ﭼﻐﻨﺪرﻗﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗـﺮﻳﻦ ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺻﻨﻌﺘﻲ در ﺟﻬﺎن است ﻛﻪ ﺳﻬﻢ ﻣهمی در ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻧﺮژي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺸﺮ دارد. قند چغندرقند (ساکارز) از عمده ترين قندهاست كه به سادگي ميتواند در بدن انسان به عناصر و تركيبات سادهاي چون اكسيژن و دي اكسيد كربن شكسته و انرژي حاصل به راحتي مورد استفاده بدن قرار گيرد. اهمیت این گیاه فقط به خاطر تولید قند نیست بلکه این گیاه هم از نظر ارزش غذایی در ردیف محصولاتی چون برنج، ذرت، گندم، سیب زمینی و حبوبات قرار دارد و هم نقش به سزایی در صنایع الکل سازی و غذای دام دارد. علاوه بر موارد فوق؛ چغندرقند در تناوب زراعی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بدین معنی که عمیق بودن ریشه و آلودگی کمتر مزارع آن به علفهای هرز اجازه می دهد که در مراحل مختلف زراعت، خاک از بهترین شرایط برای کشت غلات و برخی از محصولات کشاورزی چون یونجه، سیب زمینی، ذرت، شبدر، حبوبات و سویا برخوردار باشد و باعث بالا رفتن مرغوبیت آنان شود.
چغندرقند نسبت به شرایط مختلف محیطی نظیر سرما، گرما، شوری و خشکی از سازگاری بالایی برخوردار است و به خوبی در برابر این شرایط مقاوم میباشد. کشور ایران نیز به لحاظ شرایط خاص آب و هوایی محل مناسبی برای کشت این محصول به شمار می آید؛ به طوری که جزء ۷۶ کشور تولید کننده قند و شکر در دنیا محسوب میشود و نیز از میان این ۷۶کشور، رتبه ششم را از نظر تولید قند و شکر به خود اختصاص داده است. چغندرقند با قدمتی بیش از یک قرن، تقریباً در اكثر استانهاي كشور، اعم از گرمسير (خوزستان) تا سردسير (خراسان و همدان) كشت ميشود و خراسان مهمترين قطب توليد چغندرقند كشور است.
مهمترین عامل محدود کننده زراعت این محصول همانند محصولات آبی دیگر، کمبود آب در مناطق تولید است و به همین دلیل مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند علاوه بر فعالیت تحقیقاتی در مورد مدیریت مزرعه، برای صرفه جویی مناسب در مصرف آب، فعالیت های گسترده ای را در سالیان اخیر انجام داده است. از سیاست های مؤسسه علاوه بر تولید ارقام اصلاح شده با خصوصیات مطلوب و امکان افزایش عملکرد در واحد سطح، توسعه کشت پاییزه چغندرقند به منظور افزایش کارآیی مصرف آب این محصول است چون در کشت پاییزه مقدار آب مصرفی این محصول به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد. استان گلستان به دلیل دارا بودن شرایط اقلیمی مناسب و کشت گیاهان مختلف به گونه‌ای است که امکان تولید چغندرقند در آن وجود دارد که تحقیقات بر روی این مناطق در حال انجام است.
اما نکته قابل توجه این است که در کشت پاییزه شدت نور، طول روز (طول ساعات روشنايي) يا فتوپريود پایین است. اگر شدت نور، كم و ضعيف باشد، سبب كاهش سرعت فتوسنتز و رشد، توليد گياهاني ضعيف، ريزش جوانه‌هاي گل، افزايش طول ميان‌گره‌ها، باريک شدن ساقه، کاهش کيفيت محصول و افزايش شيوع بيماريها و هزينه توليد خواهد شد. در شرايط نور کم، گياه سعي مي‌کند که با افزايش سطح برگ، سطح جذب نور را افزايش دهد؛ بنابراين برگ‌هاي گياه نازک و انحناپذير مي‌شوند و در داخل آنها مقدارکمی نشاسته جمع ميشود. از طرف دیگر در فصل پاییز میزان دمای محیط رو به کاهش است. دما روی سیستم فتوسنتزی دارای اثر مستقیم است و در دماهای پایین، شدت فتوسنتزی کاهش می یابد. این کاهش ممکن است به دلیل آشفتگی در تولید کلروفیل و به هم خوردن کلروپلاست باشد که این اختلالات قطعاً ناشی از تنش سرما می باشد. این حالت زمانی بروز می کند که رنگ سبز معمول برگها تحت شرایط تنش ازبین می رود. به ندرت گیاهان بلافاصله بعد از تنش سرما وافزایش دما بهبود می یابند. در مزارع چغندرقند نیز با کاهش میزان شدت نور و دما در فصل پاییز میزان عمل فتوسنتز کاهش یافته و در نتیجه میزان قند و هیدرات کربن کاهش می یابد و بالطبع میزان قند استحصالی در واحد سطح کاهش می یابد.
