکاتشان
از آنجایی که کودک بیشتر وقت خود را با پدر و مادرش می گذراند پس کشف استعداد های کودک به عهده ی پدر ومادر است نه معلم و مربی و یا مشاور او. شما پدر و مادر عزیز بهتر از هرکسی می توانید توانایی ها و استعداد های کودکتان را کشف کنید و به آنها پر و بال دهید تا استعداد های کودکتان بیش از پیش شکوفا شود .
منظور از استعداد، ذوق و توانمندی خاصی است که در افراد نهفته است و موجب می شود که شخص با استفاده از این نعمت در زمینه های علمی، عملی، صنعتی یا هنری به موفقیت هایی بالاتر از حد متوسط سایر افراد نایل شود.
دانشمندان دیگر به دنبال این موضوع نیستند که استعداد امری کاملا ذاتی است یا کاملا اکتسابی و ناشی از تاثیرات محیطی است. بلکه پژوهشگران معتقدند که صفات ذاتی شخص و محیطی که کودک در آن زندگی میکند و رشد میکند هر دو در تکوین و رشد استعداد دخالت دارند. در حال حاضر موضوع پژوهش پژوهشگران در رابطه با استعداد دست یافتن به رابطه بین صفات ذاتی و تاثیر عوامل محیطی در استعدادهای مختلف است.
پژوهش های به عمل آمده در خصوص ذاتی یا اکتسابی بودن استعداد
مثلا نتیجه پژوهش های به عمل آمده نشان می دهد که ۶۰ درصد استعداد موسیقی ذاتی و ۴۰ درصد آن از طریق آموزش اکتسابی است. در مورد هوش و ذکاوت این نسبت به صورت ۷۰ درصد ذاتی و ۳۰ درصد اکتسابی است.
این موضوع در مورد صفات شخصی هم صدق می کند. مثلا براساس نتیجه پژوهش ها، خجالتی بودن تا حد بسیار زیادی موروثی است در حالی که توانایی برقراری ارتباط با دیگران بیش از هر چیز تحت تاثیر ضرورت و تجربه و به عبارت دیگر وابسته به تاثیرات محیط رشد کودک است. بنابراین هوشمندی و استعداد را نباید به عنوان یک اصل عمده و ثابت ارزیابی کرد، بلکه فرآیندی از تکامل توانایی های مادرزادی و تاثیرات خارجی و محیطی است.
و اما این مساله که استعداد چه سهمی در مجموع توانمندی های فرد دارد، به شرایط متعددی وابسته است و مهمتر از همه آنها، تاثیر متقابل دنیای درونی فرد با عوامل پیرامونی یا جهان خارج است.
چند توصیه برای پیشرفت کودکتان
۱- کودک را تشویق کنید تا به دنبال چیز هایی که دوست دارند بروند و برای رسیدن به خواسته ها و هدف هایش تلاش کند .شما نیز باید به کودک حس اعتماد را بدهید تا او بتواند توانایی های خود را باور کند و به خودش اعتماد داشته باشد .این موضوع عامل بسیار مهمی در به دست آوردن موفقیت کودک است .
2- پدر و مادر ها نیز باید با تعیین هدف و برنامه ریزی برای کودکان به پیشرفت آن ها کمک کنند . در تعیین هدف باید دقت کنید که هدفی را انتخاب کنید که کودکتان را برای رسیدن به آن هدف به وجد بیاورید و او مشتاق باشد تا هدف را دنبال کند .زیرا اگر هدفی سطحی را تعیین نمایید کودک آن هدف را جدی نمیی گیرد و اهمیتی برایش ندارد .
3 - باید هواستان باشد از رفتارهایی که شور و شوق کودک را می گیرد و علاقه ی او را از بین می برد دوری کنید .کارهایی مثل مخالفت های زیادی یا منع کردن کودک و محروم کردن او از بازی ها و امکانات اشتیاق و خلاقیت های کودک را از بین می برد .
۴- تشویق و جایزه هم اهمیت زیادی دارد. کودک در مقابل موفقیت ها و پیشرفت های خود نیاز به همراهی و تاییدی جدی و مناسب دارد. انتقاد منطقی هم گاهی لازم است، ولی توجه داشته باشید که انتقاد باید سازنده باشد.
۵- کودکان به بازی کردن با هم علاقه مند هستند ولی هر کودک باید این فرصت را هم داشته باشد که گاهی با تمرکز روی یک موضوع به تنهایی خود را مشغول کند. سعی کنید مزاحم خلوت او نشوید.