از زمانی که یک کشاورز تصمیم به کشت چغندر می گیرد تا زمانی که چغندر برداشت و بارگیری می شود، در کلیه مراحل، نحوه اقدامات و فعالیت های او در کاهش و یا افزایش عیار قند مؤثر می باشد. از مهمترين فاکتورهايی که موجب افزايش عملکرد و درصد قند میشود تغذيه بهينه و متعادل چغندرقند است. همچنین حفظ سلامت برگها تا آخرین لحظات رشد از گزند آفات و یا ممانعت از یخ زدن چغندرقند در جلوگیری از کاهش عیار فوق العاده موثر است. بنابراین هدف از کوددهی چغندرقند افزایش قند استحصالی در واحد سطح است و این موضوع وابسته به افزایش عملکرد کمی و افزایش مقدار قند ریشهها است. عناصر متعددی در افزایش درصد قند نقش به سزایی دارند که از بین آنها می توان به پتاسیم، بر و اسید آمینه اشاره کرد.
در چغندرقند مشابه سایر محصولات زراعی، مصرف زیاد ازت نسبت به پتاسیم گیاه را به بیماری حساستر نموده و از کیفیت محصول آن میکاهد و یا در خاکهای مبتلا به کمبود روی، مصرف زیاد کودهای فسفره، کمبود روی را تشدید میکند. بنابراین معمولا توصيه کودی مناسب، متعادل و دقيقتر بر اساس آزمون خاک، آب آبياری و تجزيه گياه است.
از آنجائیکه تعادل عناصر غذایی در افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی نقش به سزائی دارد، بنابراین ایجاد تعادل تغذیهای در برنامههای توصیه کودی لازم و ضروری می باشد. در اکثر موارد رعایت بین عناصر غذایی از میزان مصرف کودها اثر بخشی بیشتری بر عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی دارد. در تغذیه گیاه نه تنها باید هر عنصر به اندازه کافی در دسترس آن قرار گیرد بلکه ایجاد تعادل و رعایت نسبت میان همه عناصر غذایی از اهمیت به سزایی برخوردار است. زیرا در حالت عدم تعادل تغذیهای، با افزودن مقداری از عناصر غذایی نه تنها افزایش عملکردی رخ نمیدهد بلکه اختلالاتی در رشد گیاه ایجاد میکند که نهایتاً منجر به افت محصول میشود. یکی از راههای برطرف کردن این مشکل، عرضه کودهای کامل به جای کودهای ساده رایج بین زارعین است تا علاوه بر صرفه جویی در وقت و کاهش تردد ماشین آلات، اثر بخشی کود نیز افزایش یابد. در شرایط متعادل و عملکردهای بالا، نسبت بین عناصر غذایی جذب شده توسط چغندرقند تطابق نزدیکی با نیاز واقعی آن دارد، بنابراین در محاسبه میزان عناصر غذایی در ساخت کودهای کامل این نسبت را می توان بکار برد. کود ویتال پلاس چغندر، به عنوان شاهکار شرکت سبز محصول داتیس قادر است علاوه بر برطرف نمودن کمبود مواد غذایی به رشد گیاه و افزایش قند کمک شایانی بکند. این ترکیب کود مایع ارگانیک بسیار کامل و بسیار ویژه مناسب برای تمام مراحل رشد چغندرقند میباشد. این کود غنی از انواع ویتامینها، عناصر ارگانیک، آمینو اسید و سرشار از آنزیمها و اسیدهای ارگانیک به همراه میکروالمنتهای کلات شده به میزان مناسب و ماکرو المنتهای فوق بالانس شده جهت حصول به بالاترین عملکرد در واحد سطح میباشد و لذا تعادل غذايی خوبی را در خاک و گياه ايجاد میکند و ضمنا هيچگونه باقی ماندهای در محصول و خاک باقی نمیگذارد.