۶- شما هم هر از گاهی فعالیت هایی را برنامه ریزی کنید که با ذوق کودک مطابقت داشته باشد. و کار هایتان را با توجه به علاقه ی کودک انجام دهید که او هم بتواند در فعالیت ها کمکتان کند و با شما همراه شود . والدین بهترین الگوی کودکانند. برای آنها خیلی مهم است که ببینند پدر و مادرشان هم اهل نشاط و فعالیت هستند و تمایلات و توانمندی های خود را دنبال می کنند، بگذارید کودکان هم در برنامه ریزی شما شریک باشند.
اگر کودک به حل پازل علاقه زیادی دارد
اگر کودکتان عاشق چیدن انواع پازل است و در چیدن تکه های پازل خطای کمی می کند و بیشتر تکه ها را اولین بار در جای مناسب خودش قرار می دهد باید گفت یادگیری کودک به صورت دیداری - فضایی است .این بچه های بیشتر به صورت تصویری فکر میکنند و از طریق دیداری قدرت یادگیری بیشتری نیز دارند . معمولا این کودکان می توانند در آینده کارآگاه، باستان شناس یا محقق شوند .
برای بهبود عملکرد این کودکان تا جایی که امکان دارد پازل و جدول، داستان های معمایی در اختیارشان قرار دهید و علاوه بر اینها بازی های مرتبط با چینش منظم اشیا و یا اسباب بازی هایی که برای حل مسائل فضایی ساخته شده اند هم برای کودک از اهمیت زیادی برخوردارند.
بدانید که کودک خود را در قبال همه چیز مسئول می داند
کودک عقاید محکمی درباره شیوه انجام کارهای مختلف دارد و علاقه دارد خودش را در بازی ها و به طور کلی در هر فعالیتی نشان دهد. این دسته از کودکان معمولا به طور ذاتی رهبر هستند و این ویژگی در مدرسه، ورزش و بسیاری دیگر از جنبه های زندگی برای آنها پرفایده است.
کودک مسئول اغلب برای دیگران الهام بخش است و پیچیدگی ها و مشکلات را از زاویه دید متفاوتی می بیند. این کودکان معمولا بهترین عضو تیم هستند. از آنجا که قدرت رهبری در مشاغلی مانند تجارت، سیاست، نمایندگی و سازمان دهی عمومی از اهمیت بالایی برخوردار است، این کودکان به احتمال بیشتری به این حرفه های مشغول خواهند شد.
برای تقویت این ویژگی کودک به او اجازه بدهید رهبری مسیر را در دست بگیرد، مثلا ممکن است بخواهد شما را در مسیر پیاده روی هدایت کند. به او فرصت بدهید مسئولیت پروژه های خانگی مانند مرتب کردن خانه یا مرتب کردن کفش ها را به عهده بگیرد.
اجازه دهید لباس ها و وسایل اتاقش را به شکلی که دوست دارد بچیند و ایده هایی که برای زیباکردن اتاقش به ذهنش میرسد را اجراکند . از او برای حل مشکلات خانواده کمک بخواهید. مثلا به او بگویید " ما همیشه برای رسیدن به کلاس ورزش دیر می کنیم، راه حلی به نظرت می رسد که به سروقت رسیدنمان کمک کند؟!"
نیاز کودک به رهبری را اقناع کنید و جوری رفتار کنید که حس کند می تواند امور را به خوبی اداره کند اما در عین حال به او بفهمانید که وقتی نوبت به مسائل بزرگسالان می رسد، این شما هستید که باید تصمیم بگیرید. علاوه بر این کودک را با مفاهیمی از قبیل رعایت نوبت و گوش دادن آشنا کنید.
اگر کودک به طبقه بندی اشیا علاقه زیادی دارد
جوراب هایش را جفت می کند، ماشین های اسباب بازی را بر اساس رنگ، اندازه یا شکل در یک خط می چیند و یا ممکن است دوست داشته باشد اشیا مرتب و سازمان یافته باشند و به جای اینکه شما تخت خواب کودک خود را مرتب کنید خودش این کار ار انجام دهد ، در صورت وجود این نشانه ها، کودک شما احتمالا به عنوان یادگیرنده دائمی شنیداری شناخته می شود که به این معنی است که یک متفکر تحلیل گر، بسیار منظم و دقیق در جزئیات است. او ممکن است به دنبال یافتن الگوهای گوناگون باشد که معمولا از نشانه های اولیه استعداد ریاضی و علوم است.
برای پرورش این ویژگی کودک بازی ها و فعالیت هایی را پیدا کنید که شامل الگوها و جفت کردن هستند. انجام فعالیت هایی که مهارت های ریاضی را تقویت می کنند و تجربیاتی که مورد علاقه دانشمند کوچک هستند هم می توانند بسیار مفید باشند. کودک را مسئول انجام کارهایی بکنید که با علاقه کودک به طبقه بندی در ارتباط باشند. برای این دسته از کودکان جمع آوری اشیا بسیار جالب است. بهتر است ظرف های پلاستیکی در اختیار کودک قرار دهید تا بتواند اشیا کوچک مانند سنگ، صدف و هر چیز دیگری که دوست دارد را در آنها جمع آوری کند.
اگر کودک بدون وقفه حرف می زند
اگر کودک شما مدام در حال حرف زدن است و قصه ها را به شکل جدید برای شما تعریف میکند وهمچنین اگر مسائل مختلف را به هم ربط می دهد او از توانایی کلامی خوبی برخوردار است .او تند تند صحبت میکند و از حرف زدن خسته نمی شود و همچنین در همه جا دوست دارد حرف آخر را او بزند و بسیار تلاش می کند تا شما را قانع کند و برای کارهایش استدلال های متفاوتی نیز دارد.
مهارت کلامی می توانید یکی از نشانه های کودکان بااستعداد و کلید موفقیت در مدرسه و بسیاری دیگر از جنبه های زندگی باشد. کودکانی که از استعداد بالای قانع کردن و متقاعد کردن برخوردار هستند احتمالا مشاغلی مانند وکالت یا روزنامه نگاری را انتخاب می کنند.
برای تقویت این استعداد کودک، از او بخواهید داستان هایی را برایتان بگوید که بتوانید با کمک همدیگر به یک کتاب تبدیل کنید تا آن را باهم بخوانید.
با کودک مصاحبه کنید و افکارش را در فایل تصویری یا صوتی ثبت کنید.
به او کمک کنید برای اعضای خانواده یا دوستانش نامه بنویسد. و حرف ها احساساتش را روی کاغذ بیاورد .به یاد داشته باشید. به اندازه ای که او را تشویق می کنید به نوشتن و صحبت کردن به همان اندازه به او یاد دهید که شنونده ی خوبی هم باشد .
هر چند وقت یکبار از یک کتابخانه یا کتاب فروشی دیدن کنید و کتاب هایی پیدا کنید که کودک را به چالش می کشند. ممکن است کودک بر خلاف همسالانش بیشتر کتاب هایی را ترجیح بدهد که کلمات بیشتری نسبت به تصاویر داشته باشد.
به ایده ها و نظرات کودک گوش کنید اما اگر کودک از حرف زدن خسته نمی شود بهتر است برای این کار محدودیت زمانی در نظر بگیرید تا حداقل مدت زمان کوتاهی را در روز به سکوت اختصاص دهید!
اگر کودک نمی تواند آرام بگیرد
او دوست دارد همه چیز را با عجله انجام دهد و از هر چیزی که حرکت می دهد، لمس می کند، احساس می کند و به طور کلی با بدنش در ارتباط است لذت می برد. این دسته از کودکان یادگیرنده های فیزیکی یا جنبشی-بدنی هستند که اطلاعات را جذب می کنند و فعالیت هایی را ترجیح می دهند که با حرکت و عمل همراه هستند
. آنها ممکن است به فعالیت های ورزشی، رقص یا موسیقی که به مهارت های حرکتی ظریف نیاز دارند، بیشتر تمایل داشته باشند و در آینده به سمت مشاغلی می روند که مجبور نباشند پشت میز بنشینند مانند معلمی یا جنگلبانی و یا ممکن است از مهارت های پیشرفته دست برای مشاغلی مانند سرآشپزی استفاده کنند.
برای پرورش این استعداد کودک باید فعالیت های فیزیکی و جنبشی را در برنامه روزانه او قرار دهید تا او هرروز فعالیت هایش را انجام دهد و این کودکان معمولا از انجام فعالیت های حرکتی تکراری به آسانی خسته می شوند، فعالیت ها را به صورت چرخشی انجام دهید تا جذابیتشان را از دست ندهند.
چون کودکان جنبشی-حرکتی از کشف موسیقی از خلال حرکت لذت می برند، به آنها فرصت آواز خواندن و رقصیدن بدهید. برای کودکانی که دوست دارند از دستانشان بیشتر استفاده کنند پروژه های نقاشی، مجسمه سازی، نخ کردن مهره و ... ترتیب دهید.