همانطور که قبلا ذکر شد گیاهان کربوهیدراتها را توسط فتوسنتز می سازند، سرعت پائین فتوسنتز منجر به رشد کند گیاه می شود و مرگ گیاه را بدنبال خواهد داشت . کلروفیل مولکول مسئول جذب انرژی نور می باشد. گلاسین و گلوتامیک اسید متابولیت های اساسی در فرایند تشکیل بافت سبزیجات و سنتز کلروفیل هستند. این آمینواسیدها کمک به افزایش تراکم کلروفیل در گیاه می کنند که منجر به افزایش فتوسنتز می شود و نیز باعث سبزتر شدن و پرپشت شدن گیاهان می شود. آمینو اسیدها اثر کیلیت شدن بر مواد غذایی مغذی درون گیاه دارند بطوریکه باعث جذب و انتقال آسانتر این مواد درون گیاه می شوند. این اثر در نتیجه عمل کیلیت شدن و اثر قابلیت نفوذپذیری غشایی سلول صورت می گیرد. گلاسین و L- گلوتامیک اسید معرفهای کیلیت شونده بسیار موثری شناخته شده اند. همچنین استفاده از آمينو اسيدها قبل ، در حين ايجاد خسارت ، و حتي بعد از آن مي تواند با تقويت و حفاظت از گياه به صورت مستقيم از اثرات مخرب آن كاسته و حتي در صورت بروز خسارت تا حد قابل توجهي به بهبود و بازيابي سلامت گياه كمك كند . اسید آمینههای موجود در این کود با تاثیر بر سلولهای نگهبان روزنه و باز نگه داشتن آنها، تحت کنترل قرار دادن سنتز کلروفیل، تاثیر بر روی غشای سلولی و خاصیت کلاته کنندگی عناصر به ویژه میکرو المنتها سبب سهولت در جذب و انتقال آنها در گیاه میشود و در نهایت منجر به بهبود کمی و کیفی محصولات به ویژه در گیاهانی که تحت استرس هستند میشود.
به دلیل استفاده از عصاره جلبک دریایی به مقدار کافی، این کود دارای هورمونهای رشد طبیعی شامل جیبرلین و سایتوکنین میباشد . این امر سبب شده گیاه دارای تعادل رشد رویشی و زایشی باشد و به دلیل ایجاد مقاومت در برابر حمله بسیاری از آفات و عوامل بیماریزا از استفاده مکرر سموم شیمیایی و عوارض جانبی آن بینیاز گردد. همچنین استفاده از عناصری مانند سیلیسیم و کلسیم به میزان کافی در این کود منجر به افزایش مقاومت چغندر قند به بیماریهای قارچی مانند سفیدک سطحی و پوسیدگی سیاه چغندرقند شده است. كود مایع ویتال پلاس چغندر قند حاوي مقادیر بالایی از عناصر بر با خاصیت جذب بسیار بالا است. در فرمول منحصر به فرد اين فراورده بر با غلظت و خلوص بالا در کنار یک ملکول آلی وارد گیاه میشود که باعث تسهيل در انتقال و تثبيت عنصر بُر در درون بافت هاي گياهی ميشود. بُر باعث تسهيل در ساخت قندها و پروتئین ها شده و در نتیجه باعث افزایش درصد قند و هیدراتهای کربن در سیتوپلاسم و واکوئلهای غده و افزایش وزن غده میشود و در نهایت منجر به افزایش عملکرد در واحد سطح میشود. همچنين اين تركيب علاوه بر رفع کمبود بر و جلوگیری از کلروزه شدن و نکروزه شدن برگ، از پوک شدن، نرمی و سیاه شدن مغز غده چغندر قند جلوگیری میکند. همچنین در این کود بنا به درخواست شما کشاورزان عزیز می توان عصاره سیر و فلفل را با خاصیت دور کنندگی و حشرهکشی برای مبارزه با آفاتی مانند کنه و شته چغندرقند اضافه کرد که منجر به صرفه جويی در وقت و کاهش هزينهها بر عليه آفات و بيماريها میگردد.
تولید محصول سالم، افزایش عملکرد در واحد سطح و بهبود خصوصیات کیفی محصولات در راستای کاهش هزینههای تولید مهمترین اهداف شرکت سبز محصول داتیس است. بنابراین شرکت سبز محصول داتیس با تکیه بر دانش محققین، تجربیات کشاورزان و کارشناسان پیشرو، برگزاری پایلوتهای آزمایشی و تولید محصولاتی با کیفیت و تکنولوژی شرکت های صاحب تکنولوژی و تحت لیسانس آنها سعی در فراهم آوردن بهترین ها برای خانواده ی کشاورزی ایران دارد. چرا که کشاورزان همواره شایسته برترینها هستند.