یک برنامه خواب منظم و آرامش بخش برای این کودکان از اهمیت ویژه و بالایی برخوردار است. سعی کنید یک تا دو ساعت قبل از خواب یک میان وعده سبک مانند شیر و غلات کامل در نظر بگیرید و بعد از آن یک حمام گرم، یک داستان زیبا می تواند به خوبی کودک را برای خواب آماده کند. گوش دادن به یک موسیقی آرامش بخش در تاریکی هم می تواند به تجدید قوای کودک کمک کند.
اگر کودک همه چیز را دستکاری می کند
او به شدت دوست دارد کشف کند که اشیا مختلف چگونه کار می کنند و به دلیل ممکن است اجزای وسایل گوناگون از انواع اسباب بازی هایش تا وسایل خانه و سرویس خواب خود را را باز کند و تلاش کند تا شیوه کارکرد آن را کشف کند و دوباره آنها را روی هم سوار کند. اوعاشق ساختن برج با بلوک های خانه سازی است و از بازی کردن با ماشین ها لذت می برد. این ویژگی ها نشانگر این است که کودک شما احتمالا یک یادگیرنده دیداری-فضایی است. کودکانی که از سرهم کردن لذت می برند احتمالا در آینده مکانیک، مهندس، معمار، مخترع یا دانشمند می شوند.
در صورت مشاهده این خصوصیات در کودک بهتر است اسباب بازی ها و بلوک های خانه سازی در اختیار کودک قرار دهید تا کودک فرصت خلق، نابودی و خلق مجدد داشته باشد. او را تشویق کنید تا با جعبه های خالی مواد غذایی یا هر چیز دیگری که در خانه پیدا می کند، کاردستی درست کند. او را به مراکز و زمین ها بازی ببرید که امکان اکتشاف از طریق دست ورزی وجود دارد و از هر فرصتی برای نشان دادن و معرفی اشیا مکانیکی مانند چراغ راهنمایی و رانندگی به کودک استفاده کنید. این دسته از کودکان به این دلیل که علاقه زیادی به کشف و دستکاری اشیا دارند ممکن است در معرض خطر قرار بگیرند و به همین دلیل باید همیشه مواظب باشید تا به وسایل برقی یا اشیا تیز نزدیک نشوند.
اگر کودک خیالباف است
احتمال دارد به نظر برسد کودک با دوستان خیالی اش در دنیای خودش غرق شده است. این دسته از کودکان معمولا از بازی های وانمودی لذت می برند و در وقت آزادشان نقاشی می کشند و ایده های زیادی برای قسمت کردن با دیگران دارند.
آنها ممکن است از وسایل به شیوه های تازه و غیرمعمول استفاده کنند، نسبت به ایده های مسخره اشتیاق نشان دهند و برای حل مشکلات از راه حل های خلاقانه استفاده کنند.
قادر به کشف استعداد کودک نیستید!
حتی اگر هیچ کدام از این نشانه ها را در کودک مشاهده نمی کنید، باز هم برای کشف استعدادهای پنهان کودک آماده باشید. احتمال دارد با گذشت زمان ویژگی های منحصر به فرد او توجه شما جلب کند. پرسیدن بازخورد افراد دیگر در خصوص زندگی کودک می تواند بینش تازه ای به شما بدهد. ممکن است مربی مهدکودک هنگام درست کردن کاردستی با کودک، متوجه توانایی خاصی در او شود و یا پرستارش متوجه چالاکی او در پارک و زمین بازی شده باشد و یا حتی پدربزرگ علاقه خاص او به طبیعت را کشف کرده باشد.
با مشاهده و کشف حوزه های استعداد طبیعی کودک می توانید به او کمک کنید تا دیده، شنیده و فهمیده شود اما به یاد داشته باشید در عین حال که برای دستیابی کودک به استعدادهای بالقوه اش تلاش می کنید،هدف نهایی شما باید عشق ورزی بی قید و شرط به کودک به خاطر خودش باشد.
با مشاهده و کشف حوزه های استعداد طبیعی کودک می توانید به او کمک کنید تا دیده، شنیده و فهمیده شود اما به یاد داشته باشید در عین حال که برای دستیابی کودک به استعدادهای بالقوه اش تلاش می کنید،هدف نهایی شما باید عشق ورزی بی قید و شرط به کودک به خاطر خودش باشد.
